Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Yusuf Günay, akaryakıt sektöründe 1 Ocak'ta başlayacak serbestleşmenin kritik bir dönüm noktası olacağını söyledi. Petrol istasyonu işleten sanatçı Adnan Şenses'in, bayi kâr paylarının artırılması için Başbakan Tayyip Erdoğan'dan ricada bulunması ve bir açılış törenindeki konserde "söz" aldıktan sonra göbek atması ile simgeleşen dönem artık kapanacak. "Kâr payı için göbek atmaya gerek kalmayacak, rekabet ortamı içinde göbekler eriyecek" diyen Günay, şunları söyledi:
ELEKTRİK DAĞITIMINA ÖZEL EL: Elektrik dağıtım özelleştirmesi Mart 2005'te, daha önce açıklanan strateji belgesine göre başlayacak. Burada, doğalgaz dağıtım ihalelerinde olduğu gibi, pratik bir sistem kurmayı düşünüyoruz. Örneğin, dağıtım tarifesi üzerinden bir yarışma yapılabilir.
DOĞALGAZ İHALELERİ: 20 merkezde gerçekleşen doğalgaz dağıtım ihalelerine ilave olarak, 31 merkez daha doğalgaza kavuşacak. Doğalgaz dağıtımının getirdiği fiyat indirimi sayesinde 20 ilde vatandaşa 1 milyar dolar kazandırdık. Bu modeli İsrail enerji otoritesine ihraç edeceğiz.
İTHALATTA GERÇEK REKABET: Doğalgaz piyasasının serbestleşmesi için BOTAŞ dışındaki tedarikçilere kontrat devri yapılacak. Gerekirse doğalgaz ithalatına imkan veren bir yasa değişikliği de düşünülecek.
GÖBEKLER ERİYECEK: 1 Ocak'ta hemen fiyatlar ucuzlayacak beklentisi var. Serbestleşmenin başında diğer ülkelerde fiyatların bir ölçüde arttığı görülmüş ama sonra ciddi indirimler yaşanmış. Bayiler, bize bildirdikleri tarife tavanı üzerinden satış yapacaklar. Tüketici de bayilerin önündeki fiyat panolarını yakından takip edecek. Yeni dönemde kâr marjlarını devlet tayin etmeyecek. (Sanatçı Adnan Şenses örneği hatırlatılınca) Piyasada kâr payı için göbek atmaya gerek kalmayacak, çünkü göbek eriyecek.
ŞİFRELİ BENZİN: Mart 2005'ten itibaren bütün akaryakıt ürünlerine genetik şifre (marker) verilecek. Yani akaryakıt sektöründe DNA testi yapılacak. Piyasada 2-4 milyar dolar kaçak akaryakıt satıldığı söyleniyor. Bu sayede hem piyasa kayıt altına alınacak hem de devletin vergi kaybının önüne geçilecek.
MALİYET ESASLI TARİFE: Bir ülkede elektrik fiyatlarının ne olduğundan çok neye göre belirlendiği önemlidir. O zaman toplum olarak ödememiz gereken gerçek bedeli biliriz. Enerji kuruluşları yeterince hazır olmadığı için elektrikte maliyet esaslı tarifeye geçemedik. Özelleştirmeyle birlikte piyasa koşullarında gerçekçi bir sisteme geçilecek.
YAP-İŞLET-DEVRET SORUNU: Yap-işlet-devret santrallerinin çözümü için bu aşamada olumlu şeyler söylemek durumunda değilim. Tamamen hukuki bir konu.
