(USASABAH ve Ajanslar)
Emre Gürel & Joseph Sabatello, Cherry Hill, New Jersey
Amerikan Türk Ticaret Odası (ATCOM) yönetimi ABD'deki yatırım imkanlarını Türk iş adamları için araştırdı.
Dış yatırımı kendilerine çekmek ve işsizliğin azalmasını temin etmek için Amerika'da pek çok eyalet adeta birbirleriyle yarışıyor. Vergi indirimi, düşük faizli kredi gibi imkanlara ilaveten bedava veya bedava denecek kadar ucuz arsa teklifinde bulunan eyaletler ve yerel şehir yöneticileri bunun karşılığında yeterli bir yatırım hacmi ve hatırı sayılır sayıda yeni iş imkanının yaratılmasını şart koşuyor.
ATCOM Amerika'da iş kurmak veya Amerikalı firmalarla iş birliği yapmak isteyen kişi ve kuruluşlardan yüzlerce başvuru geldi. ATCOM kendisine ulaşan talepleri büyük bir titizlikle inceledi ve değerlendirdi. ATCOM Yönetim Kurulu, daha sonra bu potansiyel yatırımcılara hızlı ve etkin hizmet vermek için ATCOM Şirket İlişkileri Müdürü Ali Tokel'i "acil eylem komitesi" kurmakla görevlendirdi.
Altı eyalette çalışma yapıldı
ATCOM sırasıyla New Jersey, Pennsylvania, Ohio, Indiana, North Carolina ve Michigan eyaletleriyle irtibata geçti ve ilk elden bilgi aldı.
New Jersey'de imkanlar
ATCOM yönetimi daha önce Türkiye'den ağırladığı iş heyetleri konusunda ziyaret ettiği ve işbirliği yaptığı New Jersey İş Geliştirme Merkezi ve Ekonomik Kalkınma Ajansına yaptığı ziyarette Türk yatırımcıların taleplerini yetkililere direk ilettiler. Potansiyel yatırımcılar konusunda karşılıklı fikir alış verişinde bulunulduğu ziyaret oldukça verimli geçti.
New Jersey eyalet yetkilileri Türk yatırımcıların ilgilerinden çok mutlu olduklarını, ciddi yatırımların sonuca ulaşması için A'dan Z'ye her aşamada yardımcı olabileceklerini ilettiler. Hatta ATCOM personelini Türk yatırımcılara daha profesyonel hızimet edebilmeleri için eyaletin sunduğu teşvik ve fırsatları konusunda eğitebileceklerini bildirdiler. ATCOM ile daha yakından çalışmak üzere Güney New Jersey'deki yerel temsilciliklerini bizzat görevlendireceklerini bildirdiler.
New Jersey eyaletinin başkenti Trenton'ın Belediye Başkanı Tony Mack şehre yatırımcı çekmek için oluşturduğu International Business Commissıon (Uluslararası İş Komisyonun)'a istişare etmek için ATCOM yetkililerini de davet etti. ATCOM adına toplantıya Amerikalı Devlet ve İş Adamlarından sorumlu ATCOM Başkan Yardımcısı Hacı Köse katıldı. Hacı Köse davet edilen uluslararası yatırımcılara ve belediye yetkililerine ATCOM'u ve Türkiye'den ulaşan talepleri anlattı.
Yerli ve yabancı yatırımcılara seslenen Belediye Başkanı Mack yabancı yatırımcılar için çok cazip şartlar sunduklarını ve her taleple kendisinin bizzat ilgileneceğini bildirdi. ATCOM Başkan Yardımcısı Hacı Köse'nin yaptığı açıklamaya göre, Trenton belediye yetkilileri, 1,600 tane konut, iş yeri ve arazinin yabancı yatırımcıları çok uygun şartlarda beklediğini vurguladılar. Sembolik bir ücret karşılığında yatırımcılara arzedilen gayr-i menkullerin, eğer düşünülen proje istihdama veya kentsel dönüşüme yönelikse hibe olarak verileceğini bildirdiler. Başkan Yardımcısı Köse "New Jersey'nin başkenti Trenton'un dünyanın finans merkezi New York'a bir saat uzaklıkta bir yer olduğu düşünülünce bu yatırım imkanlarının cazibesi kendiliğinden ortaya çıkıyor" dedi. Trenton ayrıca Albert Einstein'in hocalık yaptığı Princeton Üniversitesine ise sadece 13 mil uzaklıkta bir şehir.
Vergi indirimleri, 100 dolara arazi
ATCOM yetkilileri ayrıca New Jersey eyaletindeki Bridgeton şehrinin belediye başkanı Albert Kelly ve yatırım temsilcisi Kevin Rabago ile görüşme yaptılar. Philadelphia şehrine 45 dakika mesafedeki arihi Bridgeton şehri, bir milyon dolarlık hacimli ve 10 kişiyi aşan istihdam olanakları yaratabilecek dış yatırımlar için Bridgeton şehrinin sahibi olduğu üretim yapmaya elverişli arazileri $100 gibi cüzi bir miktara vermeye hazır olduklarını bildirdiler.
ATCOM yetkilileri ile yaptığı görüşmede şehir temsilcileri, bedava denecek kadar ucuz arsalara ilaveten şehir vergilerinden de ilk yılı yüzde 100, ikinci yılı yüzde 80, üçüncü yılı yüzde 60 olmak üzere yatırımın altıncı yılına kadar devam eden vergi indirimi yapıldığını belirtti. Ayrıca Bridgeton şehrinde yatırım yapacaklara belli koşullar altında düşük faizli kredi imkanlarının da bulunduğunu söyledi.
Pennslyvania'da teşvikler
Türkiye'den ulaşan bazı taleplerin bizzat Pensylvania eyaleti ile ilgili olmasından ötürü, ATCOM yönetimi Pensylvania Eyaletinin başkenti Harrisburg'e bir resmi ziyaret düzenledi. Pennsylvania Eyaletinde Dış Yatırım Teşvik İşlerinden sorumlu eyalet temsilcisi David Briel ve ekibi ile görüşen ATCOM yetkilileri çok yakın ilgi gördüler. ATCOM'un Türkiye'den ağırladığı 70 işadamına Philadelphia'da üç ticaret odasını harekete geçirerek ev sahipliği de yapan Direktör David Briel ile yapılan görüşmede Pennsylvania eyaletinin dış yatırımı teşvik için pek çok imkan hazırladığını ve yatırımın yeterince büyük ve istihdam edilecek kişi sayısının yeterli olması durumunda ucuz faizli yatırım imkanlarının bulunduğunu anlattı. Pensylvania yatırım uzmanları ATCOM'a Türkiye'den potansiyel yatırımcılara iletilmesi için özel bir teşvik paketi hazırladılar.
ATCOM, Türk KOBİ'lerini desteklemekle görevli KOSGEB'le yaptığı anlaşma çerçevesinde Türk firmalarına daha profesyonel hizmet sunmak için kuracağı "eşleştirme merkezi" projesine hız vermiş durumdadır. ATCOM Eşleştirme Merkezinin İstanbul temsilciliği tespit edilmiş durumda olup hukuki ve resmi işlemler üzerine çalışılmaktadır. ATCOM ayrıca üzerine düşen ve kendisinden beklene görevleri layıkıyla yerine getirmek için insan kaynaklarını zenginleştirmiştir. ATCOM şu an koordinasyondan ve faaliyetlerden sorumlu bir operasyon müdürü aramaktadır. Halihazırda, ATCOM genel merkezinde iki çalışanı olan ATCOM, bu dönem Rowan Üniversitesi'nden temin ettiği Amerikalı ilk yatırım ve pazarlama stajyerini iş başı yaptırmıştır. ATCOM Şirket İlişkileri Müdürü Ali Tokel gözetiminde çalışan Joseph Edward Sabatello yatırım ve ticaret konusunda staj yapmakta ve Türk firmalarının Amerikalı muhataplarıyla eşleştirmesi konusunda alt yapı çalışmaları gerçekleştirmektedir.
Indiana ve Ohio'da imkanlar geniş
Yapılan araştırmalar sonucunda ortaya çıkan bazı bulgular şöyle: Krizden en çok etkilenen eyaletler, mesela Indiana ve Ohio, yerli ve yabancı yatırımcılara gerekli artları sağladıklarında, krizde batan şirketlerin boş tesislerini öneriyor. Bosna Barış anlaşmasının imzalandığı Ohio'nun Dayton şehri Chrysler ve GM gibi firmaların yerel tesisleri kapatması sonrası şehirden göç edenlerin evlerini 5-10 bin dolar gibi cüzi fiyatlara oturmak kaydıyla yeni sahiplerine devrediyor. Hali hazırda 1,500'e yakın Ahiska'lı Türkü Dayton'a bu şartlarda yerleşmiş durumda.
Indiana eyaleti hatta boş tesisleri kurtarmak için restorasyon desteği de vaat ediyor. Ayrıca, çalışma ve oturma izni alınmasında yardım sözü veriyorlar. Eyalet yekilileri ayırca, 500 bin dolarlık ABD`de yatırım yapma şartını yumuşatmış görünüyorlar. Fabrikasını ABD`ye taşıyacak yatırımcılara makine ve ekipman değerlerini de yatırım tutarına dahil ediyorlar. Güçlü proje karşılığında, isteyene bedelsiz arsa ve arazi imkanlarının olduğunu ifade ediyorlar. Ayrıca, Indiana`da istihdam sağlayacak yatırımlara 20 yıl vergi muafiyeti tanınabiliyor.
20 yıl vergi yok
Indiana eyaletindeki yatırımcı teşvikleri özetle şöyle: Sektör sınırlaması yok; 20 yıl vergi alınmayacak; işletme için bina veya arsa; oturma ve çalışma vizeleri için destek; isteyene ortak buluyor; yerel basın desteği; 500 bin dolar nakit yatırım şartına makine ve ekipmanlar dahil ediliyor; gayrimenkul fiyatları ucuz; ne kadar çok işçi çalıştırılacaksa, o kadar çok teşvik veriliyor; fabrikasını taşıyacaklara lojistik destek; binalarda restorasyon desteği.Amerika'da sadece iş yapmak isteyenlere değil, ikamet etmek isteyenlere de özel teşvikler var.
ATCOM ekibi tarafından yapılan araştırmalar ilginç imkanlar ortaya çıkarıyor. Bu kriz esnasında, 1860'li yıllarda Vahşi Batı'ya açılma yıllarındaki bir gelenek de yeniden canlanmış görünüyor: ''Gelin kasabamıza yerleşin, arazi bedava!''. Ancak bu kez toprağı veren Federal hükümet değil, yerel yönetimler. Bu tür fırsatların tek bir şartı var: O araziye ev yapacaksınız ve içinde yaşayacaksınız.
Iowa, Kansas, Minnesota, Nebraska, North Dakota ve Wisconsin eyaletlerinde bazı yerleşim birimleri ilginç fırsatlar sunuyor. Ancak her birinin kendine göre bazı özel şartları var. Örneğin Nebraska'da inşa edeceğiniz evin piyasa değerinin en az 100 bin dolar olması lazım. Alaska'da, ABD vatandaşı olmanız, ve son 1 yıldır Alaska'da yaşıyor olmanız gerek. Ayrıca bu tür yerler genellikle Amerika'nın iç eyaletleri.
Amerika'da bedava arazi veren bazı yerleşim birimleri şöyle:
1 – Marquette, Kansas:
http://www.marquetteks.org/land.html
2 –Atwood, Kansas (İkamet) :
http://www.atwoodkansas.com/free_land.html
Atwood, Kansas (İş) :
http://www.atwoodkansas.com/eco.html
3 – Elwood, Nebraska:
http://www.elwoodnebraska.com/freelots.html
4 – Marne, Iowa:
http://www.marneiowa.com/index_files/page0007.html
5 – Muskegon, Michigan: Muskegon şehri, yeni sanayi yatırımı yapacak şirketlere araziyi bedava veriyor. Şartlar, en az 25 kişiye iş imkanı sağlamak. Böyle bir yatırım için 5 dönüm araziyi bedavaya veriyorlar. 100 kişiyi istihdam eden yatırımcılar için 30 dönüm arazi hibe olarak veriliyor. Bu araziler her türlü altyapıya sahip ve otoyollara, demiryoluna ve Muskegon Havaalanına çok yakın.
http://www.mlive.com/news/muskegon/index.ssf/2010/08/land_giveaway_part_of_city_of.html
6 – Camden, Maine: Sahil şehri Camden de, turizm alanındaki her yatırım için 3,5 dönümlük bedava arazi veriyor. İlk 5 yıl için kurumlar vergisi ya da satış vergisi almıyor. Hatta sigorta primlerinizi de Camden şehri ödüyor:
http://www.freelandinmaine.org/how-it-works/