Reel sektörle iç içe akademik çalışmalar yürüten, bilhassa İstanbul bazlı akademisyenler, iktisat ve işletme- yönetim alanlarına yönelik, rekabetçilik, kurumsal yönetişim ve risk yönetimini de kapsayan detaylı araştırmalar yapacak düşünce kuruluşlarını, sivil toplum kuruluşlarını oluşturmak ve içinde görev almak noktasında heveslidirler. Dünyanın önde gelen yönetim danışmanlık firmalarından birisi olan McKinsey de böyle başlamış çalışmalarına. Chicago Üniversitesi profesörü ve yönetim muhasebesi uzmanı James O. McKinsey, kendi adını taşıyan danışmanlık firmasını 1926'da, titizlik ölçüsünde araştırmaya odaklanmayı ve yönetim danışmanlığı alanında başarılı uzmanları yetiştirmeye önceliklendirerek kurmuş. 100 yılına gitmekte olan firma, oluşturduğu McKinsey Global Institute MGI) bünyesinde, 2020'de 'küresel bilanço' hesaplamaya odaklanmış.
Bu amaçla, küresel GSYH'nın yüzde 60'ından da büyük bir bölümünü temsil eden 10 önemli ülkenin verilerini içeren bir 'küresel bilanço' (global balance sheet, GBS) oluşturmuşlar. Yaklaşımları son derece basit. Aynen, bir şirket bilançosu gibi, bu defa ülkelerin kamu, işletmeler, hanehalkı ve finansal kurumların varlık ve yükümlülüklerinin tümünü bir araya getirerek, küresel ekonomik sistemin bir nevi bilançosunu çıkarmaktalar. 2021 yılı sonunda yayınlanan ilk çalışma, rapor, 21. Yüzyıl'ın ilk 20 yılında küresel varlıkların küresel üretimden (GSYH) daha hızlı büyüdüğünü göstermişti. Çalışmaya göre, 2020 sonu itibariyle küresel bilançoyu oluşturan 10 önde gelen ülkenin, ekonominin varlık toplamı 1,5 katrilyon doları geçmiş durumda. Varlık değeri, dünya GSYH'nın 18 katından fazla bir değeri temsil ediyor. Bu verinin bir başka anlamı, küresel servetin gayrimenkul ve finansal varlıklar bazlı olarak, küresel üretime tahsis edilmiş kaynağın kat ve kat üzerinde bir seviyeye ulaştığını gösteriyor
1970 ile 2000 arası dönemde, 10 önde gelen ekonominin varlık ve net serveti, aynı dönemdeki GSYH büyüme performansına göre, ortalama yüzde 170 daha hızlı artış göstermiş. 2021 raporunda belirtildiği gibi, yaklaşık otuz yıldır küresel bilanço sürekli olarak küresel GSYH'dan daha hızlı büyüse de, küresel virüs salgının etkisi altında geçen iki zorlu yıl da (2020-2021) bu keskin yükselişin hızını kesemedi. Bununla birlikte, 15 Aralık'ta yayınlan 2022 Raporu, küresel bilançonun bileşenlerinde geçtiğimiz yıl daha fazla oynaklığa ve on yıllardır ilk kez, bilançoda genel bir küçülmenin, olası bir bükülme noktasının erken işaretlerinin ortaya çıktığına işaret ediyor. Oysa, küresel bilanço 2000'den 2021'in sonuna durmaksızın katlanmıştı. Öyle ki, gerçek varlıklar net değeri, hane halkları, kamu ve finansal olmayan şirketler ve finans şirketleri tarafından tutulan finansal varlık ve yükümlülüklerin her biri, küresel GSYH'nın yaklaşık 4-5 katından fazla büyümüş
Rapora göre, küresel net değer 2021'in sonunda 610 trilyon dolara ulaşmıştı. Söz konusu küresel servet artışının yalnızca beşte biri, parayı yeni yatırıma yönlendiren tasarruf sahiplerinden geldi. Önde gelen gelişmiş ekonomilerdeki düşük faiz oranlarının arkasındaki varlık fiyatı enflasyonu, servetin büyümesine yüzde 80'e yakın katkıda bulunuyor. Buna bağlı olarak, 2008 küresel mali krizi zamanıyla karşılaştırıldığında, Çin, Avrupa, Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yükümlülükler ve borçlar, 2021'in sonunda daha ciddi seviyelere ulaşmış durumda.. Öyle ki, her bir dolarlık net yatırım için, finans sektörü dışında 1,90 dolarlık ek borç oluşturulduğu anlaşılıyor. 2020-2021 döneminde küresel net servetteki artışın 23 puanı net yatırımdan, 29 puanı enflasyonun sebep olduğu şişkinlikten, buna karşılık 50 puanı ise tek başına enflasyondan arındırılmış varlık fiyatlarındaki artıştan geldi. Net finansal varlıklar 2 puan değer kaybetmiş olmasına rağmen. 2019-2021 döneminde hanehalkının küresel varlıkları 117 trilyon dolar artarken, yükümlülükleri ise 10 trilyon dolar arttı. Kamunun varlıkları 24, buna karşılık yükümlülükleri 19 trilyon dolar arttı. Finansal olmayan şirketlerin net yükümlülükleri ise 11 trilyon dolar arttı. Finans şirketlerin varlıkları ise sadece 1 trilyon dolar. Görünen o ki, önümüzdeki günlerde reel sektörün küresel ölçekte yükümlülükleri daha fazla mercek altında olacak.
