İnsan hakları örgütleri Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International), İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), Özgürlük için Aileler (Families for Freedom), Suriye Kampanyası (The Syria Campaign), Kadınlar Şimdi (Women Now), Suriyeli kuruluşlar Dawlaty, Dammeh ve Nophotozone, ortak yazılı açıklama yaptı.
Açıklamada, Beşşar Esed rejiminin on binlerce kişiyi keyfi tutuklama, işkence, zorla kaybolma ve hukuk dışı yargı gibi uygulamalara maruz bıraktığı vurgulandı.
Bunların birçoğunun "savaş suçu ve insanlığa karşı suç" kategorisinde olduğuna işaret edilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Suriye hükümeti, kendisine karşıt olarak algılanan, sadakatsiz olduğu değerlendirilen siyasi aktivistleri, protestocuları, insan hakları savunucularını, gazetecileri, avukatları, doktorları ve insani yardım çalışanlarını hedef aldı. Hükümet güçleri böyle kişileri, evlerini tarayarak, kontrol noktalarında, iş yerlerinde, üniversitelerinde, evlerinde alıkoyarak keyfi tutukladı. Yerel kaynaklar, bu uygulamaların hükümetin yeniden ele geçirdiği yerlerde sürdüğüne işaret ediyor."
Açıklamada, alıkonulan birçok kişinin zorla kaybolmaya maruz bırakıldığının altı çizilerek, "Tutukladıkları andan itibaren günlerce döverek, elektrik şoku vererek ve prangalı uzun süreli yöntemlerle birçoğuna işkence ettiler. Yemek, su, ilaç, tedavi gibi temel ihtiyaç maddelerinden yoksun ve aşırı kalabalık hücrelerde havasız bıraktılar." ifadeleri kullanıldı.
KAYBOLANLARIN EŞLERİ DE MAĞDUR
Kurbanların ailelerinin de "zorla kaybolma"ların mağduru olduğunun belirtildiği açıklamaya, şöyle devam edildi:
"Özellikle kadınlar, erkek akrabalarının ortadan kaybolmasından farklı seviyelerde etkileniyor. Duygusal ve psikolojik etkilerin dışında, ailelerini geçindirecek kişiyi de kaybetmiş oluyorlar. Kaybolanların eşleri, bazı insani yardım kuruluşları sadece eşini ölen kadınları öncelik aldığı için yardım alamıyor. Suriye hukuku erkek haminin rızasını şart koştuğu için miras ya da mülk de talep edemiyorlar. Yeniden evlenemiyorlar. Çocuklarını alıp başka bir yere yerleşemiyorlar."
Açıklamada, "Bugüne kadar halen hükümet yetkilileri on binlerce kişiyi alıkoymaya ve zorla kaybolmaya maruz bırakmaya devam ediyor. Aileleri nadir olarak sevdiklerinin nerede tutulduğunu ya da hayatta olup olmadığı hakkında bilgi sahibi olabiliyor." ifadesine yer verildi.
ÇATIŞAN TARAFLARA VE ASTANA GARANTÖRLERİNE BASKI ÇAĞRISI
Sekiz örgütün açıklamasında, BM Güvenlik Konseyi üyelerine, Esed rejimi ve rejim karşıtı silahlı grupların yanı sıra Astana sürecinin garantörleri Rusya, İran ve Türkiye'ye de baskı yapması için çağrı yapıldı.
Açıklamada, söz konusu taraflardan zorla kaybolan kişilerin isimleri, akıbetleri ve yerlerinin deşifre edilmesi, cenazelerin ailelerine teslim edilmesi, akrabaların kaybolmalar ve ölümler noktasında bilgilendirilmesini sağlamaları istendi.
Açıklama bu taraflara ayrıca, adil olmayan duruşmaların, sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasının durdurulması, Askeri Saha Mahkemelerinin kapatılması, Terörle Mücadele Mahkemelerinin uluslararası adil yargılama standartlarına göre reform edilmesi, uluslararası gözlemcilere araştırmaları için özgürlük tanınmasının sağlanması için baskı yapılması çağrısında bulunuldu.
Suriye'de işlenen suçlar için oluşturulan uluslararası, tarafsız ve bağımsız soruşturma mekanizmasının fonlanması, bütçesinin Birleşmiş Milletlerin (BM) düzenli bütçesinin bir parçası haline getirmesi gerektiğinin altı çizilen açıklamada, evrensel yargılamanın uygulanması ya da Suriye'de işlenen uluslararası suçları yargılamak için yeterli bir hukuki mekanizmanın kurulması gerekliliği de vurgulandı.
Suriyeli muhalif kaynaklara göre, rejimin cezaevlerinde 500 bin kişi alıkonuluyor. Türkiye, Rusya ve İran'ın Astana formatı çerçevesinde alıkonulanların serbest bırakılması, cenazelerin teslimi ve kayıp kişilerin aranması için kurduğu çalışma grubu faaliyetini sürdürüyor.
