İnternete erişmek için genellikle mobil telefonları kullanıyoruz. Sosyal ağlara yapılan bağlantının yarıdan fazlası mobil cihazlar aracılığıyla gerçekleşiyor. İnternete eriştiğimiz her ücretsiz servis, uygulama veya içerik ayı kapanı olarak bize geri dönüyor. Ayı kapanına yakalanan bir kullanıcının tüm hareketleri takip edilmeye başlanıyor. Sadece cep telefonu değil internete bağlandığınız her cihaz takip altına alınıyor. Facebook, Twitter, Google, Amazon, Microsoft ve Apple gibi teknoloji ve internet devleri sundukları ücretsiz servislerin karşılığında 'izinli' olarak kullanıcı bilgilerini topluyor.
KULLANICI SÖZLEŞMESİNE DİKKAT
Aslında neredeyse kullanıcıların tam okumadan onayladığı sözleşmeler şirketleri hukuksal açıdan temize çıkarıyor. Yani ayı kapanlarına gönüllü olarak yakalanıyoruz. Operatörler topladıkları her bilgi için yasal olarak izin aldıklarını, internet şirketlerinin yasal olarak regülasyon kurumlarına her hareketiyle hesap vermekten kaçındığını iddia ediyor. Operatör veya internet şirketleri toplanan kişisel bilgileri servisleri iyileştirmek için kullanacağını savunuyor. Benzer şekilde operatörler de izinli şekilde verileri toplayabiliyor. Kullanılan veri müfettişi yazılımları (Deep Packet Inspection-DPI) kullanıcıların veri trafiğini kontrol ediyor. Operatörler bunu yaparken de özel içeriğin fiyatlandırması ve takibi için yaptığını belirtiyor.
PAZARLAMA ARACI YAPILIYOR
Bazı internet siteleri ve uygulamalar da kullanıcı onayını bile almadan kişisel bilgileri topluyor. Onlar reklam gösterdiği kitleyi, takip etmeyi amaçlıyor. Kullanıcıların, yaşı, cinsiyeti, sevdiği yemekler, restoranlar, hoşlandığı filmler, kıyafetler, kitaplar internet şirketlerinin reklam verenlere pazarladığı bilgileri oluşturuyor.
KULLANICI YALNIZ KALIYOR
Türkiye'de kullanıcılar kişisel bilgileri veya hesapları ele geçirildiğinde genellikle yalnız kalıyor. Pek çok şirket, yetkisi olmadığı halde TC kimlik bilgilerini veya kredi kartı bilgilerini toplayıp saklıyor. Devlet kurumları kendileri için tedbir alırken vatandaşa karşı işlenen suçlar genelde takipsiz kalıyor. Kişisel bilgilerin ele geçirilmesine sebep olan devlet ya da özel kurum olabiliyor. Kurumların da kişisel verilerle ilgili sorumluluğu olması gerekiyor.
MAHREMİYET DUYGUSU DEĞİŞİYOR
Cep
telefonu veya dizüstü bilgisayarınızdaki kameralar dışarıdan aktif hale getirilip ekran karşısında ne yaptığınızın takip edilmesi sağlanabiliyor. Bu yüzden özel hayat ve kişisel bilgilerin kolay erişilebilir olduğu dünyada, daha iyi eğitime ve ilişkilerin düzenlenmesine ihtiyaç günden güne artıyor. Ayrıca her bireyin internette paylaştığı bilgilerin mahremiyeti de değişiyor. Sizin için özel olan bir konu bir başkası tarafından rahatlıkla paylaşılabiliyor. Yani teknolojiye sahip olmak kadar kullanımın yaratacağı kültürel değişime de yatırım yapmak şart.
NEDEN AYI KAPANI GİBİ?
National
Geographic'in "Bozayının izinde: Sarıkamış" belgeseli internetteki insan davranışlarının takibi konusunda benzerlikler kurmamı sağladı. National Geographic kâşifi Çağan Şekercioğlu ve Crittercam'in mucidi Greg Marshall'ın bulunduğu uzman ekip, bozayıların yaşamlarını incelemek için Kars'ın Sarıkamış Ormanı'nda onları Crittercam ve GPS vericisi ile takip ediyor. Critercam ve GPS verisi yerleştirirken kullanılan ayı kapanı da internetteki bedava içerikleri çağrıştırıyor.
