Versova, yıllarca Mumbai'nin en kirli kumsalı olarak biliniyordu. Artık değil. Gönüllüler 2.5 kilometrelik sahili temizlemeyi başardı. 21 ayda 5.3 milyon kilo çöp ve plastik atık toplandı. Üstelik Dünyanın En Büyük Sahil Temizliği olarak tarihe geçti. Versova sahilinde 20 yılın ardından ilk kez bu yıl kaplumbağalar tekrar görülmeye başlandı. Yine bu yıl Bali'de 20 bin kişi sahillerdeki çöpleri toplamak için gönüllü oldu. Dominik Cumhuriyeti'nde ise 500 kamu çalışanı denizin yüzeyini kaplayan plastik atıkları temizlemek için adeta seferberlik ilan etti. Üç günde 30 ton plastik toplandı. Son yıllarda çöplerin ve plastik atıkların dünyamızda neden olduğu tahribata yakından tanık oluyoruz. Tanık olmakla kalmıyor bireysel olarak "Ne yapabiliriz?" sorusunun peşine düşüyoruz. Elbette ki bu farkındalığın ülkemize de uğramaması düşünülemezdi, nitekim öyle de oldu. Bu yıl sahil beldelerine gelen turist sayısındaki artışa doğru orantılı olarak hızla kirlenen yerlere oraya gönül verenlerle bölge sakinleri sahip çıkıyor. Dokuz günlük Kurban Bayramı tatili sonrası sahillerde, yeşil alanlarda oluşan çöpler birçok yerde gönüllülerin el ele vermesiyle toplanıyor. Muğla'nın Akyaka ilçesi, Bodrum'daki Cennet Koyu, Antalya ilk öne çıkan yerler oldu. Peki, sadece sahil yerleşimleri mi? Hayır. Liste uzun, daha da artmaya devam ediyor. Gel gelelim işin başka bir boyuta evrileceği tarih ise 15 Eylül. Yani Dünya Temizlik Günü. 150 ülkeden insan sokaklara çıkacak ve nehirleri, yolları, sokakları temizlemek için kolları sıvayacak. O halde gelin son haftalarda kimler nerelerde çöp topladı, dünyada çevreyi kirletmeye verilen cezalar ne boyutta bir bakalım...
DÜNYADA YERE ÇÖP ATMA CEZALARI
ABD'de para cezası da var hapis de
ABD'de eyaletlerden eyaletlere çevreyi kirletmenin cezasının farklılaştığını görüyoruz. Örneğin California'da bir kişi yere çöp attıysa ve bu ilk kez olduysa cezası 100 ila 1000 dolar arasında değişiyor ve bu kişi sekiz saat boyunca çevreyi temizlemek durumunda kalıyor. İkinci kez para cezası 500 dolardan başlarken temizlik yapma süresi ise 16 saate çıkıyor. Bundan sonra söz konusu kişi yine aynı vakadan dolayı suçlu bulunursa da 750 ile 1000 dolar arasında bir para cezası ödeyip bir gün boyunca çevre temizliği yapmak zorunda. Ya da tıpkı tüm eyaletlerde olduğu gibi çevreyi kirletmenin kabahat ve kusurlu davranış olarak görüldüğü Nevada'ya bakarsak, 1000 dolardan başlayan para cezası, altı aya kadar sürebilecek hapis cezası, kimi durumlarda da her ikisi söz konusu. Genel itibariyle ABD'nin tüm eyaletlerinde çevreyi kirletmek para cezası ve kamu hizmeti ile karşılığını buluyor. Peki diğer kıtalarda durum ne alemde?
Yere sakız atan bin doları öder
Dünyanın en fazla ziyaret edilen yerlerinden biri olan Singapur'un bir diğer adı da yasaklar diyarı. Pek tabii çevreyi kirletmek, yere çöp atmak da bu yasaklardan nasibini alıyor. Singapurlular temizliğe son derece takıntılı. Öyle ki sırf yere atılmasın diye sakız çiğnemek ve dolayısıyla satmak yasaklanmış. Doktorların ilaç niyetine yazdığı sakızın haricinde bir sakız çiğneyip yere atarsanız cezası bin dolar. Sadece sakız değil, herhangi bir çöpünüzü de yere atıp çevreyi kirleten kişi hem bin dolar para cezası ile cezalandırılıyor hem de kamu hizmeti yapmak zorunda.
Türkiye'de ceza 232 TL
Avrupa'ya geldiğimizde durum farklı değil. İngiltere'de sokağa izmarit atmanın cezası 80 pound. İngiltere'de de çevreyi kirletmenin caydırıcılığını arttırmak için cezaların arttırılması gündemde. İtalya da hem çevre hem de hava kirliliğiyle etkin mücadele eden ülkelerden. 'Yeşil ekonomi' yasası kapsamında yere izmarit atmanın cezası 300 euro'dan başlarken, sakız, kağıt parçası gibi çöpleri atmak da 30 ila 150 euro arasında cezalandırılıyor.
2018 yılının başı itibariyle Türkiye'de ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çevre kirliliğinin cezaları şu şekilde açıklandı: Umuma açık yerlerde her ne şekilde olursa olsun çevreyi kirletenlere uygulanacak para cezası 232 TL.
TÜRKİYE'DEN TEMİZLİK MANZARALARI
Antalya 30 Eylül'de şehir temizleniyor
Bu büyük gönüllü harekete kayıtsız kalmayan illerimizden biri de Antalya. Mahalle muhtarları, gençler ve kadınların başını çektiği bir organizasyon sonucu 30 Eylül Pazar sabahı tüm gönüllüler çöp toplamak için sokağa çıkacak ve şehri temizlemeye başlayacak. Antalyalılara duyurulur, 30 Eylül'e daha vakit var hâlâ siz de bu hareketin bir parçası olabilirsiniz.
Bodrum - Öğrencilere piknikçiler de katıldı
Yaz aylarında nüfusunda inanılmaz bir artış görülen ve bununla beraber çöp oranı da hızla artan Bodrum'da ise başı çeken grup öğrenciler oldu. Geçen ay Cennet Koyu'nda AKUT Öğrenci Topluluğu'nun başlattığı hareket kısa sürede civardakileri de etkisi altına aldı. Öyle ki koya piknik yapmaya gelenler de bir süre sonra yemeği bırakıp öğrencilere katıldı ve el ele vererek çöp toplamaya başladı.
Muğla-Akyaka - 'Kör olası çöpçüler' iş başında
Muğla'nın Ula ilçesine bağlı sakin şehir unvanlı Akyaka'da gönüllüler ve yerel halk sosyal medya üzerinden haberleşip, Kör Olası Çöpçüler adı altında birleşti ve sahili çöplerden temizledi. 30-40 kişilik grup iki saat içinde 2 ton çöp topladı. Çöp toplayanlar arasında yer alan çağdaş sanatçı Dilahan Doğan, Akyaka'nın bayram süresince çok kirlendiğini, burayı sevenler olarak bu duruma duyarsız kalamadıklarını anlattı.
Çöp toplama trend de oldu: Plogging
?
Çöp toplamanın trendi de var. Plogging'de bir yandan koşuyor bir yandan da gördüğünüz çöpleri topluyorsunuz. Hem sağlığa hem de çevreye yararlı bu trend İsveç'te ortaya çıktı, kısa sürede dünyaya yayıldı. 30 dakika plogging yaptığınızda ortalama 288 kalori harcıyorsunuz.
İzmir-Bursa - Japonlar şehir şehir geziyor
Ülkemize gelen yabancı turistlerin çöp toplama konusundaki bireysel çabaları da yaz boyunca hep gündemde oldu. Rusya'daki Dünya Kupası'nda maçın ardından oturdukları tribünleri temizleyen, çöpleri toplayan Japon vatandaşları bu geleneği Türkiye'de de sürdürdüler. Önce İzmir'in Konak Meydanı, ardında da Kapadokya... Japonlar şehir şehir gezerek aldılar ellerine torbalarını ve çöpleri topladılar. Bakalım sıradaki durakları neresi olacak?