SORU: Devlet memuru olarak görev yapıyorum. 657 sayılı Kanuna tabi görev yapan personelin konkordato komiserliği faaliyetini yürütmesi mümkün mü?
MEVZUAT
14/07/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Ticaret ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerle Uğraşma Yasağı" başlıklı 28 inci maddesinde? "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz? gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim? kurumlarında çalışamaz. Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır." hükmüne yer verilmek suretiyle memurların tacir veya esnaf sayılmalarını gerektirecek herhangi bir faaliyette bulunamayacakları, ticaret ve sanayi şirketlerinde görev alamayacakları, meslekî faaliyette bulunmak üzere gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir işyerinde veya vakıf üniversitesinde çalışamayacakları belirtilmiş? ancak özel kanunlarda belirtilen görevlerin bu yasaklamanın kapsamı dışında olduğu ifade edilmiştir.
Bu itibarla da, anılan madde başlığında yer alan "Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı" hükmü ile statü hukukunun temel özelliği olan "kanunilik ve kıyas yasağı" doğrultusunda, mezkur 28 inci maddede sayılmamış bir faaliyet ya da mesleğin konuya ilişkin özel bir kanuni düzenleme bulunmaması halinde memurlar tarafından yapılamayacağı düşünülmektedir.
Nitekim, 20/06/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun "İşyeri? hekimleri ve iş güvenliği uzmanları" başlıklı 8 inci maddesinde? "… (7) Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre çalıştırılan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla asli görevlerinin yanında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilebilir. Bu şekilde görevlendirilecek personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki görevlendirmeye ilişkin ilave ödemelerde, günlük mesai saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz… " hükmü? 15/2/1954 tarihli ve 6269 sayılı Kimyagerlik ve Kimya Mühendisliği Hakkında Kanunun 5 inci maddesinde? "1 inci maddede yazılı unvanları almış olanlardan Devlet ve müesseseleriyle yarı resmi teşekküllerde vazife almış olanlar mesai saatleri dışında mesleki sahada serbest çalışabilirler." hükmü gibi özel düzenlemeler ile Devlet memurlarının yapabileceği çeşitli faaliyetler ayrıca belirtilmiştir.
Diğer yandan, 657 sayılı Kanunun "İkinci görev yasağı" başlıklı 87 nci maddesinde? "Memurlara;
a) Bu Kanuna tabi kurumlarda,
b) Sermayesinin tamamı Devlet tarafından verilmek suretiyle kurulan iktisadi kurumlar
ile sermayesinin yarısından fazlası Devlete ait bankalarda,
c) Özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan banka ve
kuruluşlarda,
ç) Yukarıdaki bentlerde yazılı idare, kuruluş ve bankalar tarafından sermayelerinin yarısından fazlasına katılmak suretiyle kurulan kuruluşlarla bunların aynı oranda katılmaları ile vücut bulan kurumlarda, İkinci görev verilemez? bu kurumlardan her ne ad ile olursa olsun para ödenemez ve yarar sağlanamaz.
Ancak, bu Kanunun memurlara ikinci görev verilmesini öngören hükümleri ile hakem, tasfiye memuru ve bilirkişilere takdir olunan İl Genel Meclisi ve İl Daimi Encümeni başkanları, özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan ve asli görevlerinin devamı niteliğinde olmayan çeşitli kurul, komisyon,heyet ve jüri çalışmalarına, Üniversiteler, Akademiler, Türkiye ve Orta - Doğu Amme İdaresi Enstitüsü ve özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle kurulan araştırma kurumları tarafından idareyle ilgili olarak yapılan inceleme ve araştırma çalışmalarına katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesine ilişkin hükümler saklıdır." hükmüne, "İkinci görev verilecek memurlar ve görevler" başlıklı 88 inci maddesinde ise? " Bu Kanuna tabi kurumlarda çalışan Devlet memurlarına esas görevlerinin yanında?
A) Özel kanunlarla, Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle veya bunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara gördürülmesi öngörülen sürekli hizmetler,(2)
B) Mesleki bilgisi ile ilgili olarak, hizmet olanakları elverişli bulunmak ve atamaya yetkili amir tarafından uygun görülmek şartiyle?
1) 87 nci maddede yazılı kurumların tabiplikleri, diş tabiplikleri, eczacılıkları, kimyagerlikleri, veterinerlikleri, avukatlıkları ile Adli Tıp Kurumu Uzmanlıkları,
2) Asıl görevlerinin bulunduğu bucak, ilçe ve zorunlu hallerde iller belediyelerinin yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar ve mimarlarca yürütülmesi gereken teknik hizmetleri, İkinci görev olarak verilebilir.
Asıl görevlerinin yanında?
a) Tabiplere? il ve ilçe sağlık müdürlüğü, il sağlık müdür yardımcılığı, halk sağlığı müdürlüğü, halk sağlığı müdür yardımcılığı, sağlık grup başkanlığı, baştabiplik, baştabip yardımcılığı ile il sağlık ve halk sağlığı müdürlüklerinde ilgili mevzuatı uyarınca tabipler tarafından yürütülmesi öngörülen şube müdürlükleri,
b) Diş hekimlerine ve veterinerlere, meslekleri ile ilgili baştabiplik c) Veteriner, dişhekimi ve eczacılara? baştabip yardımcılığı,
d) Öğretmenlere? okul ve enstitü müdürlüğü, başyardımcılığı ve yardımcılığı görevleri, ikinci görev olarak yaptırılabilir." hükmüne yer verilmiştir.
Söz konusu hükümlerden 87 nci maddede? memurlara ikinci görev verilemeyecek ve bu nedenle yarar sağlanamayacak kurum ve kuruluşlara yer verilmiş, ancak 657 sayılı Kanunun öngördüğü görevler ile özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen çeşitli görevlerin ücretlerin ödenmesine ilişkin hükümler saklı tutulmuş, 88 inci maddede ise? özel kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle veya bunların verdiği yetkiye dayanılarak memurlara gördürülmesi öngörülen sürekli hizmetler ile mesleki bilgisi ile ilgili olarak, hizmet olanakları elverişli bulunmak ve atamaya yetkili amir tarafından uygun görülmek şartıyla bazı görevlerin ikinci görev olarak verilebileceği hükme bağlanmış bulunmaktadır. Her iki madde hükmünün bir arada değerlendirilmesi neticesinde? atamaya yetkili amir tarafından uygun görülmek kaydıyla yapılabilecek ikinci görevlere 88 inci maddede yer verildiği? buna karşılık 87 nci maddede yer verilen hakemlik ve bilirkişilik gibi görevlere katılanlar için özel kanunlarınca gösterilen veya bu kanunlara dayanılarak tespit edilen ücretlerin ödenmesine ilişkin hükümlerin saklı tutulduğu belirtilmiştir.
Nitekim, mezkur Kanunun "Kapsam" başlıklı 146 ncı maddesinde? "… Memurlara kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemez, hiçbir yarar sağlanamaz. (Gençlik ve Spor hizmetleri uygulamasında fiilen görevlendirilecekler hariç.)" hükmü ile ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağına gençlik ve spor hizmetleri bakımından önemli bir istisna getirilmiştir.
Ayrıca, mezkur Kanunun "Vekalet, ikinci görev aylık ve ücretleri ile diğer ödemeler" başlıklı 175 inci maddesinde; "…88 inci maddeye göre ikinci görev verilen memurlara, bu görevleri karşılığında aylık ödenebilmesi için boş bir kadroya ait görevin ikinci görev olarak yürütülmesi gerekir. Bu şekilde görevlendirilenlere, görevlendirildikleri kadro derecesinin ilk kademe aylığının üçte ikisi ödenir." hükmü ile 88 inci maddeye göre verilen görevlere ne tutarda ücret ödeneceği belirlenmiştir. Öte yandan, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun "Konkordato komiseri ve alacaklılar kurulu ile bunların görevleri" başlıklı 290 ıncı maddesinde yer alan?"… Komiserin görevleri şunlardır:
a) Konkordato projesinin tamamlanmasına katkıda bulunmak.
b) Borçlunun faaliyetlerine nezaret etmek.
c) Bu kanunda verilen görevleri yapmak.
d) Mahkemenin istediği konularda ve uygun göreceği sürelerde ara raporlar sunmak.
e)Alacaklılar kurulunu konkordatonun seyri hakkında düzenli aralıklarla bilgilendirmek.
f) Talepte bulunan diğer alacaklılara konkordatonun seyri ve borçlunun güncel malî? durumu hakkında bilgi vermek.
g) Mahkeme tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek.
8 inci, 10 uncu, 11 inci, 16 ncı, 21 inci ve 359 uncu maddeler hükümleri kıyas yoluyla komiserler hakkında da uygulanır. Komiserin konkordatoya ilişkin işlemleri ile ilgili şikayetler, asliye ticaret mahkemesi tarafından kesin olarak karara bağlanır. Mahkemece atanan geçici komiser ve komiserler, özel sicilinde kaydedilmek üzere mahkemenin bağlı bulunduğu bölge adliye mahkemesi bilirkişilik bölge kuruluna bildirilir. Bir kişi eş zamanlı olarak beşten fazla dosyada geçici komiser ve komiser olarak görev yapamaz. Komiserin sorumlulukları hakkında 227 nci maddenin dördüncü ve beşinci fıkrası hükümleri uygulanır. Konkordato komiserinin nitelikleri Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenir." hükmünde konkordato komiserinin görevleri sayılmış, yine mezkur maddeye dayanılarak konkordato komiserinin niteliklerine dair 02/06/2018 tarihli ve 30439 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Konkordato Komiserinin Niteliklerine ve Alacaklılar Kurulunun Zorunlu Olarak Oluşturulmasına Dair Yönetmelik"in "Konkordato Komiseri" başlıklı ikinci bölümünün "Konkordato komiserinin nitelikleri" başlıklı 4 üncü maddesinde yer verilen "(1) Konkordato komiseri olarak görevlendirilecek kişilerde aşağıdaki nitelikler aranır:
a) Türk vatandaşı olmak.
b) Tam ehliyetli olmak.
c) En az dört yıllık lisans eğitimi veren fakültelerden veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurtiçindeki veya yurtdışındaki öğretim kurumlarından mezun olmak ve beş yıldan az olmamak üzere mesleki tecrübeye sahip bulunmak.
ç) İflas etmemiş olmak.
d) Son üç yıl içinde görevin gerektirdiği özen yükümlülüğüne uymadığından dolayı konkordato komiserliği görevine son verilmemiş olmak.
e) Görevlendirildiği tarih itibarıyla disiplin yönünden meslekten veya memuriyetten çıkarılmamış ya da sanat icrasından veya mesleki faaliyetten yasaklanmamış olmak.
f) Kamu hizmetinden yasaklı olmamak.
g) Fiilen yürütmekte olduğu mesleğinin ilgili mevzuatında, konkordato komiserliğini yürütmesine engel bir hüküm bulunmamak.
ğ) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile? kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıldan fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar ile zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık, gerçeğe aykırı bilirkişilik veya tercümanlık yapma, yalan tanıklık ve yalan yere yemin suçlarından mahkûm olmamak.
h) Terör örgütleriyle iltisaklı veya irtibatlı olmamak.
(2) Konkordato komiseri olarak üç kişinin görevlendirilmesi halinde, seçilecek komiserlerden birinin hukukçu ve birinin de yeminli mali müşavir olması tercih edilir.
(3) Bir kişi eş zamanlı olarak beşten fazla dosyada geçici komiser ve komiser olarak görev yapamaz." hükmü ile konkordato komiseri olarak görevlendirilecek kişilerde aranacak niteliklere yer verilmiş olmakla birlikte ilgili mevzuatında Devlet memurlarının konkordato komiserliği faaliyetini yürütebileceklerine dair herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
SONUÇ
Bu itibarla, 657 sayılı Kanuna tabi görev yapan personelin aylık, ücret, ödenek, hizmetle ilgili her çeşit ödemeye hak kazanabilmesi ve kazanç getirici faaliyette bulunabilmesi için mevzuatta konuya ilişkin düzenleme yapılmış olması gerekmekte olup, gerek 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda gerekse 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda konuya ilişkin özel bir düzenlemeye yer verilmemiş olması ve konkordato komiserliğinin 657 sayılı Kanunun 88 inci maddesinde yer verilen ikinci görevlerden biri de olmaması sebebiyle, asıl görevini icra etmekle yükümlü olan söz konusu personelin ilave olarak konkordato komiserliği faaliyetini yürütebilmesinin hukuken mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.
