1. Dünya Savaşı, 1914 yılında başlamış ve 1918 yılında son bulmuştur. Dünyanın çeşitli kıtalarında birçok devlet iki gruba ayrılarak o zamana kadar görülmemiş büyük bir savaş gerçekleştirmiştir. 1. Dünya Savaşı nedenleri arasındaki en önemli madde sanayileşmiş ülkeler arasında dünyada iktisadi ve siyasi hâkimiyeti ele geçirme çabasıdır. Birinci 1. Dünya Savaşı sonuçları ve nedenleri günümüzde hala merak edilen konulardandır. 1. Dünya Savaşı tarihi ne zaman başladı ve ne zaman bitti sorusunun yanı sıra, cepheler, savaşa katılan ülkeler araştırılmaktadır. 1. Dünya Savaşı kısaca özeti ve tarihi, cepheler, savaşa katılan ülkeler, nedenleri ve sonuçları aşağıda yer alıyor.
1. DÜNYA SAVAŞI KISACA ÖZETİ
O zamana kadar daha önce eşi benzeri görülmeyen 1. Dünya Savaşı 1914 yılında başlamıştır. Japonya, Osmanlı Devleti, İtalya, Bulgaristan, Romanya, Amerika Birleşik Devletleri ve Yunanistan savaşa sonradan dâhil olmuştur. Osmanlı Devleti'nin savaşa katılmasıyla Kafkasya, Filistin, Irak ve Çanakkale Boğazı'nda sürekli muharebeler meydana geldi.
Asya ve Afrika'daki sömürgelerde, açık denizlerde de çarpışmalar gerçekleşti. Çok sayıda devletin katıldığı ve dört yıl süren bu savaş, müttefik devletler adı da verilen ''Üçlü İtilaf''ın zaferiyle son buldu. Savaşta kaybederek hem maddi hem de manevi büyük bir zarara uğrayan devletler kendi çıkarları doğrultusunda bazı antlaşmalar yaparak zararlarını en aza indirmeyi hedeflemiştir.
1. DÜNYA SAVAŞI'NA KATILAN ÜLKELER
1. Dünya Savaşı ittifak devletleri:
1. Dünya Savaşı İtilaf Devletleri:
OSMANLI DEVLETİ, 1. DÜNYA SAVAŞI'NA NEDEN GİRDİ?
Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'na sonradan katılan devletler arasında yer aldı. Almanya, Osmanlı'nın jeopolitik konumundan faydalanmak, yeni cephelerin açılmasını sağlamak ve halifelik sıfatından yararlanmak için Osmanlı'nın savaşa girmesini istedi. İtilaf Devleti ise Osmanlı Devleti'nin savaşa girmesi istemiyordu. U nedenle kapitülasyonların kaldırılacağını ve maddi yardılar yapılacağını açıkladı.
Almanya'nın Savaşı kazanacağının düşünülmesi ve Midili ile Yavuzlu adı verilen Alman gemilerinin Rus limanlarını bombalaması sonucunda Osmanlı Savaşa girdi.
1. DÜNYA SAVAŞI CEPHELERİ
1914 yılından 1918'e kadar süren bu savaşın cepheleri Taarruz ve Savunma Cepheleri olarak ikiye ayrılmıştır.
Taarruz Cepheleri; Kanal Cephesi ve Kafkasya Cephesi olmuştur. Osmanlı Devleti, Kanal Cephesinde başarısız olurken, Kafkasya Cephesinde ise yenilmesine rağmen toprak kazandığı ilk cephedir.
Savunma Cepheleri; Çanakkale Cephesi, Irak Cephesi, Suriye-Filistin Cephesi ve Hicaz-Yemen Cephesi olmuştur. Müttefiklere yardı amacıyla açılan cepheler ise Romanya Cephesi, Makedonya Cephesi ve Galiçya Cephesi olarak tarihe geçmiştir.
KAFKASYA CEPHESİ
Osmanlı devleti doğu Anadolu'da Ruslarla savaştı. Ruslar 1914 yılının aralık ayında doğu ana doluya saldırdı. Enver paşanın yönettiği karşı taarruz, şiddetli soğuklar yüzünden başarısız oldu. Bu nedenlerden dolayı Sarıkamış ve yöresinde askeri birliklerimiz çok kayıplar verdi.
1916 yılında Muş ve Trabzon'u ele geçirdi. Ancak Çanakkale savaşlarından sonra gönderilen Mustafa kemal, muş ve Bitlis'i Ruslardan geri aldı.1917 Rus ihtilali, Kafkas cephesi'nde savaşın durmasına neden oldu.
KANAL CEPHESİ
Osmanlı Devleti, Mısır'da yeniden egemenlik kurmak ve Süveyş kanalı'nı ele geçirmek amacındaydı. Bu kanal Osmanlılar tarafından alınırsa, İngilizlerin, sömürgeleriyle olan bağlantısı kesilecek ve oralara n aldığı Asker ve malzeme desteği önlenecekti.
Bu yüzden Osmanlı Almanya'nın etkisiyle İngilizlerin Elinde bulunan Süveyş kanalı'na bir saldırı düzenledi.(1915) ancak gerekli önlemler alınmadan, hazırlıksız olarak yapılan savaşta İngiliz birlikleri karşısında başarılı olamadı. İngilizler, Sina yarımadası'nı ele geçirerek Suriye sınırına dayandı (1916)
HİCAZ VE YEMEN CEPHESİ
Bir kısım Osmanlı birlikleri kutsal yerleri korumak için bu bölgede İngilizlerle çarpıştı.
Ancak Sina'da gerek çölün olumsuz koşulları gerekse güçlü İngiliz kuvvetleri karşısında bir sonuç alınamadı.
Osmanlı devleti bu cephede, İngilizler Veonların kışkırttığı Araplarla mücadele etmek zorunda kaldı. Bu cephede İngiliz üstün duruma geçti.
IRAK CEPHESİ
İngilizler, Türk kuvvetlerinin İran' a girmesi ve Hindistan'ı tehdit etmesini önlemek istiyordu. Ayrıca, kuzeye çıkarak Ruslarla birleşmek amacındaydılar. Irak petrollerini ele geçirmeyi planlayan İngiltere, Basra'ya asker çıkardı. İngiliz birlikleriyle savaşan Osmanlı kuvvetleri başarılı oldu.
Küt' ül amare denilen yerde, İngiliz kuvvetleri geri çekildi(1915). Ancak elde edilen bu başarı uzun sürmedi. Yeniden Basra'ya asker çıkaran İngilizler, 1917 yılında Bağdat' a girdiler.
SURİYE VE FİLİSTİN CEPHESİ
Bu cephede Türk kuvvetlerine, yıldırım ordular grup komutanı olan alman general liman Von Sanders komuta ediyordu. Bu general, ateşkes hükmü gereğince görevden alındı, yerine Mustafa kemal paşa atandı. Suriye cephesi'nde İngilizlere karşı bazı başarılar kazandı. Mustafa kemal paşa, bugünkü Suriye sınırımızı savunmak için önlemler aldı.
GALİÇYA, ROMANYA VE MAKEDONYA CEPHELERİ
Osmanlı devleti, Avrupa cephelerine kuvvet göndererek, kendi bağlaşıklarını desteklemişti gönderilen kuvvetler 1916-1917 yıllarında Avrupa cephelerinde muharebelere katıldılar. Rusya, Romanya ve Fransa' ya karşı mücadele ettiler.
ÇANAKKALE CEPHESİ
Türk tarihinin kaderini değiştiren, Türk milletinin vatanını savunmak için canını feda etmekten çekinmediği önemli bir savaştır.
İtilaf devletlerinin bu cephedeki amacı; Rusya'ya silah yardımı yaparak bu devletin doğu Avrupa'ya yönelik saldırısını kolaylaştırmak, Almanya'nın doğuya yayılmasını önlemek, boğazlar ve İstanbul' u alarak Osmanlı devleti'ni savaş dışı bırakmaktı.
İngiltere ayrıca, mısır'daki varlığını güvence altına almak, Ortadoğu'daki zengin petrol yataklarına sahip olmak istiyordu.
İtilaf devleri, Çanakkale Boğazı'ndan geçmek için, Şubat 1915'ten itibaren saldırıya geçtiler. Güçlü top atışı ve Nusret mayın gemisinin önceden boğaz'a döktüğü mayınlar yüzünden başarısızlığa uğradılar. 18 Mart 1915' te, daha büyük bir saldırı başlattılar. İtilaf devletleri' nin savaş gemilerinin bir kısmı batırıldı, bir bölümü ise saf dışı edildi.
Böylece Çanakkale'yi denizden geçilemeyeceğini anladılar. Bunun üzerine 25 Nisan tarihinde Gelibolu yarımadası' nda Seddülbahir ve Arı burnu kıyılarına çıkarma yaptılar.
Amaç; Çanakkale'yi karadan geçmekti. İçlerinde Avusturya ve yeni Zelandalı askerlerden oluşan Anzakların da bulunduğu itilaf devleti'nin birlikleri, karşılarında Mustafa kemal' i ve onun inançlı askerlerini buldular.
Türk ordusu, bu cephede büyük bir zafer kazandı. Boğazlar ve İstanbul'a yönelen tehlike önlendi. İtilaf devletleri amaçlarına ulaşamadılar. Bu cephede kazanılan zafer nedeniyle savaş bir süre uzadı.
1. DÜNYA SAVAŞI NEDENLERİ
1. Dünya Savaşı'nın başlamasındaki en önemli neden ülkeler arasındaki iktisadi ve siyasi hâkimiyetin ele geçirme mücadelesi olmuştur. Savaşı başlamasına sebep olan diğer nedenler ise şöyle;
1. DÜNYA SAVAŞI SONUÇLARI NELERDİR?
1. Dünya Savaşında Yenilen devletlerin imzaladığı antlaşmalar:
