4857 sayılı İş Kanunu'nun 44'üncü maddesine göre, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabiliyor. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gerekli.
İş Kanunu 44 ve 45. Maddeleri şöyle düzenleniyor:
"Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Bu günlere ait ücretler 47 nci maddeye göre ödenir.
Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara, ücretli izinlere ve yüzde usulü ile çalışan işçilerin bu Kanunla tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz. Bu hususlarda işçilere daha elverişli hak ve menfaatler sağlayan kanun, toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesi veya gelenekten doğan kazanılmış haklar saklıdır."
4 GÜN TATİL İMKANI BULUNUYOR
Bazı işyerlerinde pazartesi günü yarım günlük idari izinler sağlanarak, ya da senelik izinden düşülmek suretiyle cumadan başlayan 4 günlük tatil ilan edildi. Ancak birçok işyerinde hem pazartesi öğleden sonra hem de Salı günü yani 29 ekim günü çalışılması da söz konusu. Bu durumda olan çalışanlar için mesai kavramı devreye giriyor.
Fazla çalışmalardan farklı olarak bayram çalışmaları daha yüksek mesai ile ücretlendiriliyor. Fazla çalışma yapıldığında yüzde 50 fazla ödeme yapılırken bayram çalışmalarında yüzde 100 yani tam yevmiye ödeniyor.
ÇALIŞMA SÜRESİ BELİRLENMİŞ
İş yasasına göre günlük çalışma süresi 7.5 saat olarak belirlenmiş durumda. Haftalık çalışma ise buna göre 45 saate denk geliyor. İşyerinde haftalık çalışma süresi 45 saati aştığında her bir saatlik çalışma için, saatlik ücretin yüzde 50 fazlası ödeniyor.
4857 sayılı Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödeniyor.
PARÇA BAŞI ÇALIŞAN DA ALIYOR
4857 sayılı Yasanın 49.maddesinde parça başı iş yapanların da mesai alabileceği belirleniyor. Yasada ölçü şöyle konuluyor: "Parça başına, akort, götürü veya yüzde usulü ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti, ödeme döneminde kazandığı ücretin aynı süre içinde çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır. Saat ücreti ile çalışan işçilerin tatil günü ücreti saat ücretinin yedi buçuk katıdır."
HESAP NASIL YAPILIYOR
Gelelim milli bayramlarda yapılan çalışmaların hesabına. Dün öğleden sonra ve bugün tam gün çalışan bir işçinin alacağı para şöyle hesaplanıyor:
İşçinin asgari ücretle çalıştığını varsayarsak
Brüt ücreti 2.558,40 TL olacaktır.
Bu işçinin saatlik ücreti ise
2.558,40 TL / 225 (aylık çalışma saati) = 11,37 TL olarak çıkacaktır.
28 Ekim çalışması:
3,75 X 11,37 = 42,64 TL
29 Ekim çalışması
7,5 X 11,37 = 85,28 TL
Ödenecek toplam brüt mesai: 42,64 + 85,28 TL = 127,92 TL
BASINDA FARKLI HESAP
Bayramlarda çalışan sektörlerin başında medya geliyor. Gazetecilerin çalışmaları, diğer işçilere göre farklı ücretlendiriliyor. Diğer işçilerde haftalık çalışma 45 saat olurken gazetecilerde 48 saat, günlük çalışma ise 8 saat olarak belirleniyor. Bunun üzerindeki çalışmalar yüzde 50 fazlasıyla ödeniyor. Basın İş Kanunu'nda genel tatil ücreti kavramı bulunmuyor. Diğer işçiler bayram çalışmalarında tam yevmiye alırken, gazetecilerde bu yevmiye yarım olarak yani fazla çalışma şeklinde uygulanıyor. Yani günlük 100 lira yevmiye alan bir işçi bayramda çalışınca 200 lira alırken, gazeteci tam gün çalıştığında 150 lira alıyor. Daha az saat çalışmış ise saatlik ücretine göre yüzde 50 fazlasıyla hesap yapılıyor. Fazla çalışma ücreti saate göre belirleniyor.
