Kadınların adet döneminin kesilmesi ve doğurganlığının sona ermesi ile başlayan menopoz yaşı dünya genelinde 45 - 55 yaş aralığında görülüyor. Yapılan araştırmalarda Tükiye'de menopoz yaşı ise 46 - 48 yaş aralığını göstermektedir. Menopoz genel olarak kadın yumurtlama fonksiyonlarının sonlanmasının ardından yaşanan doğal bir süreç olsa da kilo alımında artış ve birçok sağlık sorunu yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Genel bir yaş aralığı olsa da bazı kadınlarda erken menopoz kaçınılmazdır.
Menopoz belirtileri her kadında farklılık gösterir
Birçok kadın menopoz semptomlarını yaşayacaktır. Bu belirtilerden bazıları şiddetli olabilir ve günlük faaliyetlerinizi yerine getirme konusunda sizi zor durumda bırakabilir. Menopoz öncesi belirtileri, aslında kadınlara adeta bir uyarı görevi görmektedir. Birçok belirti ile kendini gösteren menepozun ilk ve tabii ki en önemli belirtisi adet düzensizlikleridir. Bunun dışında yer alan diğer menepoz belirtileri ise şöyle; yumurtlamada azalma, ateş basmaları, aşırı terleme, depresif ruh hali, uyuyamama, gerginlik, sinirlilik, iştah artışı, konsantrasyon güçlüğü, yüzde kızarma, nabızda artış, baş ağrısı, baş dönmesi, sıcak basması, öz güven azlığı, unutkanlık, dikkatsizlik, yorgunluk, cinsel istekte azalma… Menopoz belirtileri için ortalama bir süre vermek bile oldukça zordur bu süreç tamamen kişinin kendi vücudu ve yapısıyla ilgili olmaktadır. Ancak bir doktor gözetiminde olarak bu belirtilerin yaşanma süresi belli miktarlarda azaltılabilir.
Sebze ve meyve bol tüketilmeli, şekerli gıdalardan uzak durulmalı
Yağ ve şeker içeriği yüksek gıdalardan uzak durulmalıdır.
Kurubaklagiller, tahıllar, sebze ve meyve gibi lifli gıdaların tüketimi arttırılmalıdır. Lifler diyabet, kanser, kabızlık ve kalp-damar hastalıklarına karşı koruyucu etki göstermektedir.
Sebze ve meyve bol tüketilmelidir.
Süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt vb.), yeşil yapraklı sebzeler gibi kalsiyum içeriği yüksek besinler tüketilmelidir. Kalsiyum, menopoz döneminde kemik sağlığının korunmasında ve kan basıncının düzenlenmesinde önemli rol oynamaktadır.
Östrojene benzer etki gösteren fitoöstrojen besinler, menopoz semptomlarını hafifletmektedir. Özellikle fitoöstrojen içeren soya ve soyalı ürünlerin osteoporoza karşı koruduğu ve kanser riskini azalttığına dair çalışmalar bulunmaktadır. Fitoöstrojen besinler şunlar soya fasulyesi, mercimek, nohut gibi kurubaklagiller, keten tohumu, fındık, badem gibi yağlı tohumlar, sebzeler, meyveler, ay çekirdeği.
Trans ve doymuş yağlardan uzak durulmalı, balık gibi çoklu doymamış yağ asitleri ve Omega-3 içeren gıdalar tüketilmelidir.
Günlük tuz tüketimi 5 gramın altında olmalıdır. Aşırı tuz tüketimi, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar ve idrarla kalsiyum atımına neden olabilmektedir.
Günde 2-2.5 litre su tüketilmelidir.
Menopoz döneminde günde en az 30 dakika orta düzey (yürüyüş vb.) fiziksel aktivite yapılmalıdır. Düzenli fiziksel aktivite, ideal vücut ağırlığının korunması, osteoporoz riskinin azaltılması, kan basıncının dengelenmesi ve kan şekerinin düzenlenmesinde önemli rol oynamaktadır.
Hormon Replasman Tedavisi (HRT)
Hormon replasman tedavisi (HRT) olarak bilinen menopozal hormon tedavisi, menopoz semptomları için uygulanabilecek tedavidir. Bu tedavide hastaya düzenli östrojen ve progesteron içeren ilaçlar verilir. Bunun amacı; menopoz öncesi ve menopoz belirtilerini rahatlatmak ayrıca kalp damar hastalıklarına ve osteporoz dediğimiz kemik erimesine karşı hastaya koruma sağlamaktır. HRT tedavisi hem enjeksiyon şeklinde hem de ağızdan hem de vajinal krem şeklinde çeşitli kullanımları vardır. Bu tedaviyi alan hastalarda düzenli olarak meme ve rahim muayenesi ile kemik ölçümü yapılmalıdır.
Kadın Doğum Uzmanı Dr. Sait Özgüvercin
