11 yıldır (Tip 1) şeker hastasıyım. Şeker hastalarına kadavradan alınan pankreasın sıvı halde enjekte edildiğini ve böylece hastalığın beş yıl boyunca ortadan kaldırıldığını duydum. Doğru mu? Akın Y./İstanbul
Okuduğunuz haberler doğrudur. Bilimadamları belki 40 senedir şeker hastalarını pankreas nakli yaparak iyileştirme çabası içindeler. Ancak 2000 yılında Kanada'da etkili bir yöntem olan 'adacık hücre nakli' kurgulanabildi ve gerçekten yüz güldürücü sonuçlar alındı. Benim de heyecanla izlediğim bu çalışmalar; bilim dünyasına ve hastalara umut vermekle birlikte, bir böbrek nakli gibi daha yaygın kullanılabilmesi için önünde aşılması gereken birtakım önemli engeller var.
BAĞIMLILIK BİTİYOR
Hastaların çok iyi bildiği gibi insülin, kan şekerini belirli seviyelerde tutmak için pankreastaki 'adacık hücreleri' tarafından salgılanan önemli bir hormon. Şeker hastalığının 1. tipinde ise vücut tarafından yeterince yapılamıyor. Başarıya ulaşan yeni yöntemde; kadavradan alınan pankreaslardaki adacık hücreleri özel işlemden geçirilerek saflaştırılıp, şeker hastasına enjekte ediliyor ve hemen çalışmaya başlıyor. İşleme tabi olan hastaların bir kısmı insüline bağımlılıktan tamamen kurtulurken, bir kısmının ise insülin ihtiyacı azalıyor. Tedavi her hastaya değil; daha çok insülin kullanımına rağmen kan şekeri ayarı sağlanamayan, kan şekeri sık sık düşen ve bu düşüşü algılayamayan şeker hastalarına tavsiye ediliyor.
PANKREAS YOK!
Buna karşın teorik olarak tüm (Tip 1) şeker hastalarına nakil yaptırabiliyor. Ancak, herkese yetecek kadar hücre yok. Hücrelerin elde edilebileceği pankreas da yok. Türkiye'de yaklaşık 400 bin (Tip 1) şeker hastasının bulunduğu hesaplanıyor ama bir hastayı tedavi edecek adacık hücresi ancak iki kadavradan elde edilebiliyor. Bu yöntemler, şu anda dünyada ancak 10-12 merkezde uygulanabiliyor ve şimdiye kadar girişimin yapıldığı hasta sayısı 500'ü geçmiyor. Hasta başına yıllık masrafı yaklaşık 150 bin YTL olan bu yöntem, yukarıda söylediğim nedenlerden dolayı günümüz için ne yazık ki yaygın kullanım alanı bulabilecek gibi görünmüyor. Fakat gelişen tıp teknolojisinin, bunlara kısa zamanda çözüm bulacağına eminim.
