Nüfusun en fakir yüzde 20'lik kesiminin enflasyonu yüzde 9.4'e çıkarken en zengin yüzde 20'nin enflasyonu 1 puan daha düşük. Ancak fakirin otomobil, benzin harcaması yok ve ulaştırmayı hesaptan çıkarsak fakir enflasyou 2.2 puan daha yüksek hissediyor
Merkez Bankası bu yıl için açıkladığı enflasyonu revize etmek zorunda kaldı. Sebep hızlanan petrol fiyatları ve kur görünüyor. İthalat fiyatları üzerinden içerideki fiyatlara geçişkenliği yüksek oluyor.
Merkez Bankası da bu nedenle enflasyon hedefini 0.9 puan artırarak tahminini yüzde 6.2'e yükseltti.
Temmuz ayı enflasyon verileri ise 5 Ağustos'ta açıklandı. Buna göre yıllık enflasyon 8.88'e yükseldi. Yıllık bazda enflasyonun yükselişinde gıda ve ulaştırma fiyatları başrolde. İki kalem toplam enflasyonun yarısını aşıyor. Kirayı da katarsak enflasyonun yüzde 70'i bu üç kalemden geliyor.
Gelin başka türlü bir hesaplama yapalım. Fakir ile zenginin enflasyonunu bulmaya çalışalım.
Yöntem şu; gelir dağılım verilerinde nüfus; en fakir yüzde 20'den en zengin yüzde 20'ye doğru 5 dilime bölünüyor. Nüfusun her katmanı, harcanabilir gelirlerini farkı ağırlıklarda mal ve hizmetlere harcıyor. Mesela en fakir kesim gelirinin yüzde 31'ini gıdaya harcıyor. En zengin kesim gelirinin sadece yüzde 16'sını gıdaya ayırıyor. Böyle olunca beş farklı kesim için beş farklı enflasyon sonucu bulunabiliyor.
Bu mantıkla benim hesaplamaların nüfusun en fakir kesiminin enflasyonu yüzde 9.4 hissettiğini gösteriyor. En zengin kesim ise 8.4... Böylece en fakir ile en zengin arasındaki enflasyon farkının 1 puana çıktığını söyleyebiliriz.
Ancak açıkça söylemek gerekirse bu oran bence çok daha yüksek... Zira en fakir kesimin enflasyonunu ölçerken mecburen tüm kalemler; mesela otomobil fiyatlarındaki artış da, benzin zamları da hesaba katılıyor. Ancak fakirin harcamaları içinde bu kalemler yok. Son bir yılda ulaştırma fiyatları enflasyonu yüzde 9.77 arttı. Enflasyona katkısı 1.7 puan... En önemli nedenleri ise otomobil fiyatları ve akaryakıt zamları. İşte bu nedenle fakirle zenginin enflasyonunu, ulaştırmayı çıkararak hesaplarsak ortaya 2.2 puanlık bir fark çıkıyor. Anlayacağınız gıda fiyatlarındaki zamlar fakiri, ulaştırma zamları zengini vuruyor. Bu da farkın açılmasını önlüyor. Belki enflasyon hesaplanırken pinpon topu, tenis raketi artık sorun edilmiyor ancak yine de toplumun en düşük gelirli kesiminin "Bizim enflasyonumuz daha yüksek" serzenişine neden olan işte bu kalemler...
TARIK YILMAZ / AKTUEL