Pandemi ile tanıştık. Üzerinden bir yıl bile geçti. Herkesin hayatı öyle ya da böyle değişti. Yeni normal olarak tanımlanan süreçte pek çok değişken günlük yaşamımıza girdi. Çocuklarımız ekran karşısında öğrenmeye, bizler evlerimizde bilgisayar başında çalışmaya alıştık. Girdiğimiz ortamlarda hijyen en çok dikkat ettiğimiz şey haline geldi. Maskelerimiz olmazsa olmazlarımız arasına girdi. Yılın en çok kullanılan kelimesi mesafe oldu. Küçüklerin büyüklerden daha çok bildiği bu çağda hayatta kalmak için öyle ya da böyle dönüştük. Haliyle çağın gereği olarak bilişim teknolojilerine olan talep yüzde 77 oranında arttı. Ve bilişim teknolojilerinin temeli olan donanım, yazılım ve servis hizmetlerinde projeler havada uçuşmaya başladı. Dijital dönüşümün büyük bir ivme yakaladığı ve son kullanıcıların hayatına büyük kolaylıklar getiren uygulamaların en dikkat çekenlerini, İTÜ ARI Teknokent ve Boğaziçi Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren BÜDOTEK'ten çıkan teknolojileri derledik:
Anında hijyen
Money Shower isimli firmanın geliştirdiği Money Shower isimli ürün ATM'lerden para çekerken hijyen ihtiyacını karşılıyor. Firma, kağıt paraları ATM'de dezenfekte eden bir sistem geliştirdi. Money Shower isimli ürünüyle ATM'lerdeki kağıt paraları, Thing Shower isimli diğer bir ürünüyle ise kapı kolları, telefon, çatal, bıçak, bardak gibi gün içinde yüzlerce kişi tarafından temas edilen cansız yüzeyleri saniyeler içinde dezenfekte edebiliyor. Türkiye'deki 52 bin ATM'ye yetecek sayıda cihaz üreten firma, ayrıca 76 ülkeden patent sahibi. Money Shower, geliştirdiği Thing Shower ürünü ile tüm cansız yüzeyleri yüzde 99'a varan oranlarda anlık dezenfekte edebiliyor. Ürün, ışık yüzeyinden çıkan kuvvetlendirilmiş UV ışık darbesi ile mikroorganizmaların genetik materyallerine geri dönüştürülemez hasar vererek yüzeylerde mikrobiyal inaktivasyon sağlıyor. Bu sayede hijyenik durumundan endişe duyulan umumi tuvaletler, kapı kolları, asansör düğmeleri, restoranlardaki çatal, bıçak ve bardaklar, telefonlar gibi ürünler saniyeler içerisinde dezenfekte edilebiliyor.
Karantinadaki hastayla uzaktan temas
Ceiba Tele ICU'nun geliştirdiği eConnect teknolojisi izolasyon ve karantina odalarına kurularak, başucu cihazlarından (monitör ve solunum cihazı) anlık veri akışı sağlıyor. Doktor ve hemşireler için oluşturulan Ceiba Platformları ile hasta verilerine ulaşmaları sağlanıyor. Doktor ve hemşireler cep telefonundan karantina altındaki hastanın yanındaymış gibi etkin bir şekilde hastanın takibini yapabiliyor. Hastanın durumu kötüleşmeye başladığında ise sistem otomatik olarak tanı uyarısı oluşturarak, doktorlara uyarı gönderiyor. Bu sayede doktor ve hemşirelerin enfeksiyona minimum düzeyde maruz kalmaları sağlanarak hastanede bir güven ortamının oluşturulmasına yardımcı olunuyor.
Şüpheliyi izle
Boni Global, koronavirüs şüphelilerini cep telefonları üzerinden izleyecek bir aplikasyon geliştirdi. Korona Takip (Covid-19 İzleyici) adını taşıyan aplikasyon, enfekte olan kişilerin daha hızlı bilgilendirilmesini ve başkalarını enfekte etmelerinin önlenmesini amaçlıyor.
Ömürlük maske
Ömür boyu kullanıma sahip elektronik maske Coromaxx, Coronity Sağlık Teknolojileri tarafından geliştirildi. Filtre sistemiyle ömürlük kullanım sağlayan maske, kullanıcının solunum, öksürük ve vücut sıcaklığı verilerini analiz ediyor. Sağlık durumu hakkında dijital ekranından anlık bilgi veriyor. Maskenin burun kısmında yer alan led ışık, yeşilse 'sağlıklı', sarıysa 'sağlığına dikkat et' ve kırmızıysa 'doktora görünmeniz lazım' şeklinde bilgilendirme yapıyor. Ayrıca firma, maskelerle işyerleriyle bağlantı kuruyor, işyerinde takılan maskelerden topladığı solunum ve öksürük durumu ile vücut sıcaklığı verilerini analiz ederek, işverene işyeri sağlığı konusunda bilgi veriyor.
Görme engelliler için Covid mesafe ayarı
Fiziksel ve dijital dünyayı birleştiren Poilabs, hayata geçirdiği kapalı alan navigasyon sistemiyle görme engellilerin hayatını kolaylaştırıyor. Kapalı alanlarda yön bulmakta zorlanan kullanıcısına göz kulak olan firma, Covid-19'a karşı da mesafe ayarı getirdi.
Salgın simülasyonu
Val Teknoloji tarafından geliştirilen proje sağlık hizmetlerinin aşırı yüklenmesini önlemek ve ölümleri en aza indirmeye destek oluyor. COVVAC-20-1 Projesi ile Covid-19 pandemisi modellenerek seçilen lokasyonlarda yayılma simülasyonu yapılıyor. Bu model sayesinde ihtiyaç duyulan aşı miktarı hesaplanıp, aşının bütçe etkisi ve maliyet etkinlik analizi yapılması hedefleniyor. Projenin diğer bir konusu da yerel salgınları önceden tahmin eden özelleşmiş simülasyon modelinin geliştirilmesi. Bu proje çıktılarından aşı üreticilerinin yanı sıra karar verici ve uygulayıcı kamu/özel kurumlar da Covid-19 ile daha etkin mücadele etmek için faydalanabilecek.
Havamız güzel olsun
Dt Medical tarafından geliştirilen, DT Aircleaner, ultraviole c (UV-C) ile hava sterilizasyonu gerçekleştiren kullanımı kolay, çevreye duyarlı ve herkesin ulaşabileceği bir hava sterilizasyon cihazı. Cihazı benzer ürünlerden ayıran özelliği; içinde dental implantların yüzeylerinin sterilizasyonunda da kullanılan elementle kaplı bakır filtreler bulunması. Bu filtreleme yöntemi ile yüksek sterilizasyon sağlanıyor.
Ortamın havasını güzelleştirelim
Yüzey ve hava dezenfeksiyon robotu: Robix, Ritter firması tarafından geliştirildi. Hastane, ortak çalışma alanlı ofisler gibi toplu alanlarda uzaktan kumanda veya otonom olarak kontrol edilen akıllı robot Robix, ortam içerisinde dolaşarak mikrop temizliği yapıyor. Akıllı telefon üzerinden de kolaylıkla yönetilebiliyor. Yüzey dezenfeksiyonuna ek olarak hava dezenfeksiyonu da sağlıyor.
1 saniyede pasaport kontrol
SK Teknoloji tarafından geliştirilen proje kapsamında; çeşitli noktalarda geçiş kontrolünü sağlayabilecek akıllı cihazlar ve yazılımlar geliştirildi. Cihazlar, içerilerinde yer alacak mikro bilgisayar, kamera, kart okuyucu ve sıcaklık sensörleri ile kayıt ve yüz tanımlama, kayıtlı yüzlerle eşleştirme, uçağa biniş geçiş kontrolü, belirlenecek noktalarda pasaport kontrolü, gibi işlemlerin 1 saniye gibi kısa süre içerisinde temassız olarak gerçekleştirilebilmesine olanak tanıyacak.
Virüs kalkanı
Smarte, Kovid-19 pandemisi ile mücadele kapsamında binalarda virüs tespiti ve yok edilmesi amacını içeren AR-GE çalışmaları sonucunda Vironance teknolojisini geliştirdi. Vironance teknolojisi kapsam alanında özel bir elektrik kalkanı oluşturarak bu alanda bulunan virüsleri etkisizleştiriyor.
Hızlı sonuç veren tanı kiti
Hastalıklara karşı yenilikçi tedaviler ve projeler geliştirme amacıyla kurulan Gene-Us Biyoteknoloji, Türkiye'de bu zamana kadar kullanılan tanı kiti testi yöntemlerinden farklı olarak genetik mühendisliği metotlarından biri olan CRISPR sistemini kullanarak yüksek doğrulukta ve hızlı sonuç veren tanı kiti geliştirdi
Anında ateş ölç!
Evana ise, kolay kurulumlu temassız ateş ölçer geliştirerek; iş merkezi, hastane, fabrika ve toplu taşıma gibi kalabalık alanlarda kullanılması için harekete geçti. Bu cihaz, herhangi birinin tutmasına, ölçmesine gerek kalmadan kullanılabiliyor. Ayrıca pahalı ve kurulu meşakkatli bir yöntem olan termal ısı ölçerlere göre de avantaj sağlıyor.
Hızl test
Ağız ve burundan alınan mukozadan hızlı test yapan tanı kiti: Micronetech. Bu kit sayesinde istenilen ortamda, anında bulaş hastalık testi yapılabiliyor.
Maskenin ardındakini tanı
Mikro'p Elektronik'in geliştirdiği ürün sayesinde kurumlar çalışanlarının maske takıp takmadığını, maskeli olsa bile yüz tanıma yapmayı ve ateşini ölçmeyi tek cihazla yapabiliyor. Bu ürün farklı fonksiyonlarıyla AVM'lerde de kullanılıyor.
Hasar tespit cihazı
Taşınabilir nefes analiz cihazı Avokadio, metabolizma sağlığını ve Covid- 19'un vücutta yarattığı hasarı kolay ve pratik tespit ve analiz ediyor. Avokadio, kullanıcıya kolay ve pratik bir şekilde metabolizmasını ve beslenme alışkanlıklarının metabolizma sağlığına etkisini takip etmesini ve veriye dayalı beslenme programı oluşturmasına olanak sağlıyor.
