Karakoç'a 80. yaş armağanı

Sezai Karakoç hakkında yazmak zordur. İki 'politik' istisna dışında röportaj vermedi; kitaplarında anlattığı düşüncelerin gazete ve dergi sayfalarında 'özet'lenmesini istemedi. Fotoğraf çektirmekten haz etmedi; sanatının, suretinin gölgesinde kaybolmasına izin vermedi. Yine de bu zor işe kalkışanlar olur. Çünkü Karakoç 'Türk şiirinin zirvelerinden, Türkçe yaşadıkça şiirleri okunacak az sayıdaki şairden' biridir. Ona rağmen olsa bile, ona kayıtsız kalınamaz. Şiirinin ve düşüncesinin derinlikleri araştırılmalı, anlaşılmaya çalışılmalıdır. Turkuvaz Kitap'ın geçtiğimiz hafta yayımladığı Sıddık Akbayır imzalı Yoktur Gölgesi Türkiye'de: Sezai Karakoç incelemesini de bu neviden bir çaba olarak değerlendirmek gerekir.

ANLAMLANDIRMAYA DEĞİL ANLAMAYA ÇALIŞIN
Türkiye'deki anakronik ideolojik kamplaşmanın sanatsal tezahürlerinden biri de 'anlama'nın yerini 'anlamlandırma'nın almasıdır. Sezai Karakoç hakkında yazılanlara baktığınızda hep aynı müstehzi ifadeyle karşılaşırsınız. Anlatıcı, şairi değil kendisini anlatır. Şairi, kendi dünya görüşü çerçevesinde bir yere oturtup, kendince konumlandırır. Tartışma hep aynı kelimelerin çevresinde döner: Muhafazakar- devrimci, sağcı-solcu, gelenekçi-yenilikçi... Sezai Karakoç gibi bütün bu kelimelerin ötesine geçmiş isimlere sıra geldiğinde bu sınıflandırma fazlasıyla sakil durur. Burada şu notu da düşmek gerekir: 'Karakoç'un siyasi yelpazenin hem sağında hem de solunda bulunanlar tarafından da sevilmesi' hikayesi, 'medeni' duruşu nedeniyledir, onun medeniyet ve özellikle 'İslam medeniyeti' hakkındaki düşünceleri nedeniyle değil. Şairin kültür ve din hakkında söyledikleri, kapitalizm ve komünizm hakkında yazdıkları, peşinde koştuğu 'insan'ı, aslında kimse için kolay yenilir, yutulur şeyler değildir. Karakoç'un bütün şiir, deneme, inceleme, anı ve hikayelerini bilmeksizin, 'diriliş' felsefesinin özüne inmeksizin yapılan bütün yorumlar beyhude bir ehlileştirme ve sahiplenme gayretidir.

NECİP FAZIL VE SEZAİ KARAKOÇ
Son günlerin bir 'diyalektik' modası da ikilik çıkarmak. Sezai Karakoç'u Necip Fazıl'la karşılaştırıp kapıştırmak. Bu iki şairin mizaçlarından ve tarzlarından yola çıkarak antagonist bir çatışma ortaya koymak. "Size bir üstad lazımsa, Necip Fazıl'ı filan bırakın, Sezai Karakoç'a bakın," demek. İki şair arasındaki kişisel meseleyi bir ideolojik mesele haline getirmek. Geldikleri yerler ve gittikleri yönler birbirinin tıpkısı değildi, evet, birleştikleri ve ayrıldıkları oldu. Ama Akbayır'ın kitabında anlattığı iki anektoda dikkat çekmek isterim: "Benim kara gözlü Sezai'm," diyen Necip Fazıl'a ve Necip Fazıl'ın cenazesinde 'polis barikatını aşarak Eyüp Sultan Camii'nin duvarına yaslanan, ancak jandarmaların itekleyerek uzaklaştırmaya çalıştığı mahzun insanlardan biri olan' Sezai Karakoç'a.

ŞİİRİ MAGAZİNLEŞTİRMEK
Bazen de işin içine magazin bulaşır. Bir Hürriyet yazarı, 'ilişki uzmanı' edasıyla şu satırları kaleme alabilir: "Kadınların kalplerine girmek, bazen muazzam bir aşk şiiri ile bile mümkün olmuyormuş!" Elbette Sezai Karakoç da bir insandır; onun da bir kişiliği ve yaşanmışlıkları vardır. Ama Mona Roza'nın kendisi için yazıldığı kadını Muazzez Akkaya sanmak, Mecnun'un çölde Leyla'yı görüp "Benim Leyla'm bu değil" demesini anlamamaktır.

KARAKOÇ VE DİĞER ŞAİRLER
Sıddık Akbayır'ın kitabında 'Doğu'nun Yedi Oğlu'ndan mülhem, hurufi bir yan, bir yedileme gayreti var. Konuların birçoğu yedi başlık altında incelenmiş. Yine de bu biçimsellik, metnin akıcılığıyla hoşgörülebiliyor. Kitapları arasında şimdiden öncelikli bir yer edindi ama, 19 Mayıs Üniversitesi'nde görev yapan Akbayır'ın ilk biyografi-analiz kitabı bu değil. Necip Fazıl-Nazım Hikmet, Orhan Pamuk-Yaşar Kemal, Sezen Aksu-Orhan Gencebay ikilileri hakkında telif kitaplar yazmış, Hilmi Yavuz, Haydar Ergülen, Özcan Karabulut gibi şairleri anlatan kitaplar hazırlamış. Bu birikimin izleri Sezai Karakoç kitabında da görülüyor. Karakoç'un Cemal Süreya, Nazım Hikmet, Hilmi Yavuz gibi diğer şairlerle ilişkisini anlattığı bölümler oldukça keyifli. Kitap sonundaki metin incelemeleri de akademik çalışmalar açısından bir örnek teşkil edebilir.

BİR DÜZELTME VE ÖZÜR
Geçtiğimiz yıl Kilis İl Sosyal Hizmetler Müdürü Mahmut Kaçarlar'dan bir e-posta geldi: "06 11.2011 tarihli SABAH gazetesinde yazdığınız ve üstad Sezai Karakoç'u konu alan yazınızın son bölümünde 'Mülkiye mezuniyet töreninde 'gerici' diye yuhalandıktan sonra yazdığı..." cümlesini Sezai Bey'e sordum. Böyle bir olayın yaşanmadığını, bunun hayali olduğunu belirtti. Bu yanlışı tavzih edeceğinizi bekler, işlerinizde başarılar dilerim." Sitem, Sezai Karakoç'a Cumhurbaşkanlığı 2011 Edebiyat Büyük Ödülü'nün verilmesinden sonra yazdığım portrede geçen bir cümle hakkındaydı. Şairin "Biz koşu bittikten sonra da koşan atlarız" dizesini neden yazmış olabileceğini açıklarken Turan Karataş'ın Doğunun Yedinci Oğlu kitabının 62. sayfasında geçen ibarelerden ilham almıştım. Yine de ve gecikerek de olsa tashih eder, özür dilerim.