Tam adı ed-Dürerü'l-kâmine fî aʿyâni'l-miʾeti's-sâmine veya el-Vefeyâtü'l-kâmine li-aʿyâni'l-miʾeti's-sâmine'dir. Müellif mukaddimesinde kitabını yazarken Safedî'nin Aʿyânü'l-ʿasr, Ebû Hayyân el-Endelüsî'nin Mecâni'l-hesr ve tefsire dair eseri el-Bahrü'l-muhît, Şehâbeddin İbn Fazlullah'ın Zehebiyyetü'l-kasr, Kutbüddin el-Halebî'nin Târîhu Mısr, Zehebî'nin Zeylü Siyeri alâmi'n-nübelâʾ, Birzâlî'nin Zeylü Zeyli'l-Mirʾât, Takıyyüddin İbn Râfi'in el-Vefeyât, Şehâbeddin İbn Hiccî'nin bu esere yazdığı zeyil, Makrîzî'nin Ahbârü'd-devleti'l-Mısriyye ve el-Ḫıṭaṭ, İbn Aybek ed-Dimyâtî'nin el-Vefeyât, Ebü'l-Fazl el-Irâkī'nin bu esere zeyli, Lisânüddin İbnü'l-Hatîb'in Târîhu Gırnâta (el-İhâta), İbn Haldûn'un el-ʿİber adlı eserlerinden ve üstatlarının mu'cem*lerinden faydalandığını yazmaktadır. Mukaddimede belirtmediği, fakat biyografilerde kaydettiği kaynak sayısı ise otuz kadardır. Ancak Askalânî bu yazılı kaynaklarla yetinmeyerek şifahî rivayetlere ve nakillere de çokça yer vermiştir.
İbn Hacer bu eserinde, 701-800 (1301-1398) yılları arasında vefat eden pek çok İslâm ülkesindeki meşhur şahsiyetlerin hal tercümelerini alfabetik olarak yazmıştır. Çoğu Mısır ve Suriyeli meşhurlardan olmakla beraber Tunus, Endülüs, Hicaz, İran, Irak, daha az sayıda Azerbaycanlı meşhurlara, Anadolu beylerine, Osmanlı ve Hint Türk sultanlarına yer vermiştir. Sadece hocalarını içine alan el-Muʿcemü'l-müʾesses bi'l-muʿcemi'l-müfehres adlı bir eser telif ettiği halde bu kitabına onları da almış, bu arada hadisçi kadın âlimlerin hayatlarını da yazmıştır.
İbn Hacer eserinde yer verdiği kişilerin isimlerini, nisbelerini, künye ve lakaplarını, doğum yerleri ve tarihlerini, hocalarını ve talebelerini belirtmiş, ayrıca ahlâkî durumlarına, ilmî seviyelerine, ihtisas alanlarına, halk ve devlet adamları nezdindeki yerlerine ve diğer özelliklerine kaynakların elverdiği ölçüde geniş yer ayırmıştır. Bazı müelliflerin sadece eser sahibi olduklarını söylemekle yetinmiş, bazan da eserlerinden birkaç kitabın adını vermiştir. Bu arada müelliflerin varsa şiirlerini, haklarında yazılan ve söylenenleri zikrederek bu bilgileri kimlerden ve hangi kaynaklardan aldığını belirtmektedir. Bir kısım tasavvuf erbabının kerametlerini nakletmekte ve az sayıda Şiî'den (Râfizî) bahsetmektedir. Fazla önemi olmayan mesleklere de yer vermekte, bazan çok özel konulara temas etmektedir. İlimle meşgul olan idarecilerin üzerinde ise ayrıca durmaktadır. Ulemâ ve ümerâ biyografilerinde Memlük Devleti teşkilâtı, askerî ve sivil müesseseler, medreseler, ribâtlar, hankahlar, kütüphaneler ve bunlara ait memuriyetlerle siyasî tarih için önemli bilgiler vermektedir. Yer yer ulemâ arasındaki tartışmalara, ulemâ ile mutasavvıflar arasındaki ihtilâflara ve bunların sebeplerine temas etmekte, az sayıda gayri müslimden de bahsetmektedir. Eserde 700 kadar şahsın sadece adı yazılmış, birçoğunun yalnız doğum veya ölüm tarihleri verilmiş, yahut bu tarihler daha sonra tamamlanmak üzere yerleri boş bırakılmıştır. İbn Hacer 830'da (1426) tamamladığı eserinde 5204 kişiden söz etmiş, ancak bunlardan 4500'ünün biyografisine yer vermiştir.
Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi