Şu an Avrupa genelinde akıllı telefon penetrasyonu yüzde 40'lar seviyesinde. 2016 için tahmin edilen penetrasyon ise yüzde 75'ler seviyesinde. Türkiye' de ise bu oran tahminlere gore yüzde 20 seviyesine henüz ulaşmış durumda. BTK'nın açıklamış olduğu mobil internet kullanımı ile ilgili tüketilen data miktarları ve bu tüketimdeki artış da bu oranları doğrular seviyede. İlk saptamamız penetrasyonun henüz yeterli seviyede olmadığı ancak süratli bir gelişmenin yaşandığı yönünde.
Akıllı telefon sahipliği ile hızlı bir mecralaşma sürecinden bahsedebiliriz aslında. Ancak Türkiye' de artan data ve kullanım sayılarının yanında içerik üretilmesi konusunda bu hızı gözlemleyemiyoruz. Reklam değerlendirmesi yapmak için hem kullanıcı sayısının fazla olması hem de bu kullanıcıların tükettikleri içeriklerin reklam verilebilir nitelikte olması gerekmekte. Gelişmiş pazarlar bu konuda daha hızlı yol alırken, ülkemizde bu konuda bir yumurta tavuk paradoksu yaşanmaktadır.
2010 yılında ülkemizde mobil reklamların oluşturduğu büyüklük 2,83 milyon Euro seviyelerindeydi. 2011' de 3 milyon Euro olarak gerçekleşti. 2012 tüm sene rakamları henüz açıklanmamış olmakla birlikte ilk 6 ay gerçekleşeni 2 milyon Euro seviyelerinde. 2012 tüm sene için beklenti bu rakamın 4-4.5 milyon Euro seviyelerinde gerçekleşmesi. Ülkemiz için artış hızı ümitkar olmakla birlikte henüz oldukça küçük bir reklam pazarından bahsediyoruz aslında. Yüzdesel açıdan irdeleyecek olursak; internet reklamları toplamı içerisinde önemli bir payı display (banner reklamları) oluşturmaktadır. Ülkemizde Mobil reklamların, display reklamlar içerisinden aldığı pay 2010' da % 2,2, 2011' de %1,8, 2012' de ise % 2,6 dır. Bu oranlama açısından baktığımızda Avrupa ortalaması olan % 3 seviyelerine yaklaştığımızı söyelebiliriz. Bu konuda 2011 IAB verilerine gore en gelişmiş iki pazar % 5,3 ve % 5,2 ile İngiltere ve Fransa' dır.
Türkiye'de mobilin reklam dönüşü hızlı olmayacak
Dünyada ve Türkiye'de mobil penetrasyonun artması, bunlar içerisindeki akıllı telefon penetrasyonunun artması, özellikle mobil ticaretin yaygın kullanıma erişmesi, sosyal mecralar başta olmak üzere içeriklerin mobil üzerinden tüketim hızının artmasıyla bu resimin daha çok değişeceğini ve mobil reklam hızla büyüyeceğini öngörebiliriz. Ancak burada kaçırmamamız gereken nokta şudur: Ülkelerin yerel mecra ve reklam tüketim alışkanlıkları.
Bu açıdan baktığımızda Türkiye halen yoğun bir televizyon ülkesi. Bugün yapılan reklam yatırımlarının yarısı televizyon reklamlarına olmaktadır. İnternete yapılan yatırımlar son 10 senede % 1 seviyelerinden % 17'lere çıkmıştır. İnteraktif dünyanı nimetleri keşfedildikçe ve tüketildikçe bu konulara olan pazarlama yatkınlıkları da hızla gelişmektedir. İnternete yapılan yatırım reklam yatırımlarının toplam reklam yatırımı içerisinden aldığı pay Avrupa'da % 25'ler seviyesindedir. Bu konuda en gelişmiş pazar olan İngiltere'de toplam reklam yatırımının % 35,9'luk bir payı internete yapılmaktadır.
Sonuç olarak başta ABD, İngiltere, Orta Avrupa ve Uzak Doğu ülkelerinde mobilin reklam geleceği çok daha parlak görünüyor. Türkiye' de de bu gelişim ve dönüşüm çok hızlı olacaktır ancak bunun reklam yatırımına dönüşümü yukarda saymış olduğum pazarlardaki kadar hızlı olmayacaktır.
Uğur Şeker, DBI, Genel Müdür
* NOT: Yazıdaki tüm sayısal bilgiler IAB Adex 2010, 2011 ve IAB Türkiye 2012 ilk 6 ay verilerinden alınmıştır