Travmatik 1 Mayıs’ın psikanalizi

"Ülkedeki sol birikim tüm gücünü o gün Taksim'de meydana sürecek; bayram kutlamanın ötesinde, devrim yolunda önemli bir adım atılacaktı sanki. En büyük pankartlar o gün için hazırlandı. Yalnız grup ve örgütler değil, kendisine komünist, sosyalist, devrimci, solcu, sosyal demokrat diyen herkes 1 Mayıs günü Taksim'de olmak için hazırlanıyordu."

Korhan Atay "1 Mayıs 1977 – İşçi Bayramı Nasıl ve Neden Kana Bulandı?" kitabında bundan tam 36 yıl önce ülkeyi adeta bir sol devrime gidiyor havasına sokan 1 Mayıs 1977 İşçi Bayramı hazırlıklarını böyle anlatıyor.

Gazeteci Korhan Atay aradan 36 yıl geçmişken o gün farklı sol gruplardan 1 Mayıs'a katılan ve olayları yaşayan tanıklarla görüştü, "Kanlı 1 Mayıs" kadar onun yarattığı travmanın da muhasebesini yaptı. "1 Mayıs 1977- İşçi Bayramı Neden ve Nasıl Kana Bulandı?" kitabında hukuki-siyasipolisiye yönleriyle bugüne kadar çok tartışılan ama sol hareket açısından psikanalizi ve öz eleştirisi bir türlü yapılmayan "Kanlı 1 Mayıs"ı şahitlerinin ağzından analize tabi tuttu.

Mehmet Karaca (Dönemin DİSK Genel Sekreteri)
"ÜZERİNE GİDİLEBİLSEYDİ 12 EYLÜL DARBESİ OLMAZDI"
Eğer Kanlı 1 Mayıs olayının üzerine gidilebilseydi, bana göre 12 Eylül darbesi olmazdı. Bu bir iddia belki ama 12 Eylül'den önce yaşanan Malatya, Kahramanmaraş, Çorum katliamları da olmazdı. 12 Eylül'e de gelinmezdi. Belki bugün yeni darbe konularını hiç tartışmıyor olacaktık, bunun üzerine o gün gidilebilseydi. Maalesef ülkemizde böyle bir süreç yaşandı. Devletin içerisinde bir kesim var ki, kimi buna derin devlet, kimi gladyo, kimi kontrgerilla diyor. Bunu hâlâ temizleyemedik.

Bingöl Erdumlu (THKP-C kurucularından)
"EMİNİM KONTRGERİLLANIN PEK ÇOK ELEMANI ORADAYDI"
"Kanlı 1 Mayıs" diye adlandırılan 1 Mayıs 1977 hakkında bugüne kadar söylenenler, körlerin fili tanımlamalarını ya da Kurosawa'nın ünlü filmi "Raşomon"daki tanıkların bir suçu birbirinden çok farklı anlatmalarını andırıyor. 1 Mayıs 1977 günü eminim kontrgerillanın pek çok elemanı çeşitli kılıklarda alan ve çevresindeydi. ABD, hegemonyası altındaki ülkelerde çıkarlarının tehlikeye düştüğünü hissettiğinde darbelere başvuruyor, düşük yoğunluklu savaş yürütüyor; cinayet, bombalama, suikast gibi yöntemlere başvuruyor, bazıları bulundukları ülkelerin devletleri içinde yuvalanmış resmi ve gayriresmi kontrgerilla çeteleri örgütlüyordu.

Gün Zileli (Dönemin Aydınlık/ Halkın Sesi grubu yöneticilerinden)
"HİÇ BİR DERS ÇIKARILMADI"
1 Mayıs 1977'nin sola ne gibi etkileri oldu. Sovyetçi-Maocu çatışmasında biraz daha aklıselim olalım falan diye bir değişikliğe yol açtığını ben hatırlamıyorum. Yaşananlardan hiçbir ders çıkarılmadı. 1 Mayıs 1977'nin bence tek sonucu Halkın Yolu'nun Aydınlık'a katılmasıdır. Başka bir özeleştiri yahut da sağduyulu davranma olmamıştır. Ve aynı şiddetle çatışma 12 Eylül 1980'e kadar artarak devam etti. Şimdi bu ortamda 1 Mayıs 1977 olayı/provokasyonu işçi sınıfının yükselişini engelledi demek gerçekçi değil. Yani böyle bir provokasyon olmasaydı da o gruplar, o örgütler bu mantalitede olduğu sürece, yine bu iç savaş ortamı, yine çatışmalar, yine bunun işçi sınıfına olumsuz yansıması aynen devam edecekti.

Birol Biçer / Aktüel