Suudi Arabistan'da bir yıl sonra hem kadınların araç kullanma özgürlüğü, hem de sinemalarda film oynatılması serbestliği başlayacakmış. Dünyanın küçük bir köy haline geldiği ve hem uydularla hem de internetle hemen her şeyin izlenebildiği bir çağda, petrol zengini bir ülkede sinemanın veya kadınların araç kullanmasının yasak olabilmesini akıl kabul edemiyor.

Silah ve film
Özellikle bu ülke Amerikan silah sanayiine milyarlarca dolarlık siparişleri düşünmeden verirken, ABD'nin film sanayiine kapılarını kapatmasını anlamak kolay değil.
Bu durum bizde de devletin içki ve sigaradan vergi geliri sağlarken TV programlarında ve filmlerde sigaraların ve içki kadehleri ile şişelerinin dumanla kapatılmasına benzemiyor mu?

Bizim RTÜK'ümüz
Garip ikilemlerin dünyası bu... Bir yanda RTÜK adı verilen kurum, Batı ülkelerinde kolayca "Sansür" olarak kabul edilecek uygulamalarla, TV programlarına kendine özgü bir ahlak kontrolü getirir. Aynı anda da hem töre cinayetleri hem de en çarpıcı kadın-erkek ilişkileri, haber programlarında izlenir.

Aşk ve laiklik
Suudi Arabistan'a egemen olan ideolojiyi anlamaya çalışırken, din kardeşlerimiz olan bu ülke halkının geçmişin hilafetçi Osmanlı İmparatorluğu'ndan esinlendiklerini düşünen laikçiler de olabilir. Herhalde bizim yapabileceklerimizin arasında "Olayı anlamaya çalışmak" da bulunmalıdır. Bu açıdan "Aşk" da çağdaş insancıl anlamı ve tarihsel boyutu ile ele alındığında toplumumuz için "Laiklik" gibi yeni bir olgu olarak görülebilir.

Özgürlük ve ötesi
İletişim Yayınları'ndan çıkan ve Alan Duben'le Cem Behar'ın ortak çalışmaları olan "İstanbul Haneleri" kitabında Osmanlı'nın ahlak anlayışına ilişkin çarpıcı bilgiler ve gözlemler bulabilirsiniz. Buna göre Osmanlı'nın son döneminde özellikle Fransız Devrimi ertesinde bizi de etkileyen "Özgürlük" (Liberte) benzeri düşüncelerle beraber, geleneksel kadın-erkek birlikteliklerine "Aşk" da (Amour) giriyor. Geleneksel aile yapısını da, "Adet-i milliyemiz olan" görücü usulü ile evlenmeleri de etkiliyor aşk.

Aşk-ı Memnu
Jön Türk romantizmindeki "Hürriyet aşkı"nın yanına mesela Şinasi'nin "Şair Evlenmesi"nde olduğu gibi "Aşk evliliği" de katılıyor. Aşkı konu alan tercüme romanlara Ahmet Mithat Efendi'nin, Halit Ziya'nın yapıtları ekleniyor. Hepimiz "Aşkı Memnu"nun evli Bihter'inin yüz yıl öncesindeki evlilik dışı ve aile içi aşk arayışlarını izlemedik mi TV dizisinde?

Nereden nereye
Kısacası Cumhuriyet'in laisizmi devreye girmeden de Osmanlı farklı dünyalara adımlar atmaktaydı. Yani 2018'in Suudi Arabistan'ına "Özgürlükler geliyor" diye bakmak kadar, bizim geçmişte bunlarla aynı dünya görüşünü paylaştığımızı zannetmek de yanlıştır. Farklı milliyetlerin ve farklı inançların yüzyıllarca birlikte yaşadığı Ortadoğu'da İsrail'in Filistinlileri insandan saymaması veya Suudilerin kadınları yok sayması, birer yeni durumdur