>> Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Daire Başkanlığı'ndan bir süre önce sızan bir bilgi bir anda dikkatleri bu kritik daireye yöneltti.
>> Birimin başına getirilen Engin Dinç'in geçmişe dönük başlattığı incelemeler sonucunda üç-dört yıl önce ithal edilen, ülke güvenliği için çok önemli bir dinleme cihazının
kaybolduğu ortaya çıktı. Üstelik cihaz envanterde gözüküyordu.
>> Ayrıca çok sayıda "böcek" aparatının kaybolduğu iddiaları da gündeme geldi.
>> Emniyet şimdi "Kim, neden ve nasıl" sorularının cevabının peşinde…
Emniyet'e "zimmetli" dinleme cihazları nereye kayboldu? Kimler, hangi amaçla aldı? Bu cihazlar suçluların eline geçerse ne olur? Soruların ardı arkası kesilmiyor. Soruşturmayı
başlatan dört polis müfettişi, geriye dönük olarak bu soruların cevabını arıyor. Dolayısıyla Emniyet İstihbarat şu sıralar mercek altında! Öte yandan dinleme cihazlarının
kaybolduğu bilgisinin istihbarat çevrelerinde çok büyük rahatsızlık yarattığı belirtiliyor. Cihazların kaybolması ise, "vahim bir durum" olarak nitelendiriliyor.
Türünün en tehlikelisi
Genel olarak, operasyon amaçlı belli bir operatöre bağlı olmaksızın, kısa mesafeli dinleme cihazlarının aktif ve pasif olmak üzere iki ayrı modeli bulunuyor. Orta büyüklükte
bir çanta içinde bulunan cihazlardan bahsediyoruz! Bu çantalardan herhangi birine sahipseniz eğer, dinlemek istediğiniz ortamda, çantayı bir arabanın içine koyarak, çevreyi
kolayca dinleyebiliyorsunuz. Ama modellerden biri diğerine göre çok daha sofistike!
-Aktif Dinleme: Çanta kendisini bir baz istasyonu haline getiriyor. Cihaz, dinleyeceği telefonun IMEI (uluslararası cep telefonu kimliği) ve IMSI'sini (uluslararası sim kartı
kimliği) kendi üzerine alıyor. Böylece cep telefonu dinlenen kullanıcı, dinlendiğini fark etmiyor. Bu cihaz, aktif olarak her türlü bilgiye ulaşabiliyor. Fiyatı yaklaşık
250-300 bin dolar olan bu cihazı dünyada sadece ABD, Rusya ve İsrail üretebiliyor. Ancak son yıllarda bu cihazı üreten ülkelerin sayısı beş-altıya yükseldi.
-Pasif Dinleme: En ucuzu 1,5-2 milyon doları bulan bu cihaz aynı zamanda en tehlikeli dinleme cihazı olarak kabul ediliyor. Rus-İsrail ortak yapımı olan bu cihaz, telefon ve
baz istasyonu arasında kırılamaz A51 GSM kriptosunun kırılması ile yapılabilmiş. Kırılması imkansız olan bu kriptoyu bir Rus bilim adamı kırmayı başardıktan sonra, Rusların
yazılımı, İsrail'in bilişim tecrübesi ile birleşince, "muhteşem" ama "çok tehlikeli" bir cihaz ortaya çıkmış. Cihazın özelliği yaklaşık 500 metreye kadar her tür cep
telefonunu pasif olarak, bir saniye gecikme ile dinleyebilmesinde yatıyor. Dolayısıyla dinleme tereyağından kıl çeker gibi gerçekleşiyor. Emniyet'in envanter listesinde iken
kaybolan cihazın pasif dinleme cihazı olduğu belirtiliyor.
Emniyet'e yakın kaynaklar bu durumu, "Bu cihazı elinde bulunduran bugün Başbakan'ı bile dinler" şeklinde değerlendiriyorlar. Bu konuda şu değerlendirme yapılıyor: "Küçük
böcekler operasyonda bile kaybolabilir. Ama pasif dinleme cihazları gerçekten çok pahalı ve tehlikeli cihazlardır. Kaybolması da vahim bir durumdur!"
"CEP TELEFONLARI AKTİF BÖCEĞE DÖNÜŞÜYOR"
METE YARAR (A Haber Güvenlik Danışmanı)
>> Kayıtlı olduğu halde böyle bir malzeme nasıl kaybolabilir?
Soruşturmanın sonucunda bu malzemeyi kimin kullandığının ortaya çıkacağını düşünüyorum. Çünkü örtülü ödenekle alınmış olmasına rağmen, bu tür malzemeler mutlaka birilerinin
üzerine zimmetli malzemelerdir ve kontrollü mallardır. Bu dinleme cihazını Emniyet'te üzerine zimmetli kişiden başkasının kullanabilmesi için de görev emrinin belirtilmesi ve
bunun kaydedilmesi gerekir. Bu tip malzemelerin Türkiye'ye sivil şahıslar tarafından sokulması yasak ve suç kapsamında. Satışı da aynı şekilde kontrollü. Yani yurt dışında
herhangi bir şirketten siviller tarafından satın alınamaz. Böcekler için de aynı şekilde kontrol vardır. Dinlemelerde kullanılan böceklerin üzerinde mutlaka bir numara vardır.
Bu nedenle kaybolması zor.
>> Dinlemeyi her isteyen yapabiliyor mu? Sistem nasıl işliyor?
Türkiye'de her türlü dinleme, mahkeme kararı ile yapılır ve mutlaka tutanakları tutulur. Bu nedenle bu durum, malzemeler kimin eline geçmişse, bu kişiler şu anda yasal olmayan dinlemeler gerçekleştiriyor anlamına gelir. Hatırlanacak olursa, Başbakan'ın ofisinde bir süre önce de böcekler bulunmuştu. O ofisteki böceklerin yaptığı dinleme ile bu cihazınkinin vahamet derecesi aynı. Çünkü bu malzemenin bir özelliği de ortamda bulunan her cep telefonunu, telefonla konuşulmasa dahi, aktif birer böceğe dönüştürmesi. Yani
cep telefonu kapalı olsa da, telefonun yanında ne konuşuluyorsa, duyuluyor.
>> Bu bilginin basına sızması, eski Türkiye-yeni Türkiye kavgası mıdır?
Ben bunun ardında eski-yeni Türkiye kavgasının olduğunu zannetmiyorum. Bence yeni gelen Emniyet İstihbarat biriminin başındaki kişinin yoğurt yiyişi ile ilgili bir durum. Yeni gelen, eski malzemelerin bir listesini yaptırmış, listede ise eksik çıkmış.
"İÇERİDEN BİRİLERİ YAPMIŞ OLMALI"
FERHAT ÜNLÜ (Sabah Gazetesi Özel İstihbarat Birimi Editörü)
>> Böyle bir cihazın kaybolmasının vahamet derecesi nedir?
Cihazın neden bazı parçalarının kaybolduğu sorusunun yanıtı önemlidir. Bu, cihazın Emniyet'in yetkisi kullanılarak getirildiği ve başka yerde kullanıldığına işaret eder. Bu da devlet içinde paralel bir yapılanmanın devlet-kamu yararı dışında amaçlarla teknik takip yaptığını gösterir. Hanefi Avcı, "Haliç'te Yaşayan Simonlar"da Emniyet İstihbarat'a alınan bazı cihazların kaybolduğunu veya başka amaçlarla kullanıldığını yazmıştı. Bence o kitaptaki iddialara bu bağlamda tekrar bakmakta yarar var.
>> Kim böyle bir malzemeyi çıkarmış olabilir?
Emniyet İstihbarat Daire Başkanlığı, Ergenekon soruşturması süreci gibi kritik yargısal süreçlerde merkezi rol üstlenmiş bir birim. Böyle bir birimden cihazın parçalarının kaybolması ancak içeriden bir organizasyonla gerçekleşebilir. Müfettişler bu nedenle dairede bir inceleme yürütüyor. Eski Daire Başkanı Ömer Altıparmak ve ekibinin bu olayda sorumluluğu olabileceği yönünde iddialar var. İnceleme kapsamında bazı dinleme kayıtlarının kaybolduğu bilgisi de araştırılıyor.
>> Emniyet'te bu kadar önemli bir dinleme cihazının envanter içinde yer alması normal bir durum mudur?
Bu tür cihazların kaybolması hemen hiç rastlanmayan bir durumdur. Türkiye'de artık dinleme yetkisi GES'in MİT'e devri ile birlikte büyük oranda MİT'in inisiyatifine geçti.
Emniyet İstihbarat da dinleme yapan önemli bir kurum. Yani bu kurumlardan bu tür önemli cihazın parçalarının çıkması çok sıra dışı bir durum.
"ZİMMETLİ MAL KAYBOLAMAZ"
DR. NİHAT ALİ ÖZCAN (TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi)
>> İşin hukuki tarafı nedir?
Zimmetli olan bir malın kaybolması söz konusu olamaz. Çünkü bu tür zimmetli mallar, personel tarafından imza karşılığında birbirine devredilebilir. Dolayısıyla işin hukuki bir
tarafı var. Diğer taraftan devletin malı olduğu için de kim kaybettiyse, parasını da ödemek durumundadır.
>> Böyle önemli bir cihazın Emniyet'in elinde olması normal bir durum mudur?
Tabii ki normal. Devlet kanunen suçluların yakalanması için dinleme görevini bazı kurumlara bırakmış. Bu kurumlardan biri de Emniyet İstihbarat'tır. Burada telefon
dinlemelerinin belli bir operatöre bağlı olmaksızın seyyar cihazlar tarafından gerçekleştirilmesinden bahsediyoruz. Dolayısıyla bu tür dinlemelerden elde edilen verilerin de
kanunlar çerçevesinde kullanılması gerekir. Muhtemelen önümüzdeki günlerde soruşturma genişletilecektir ve bu konuda bir ipucuna ulaşılacaktır.
>> Cihaz suçluların eline geçtiyse ne olur?
Böyle bir alet çok iyi bir organizasyonunuz ve çok iyi insan gücünüz yoksa, teknik kapasiteniz sınırlıysa işinize yaramaz. Yani mahalleden olmayanın işine yaramayan bir cihaz
bu. Bu cihaz çalınmış da olabilir, ikinci el piyasasında da satılmış olabilir.
Duygu Leloğlu / Aktüel
