Panait İstrati 1884 doğumlu Romen bir yazar. Balkanlar'ın Maksim Gorki'si diye tanınmış gerçekçi bir edebiyatçı. Sefalet, hastalık ve yalnızlıkla geçen yıllardan sonra 1921'de intihara kalkıştığında üzerinden çıkan Romain Roland'a yazdığı mektup alıcısına ulaşınca kaderi değişmiş. Roland'ın yardımı ile 1923'de ilk romanı Kira Kiralina yayımlanmış, böylece İstrati hem üne hem de servete kavuşmuş. 1935'de ölene kadar da art arda romanları yayımlanmış. İstrati, Türkiye'de de çok sevilen, çok okunan bir yazar. 1940'lı yıllardan itibaren özellikle Yaşar Nabi'nin çabaları ile neredeyse tüm eserleri Türkçeye çevrilmiş. Ülkemizde "Romanya'nın Orhan Kemal'i" diye anılan yazarın Remzi Yayınevi etiketiyle yayımlanan yeni romanı Angel Dayı'da hayatta sahip olduğu her şeyi kaybedince teselliyi içkide arayan bir adamın acı sonu anlatılıyor. Kitap ömrü büyük acılarla geçen Angel'in ve ilginç yaşamıyla haydut Kozma'nın öyküsünü aktarırken temel sorular da soruyor: Başımıza gelenlerin nedeni bizzat yol açtığımız olaylar mı, yoksa hayatımızın akışını değiştiren başka etkenler mi var?
KISSALARLA DOLU
Angel Dayı, hayatı boyunca çalışıp didinmiş, sevdiği kadınla evlenmiş, mutlu bir hayatı olsun diye çabalamış ama art arda gelen felaketlerle yıkılıp yarı meczup bir ayyaş haline gelmiş biri. Ölmeden önce, çok sevdiği yeğeni Adrien'e yaşadıklarını anlatırken, ona hayatı sorgulaması için ipuçları ve öğütler veriyor. "Yeğenim, ben, gördüğün gibi perişan bir haldeyim. Bunun sebebi ise zamanında yaptığım hatalardır" diye başlayan konuşma kitabın düğümlendiği nokta. İnsanı tembellik, hayat, dünyevi zevkler, bağımlılıklar, suç, günah, kefaret kavramlarını sorgulamaya iten romanı usta çevirmen Bertan Onaran dilimize kazandırmış. Panait İstrati, kadere teslim etmeyi düşündüğü yaşamını cebinde tuttuğu o mektupla yeniden kazanmış ve yazdıkça kendi ipini iblisten kurtarmayı başarmış bir yazar olarak bu kitabında hepimizin Angel Dayı'sı olma görevine soyunuyor ve yaşadıklarından herkesin ders almasını, kendisiyle aynı hataya düşmesini engellemek istiyor. Kitabı bitirdiğinizde aklınızda oluşan acı ve sersemletici sorunun sebebi belki de bu... "Hayat benim, peki ama ipler kimin elinde?"
ANGEL DAYI
Panait İstrati Çeviren: Bertan Onaran Remzi Kitabevi Roman 180 s., 15 TL