İnternetin bir gün tamamen kopması halinde nelerin olabileceğini hiç düşündünüz mü? Dijital ağlar, hayatımızın her alanını o kadar sardı ki böylesi bir senaryonun nelere mal olacağı şimdilik öngörülemiyor bile. Bu tartışma 4 Ekim'de yaşanan bir kesinti ile yine gündeme geldi. 3.5 milyar kullanıcısı olan Facebook, Instagram ve WhatsApp, yaklaşık yedi saat çökünce ortalık karıştı. Biz de bu kesintiden yola çıkarak internetin Z Raporu'nu çıkardık.
'DİJİTAL PANDEMİ BENZETMESİ'
Uzmanlar, internetin tamamen kopmasıyla oluşabilecek durumu 'dijital pandemi'ye benzetiyor: Karmaşa, belirsizlik, kontrolden çıkış... Ancak bu soruya hâlâ net cevap verilemiyor.
Dünyanın B planı yok.
En basit haliyle: İnternet siteleri açılmazsa, herkes birbirini aramaya başlar ve telefon ağları da çöker.
Kablosuz ulaştırılan her dosyanın yerine USB ve CD patlaması yaşanır
Kredi kartları, kripto paralar ve online ticaret durur.
Küresel tedarik zinciri işlemez hale gelir.
Tedarik zinciri durunca, elde kalan ürünlere depolar yetmez ve üretim krizi baş gösterir.
İşsizlik patlar. Sadece Google'da 135 bin kişi çalışıyor.
Ekonomide yaşanacak sıkıntılar, gelişmiş ülkeleri daha fazla etkiler.
Küresel seyahat; uçaklar, gemiler, trenler durur.
Ancak uzmanlara göre küresel çapta topyekün bir kesintinin yaşanması fazlasıyla düşük bir ihtimal.
NEDİR BU 5G ?
Yakın gelecekte hayatımıza girecek olan 5G nedir?
Beşinci nesil internet.
4G internet ile 360 saniyede indirilen bir video 5G ile 30 saniyede inecek.
Şoförsüz arabalar, uzaktan ameliyatlar, yapay zeka gibi teknojiler 5G uyumlu olacak.
5G ile internetten cevap alma süresi bir salise olacak.
1858: Kanada ile İrlanda arasınaki ilk transatlantik iletişim kablosuyla mesajlaşma iki dakika beş saniyeydi.
ASKERİ CASUSLUK AMACIYLA DOĞDU
1968: ABD Savunma Bakanlığı interneti geliştirdi.
İlk hedef: askeri ve akademik kurumları birbirine bağlamaktı.
1969: 4 bilgisayar arasında veri transferi yapıldı.
1991: İsviçreli Tim Berners- Lee'nin buluşu "www" dünya çapında ağ başlatıldı.
www'dan önce internet ülkeler arası casusluk için kullanıyordu.
1992: İlk video paylaşımıyla "internette sörf" başladı.
1998: Google hayatımıza girdi
ALIŞVERİŞ SİTESİNDEN UÇAK BİLE SATILDI!
Dijital ortamda yaşanan yapılan bazı ilginç alım-satımlar:
Çin: Taobao isimli alışveriş sitesinde üç adet Boeing 747 tipi yolcu uçağı satıldı.
Çin: Alibaba üzerinden 200 metrelik gökdelen 734 milyon dolara satıldı.
İngiltere: Bir gayrimenkül şirkeri, TikTok üzerinden lüks evler satıyor.
YouTube: Videolar üzerinden futbolcular transfer ediliyor.
Instagram: Milyonerler için adalar satılıyor.
HER VERİMİZ DEPOLANIYOR
İnternet dünyasındaki her veri depolanıyor. Bu datalar 7/24 veri merkezlerinde tutuluyor. Dolayısıyla bu merkezler yoğun bir enerji tüketimine neden oluyor. Günümüzde veri merkezleri küresel karbon emisyonunun yüzde ikisini üretmektedir.
Çin ve ABD'nin ortak adımı mı?
Kesinti sıkıntısı Facebook yönetiminin Beyaz Saray ile yaşadığı tansiyonun yüksek olduğu bir dönemde geldi. Aslında bu süreçte Çin'de de benzer tablo var. Pekin yönetimi ile internet şirketleri arasında sıkı bir çekişme yaşanıyor. Her alanda rakip olan ABD ve Çin'de internet devlerine karşı atılan ortak adımları görüyoruz:
TEKELLEŞME: ABD yönetimi Facebook, Google, Twitter, Apple, Amazon gibi internet ve teknoloji devlerinin alanlarında tekelleşmesini durdurmak için düzenlemeler getirecek. Çin'de de başta Alibaba ve Tencent olmak üzere piyasa değerleri trilyon dolarla anılan şirketlerin tekelleşmesine karşı ciddi adımlar atılıyor. Hatta Alibaba'nın kurucusu Jack Ma gibi bazı patronlar aylardır ortalıkta yok.
KİŞİSEL VERİLER: Beyaz Saray'da internet şirketlerinin ellerinde tuttuğu milyonlarca kişisel verinin korunması için yoğun çaba var. Pekin hükümeti de 1.4 milyarlık nüfusunun kişisel bilgilerini korumak için kontrolü ele almak istiyor.
YATIRIM KONTROLÜ: ABD ve Çin, söz konusu firmaların yatırımlarını kontrol etme noktasında birleşiyor. Washington yönetimi firmaların yapacakları yatırımları yönlendirmek istiyor. Bu nedenle serbest piyasaya müdahale etmekle suçlanıyor. Devlet kontrollü kapitalist anlayışı benimseyen Çin devleti, bu konuda daha katı. Politico dergisine göre Alibaba ve Tencent gibi firmaların ülkenin çıkarları noktasında robot, yazılım ve çip teknolojileri gibi konulara daha fazla yatırım yapmalarını istiyor.
TOPLUMSAL YOZLAŞMA: Birçok ülkede sosyal medya sitelerinin toplum dinamiklerini bozdukları yönde eleştiriler oluyor. Bu sitelerin toplum üzerindeki etkilerini daha iyi anlamak için YouTube'a bakalım. Sitenin kullanıcılarının yüzde 70'i YouTube algoritması tarafından tavsiye edilen videoları izliyor. Yani YouTube, 2 milyardan fazla kullanıcısına kendi izlettirmek istediği videoları seyrettiriyor. Çin'de gençleri korumak için bu sitelere ceza üstüne ceza kesiliyor. Çin merkezli TikTok'a sınırlama getirildi. ABD Kongresi'nde de geçtiğimiz salı günü gerçekleştirilen oturumda Demokratlar ile Cumhuriyetçiler, Facebook'un gençleri olumsuz yönde etkilemesi konusunda birleşti.
BİR GARİP İŞLER
İnternetin dev şirketleri ile işletme dünyasında birçok yenilik hayatımıza girdi.
Facebook: Dünyanın en büyük medyası. Ama tek bir gazetesi yok.
Uber: Dünyanın en büyük taksi ağı. Ama tek bir taksisi yok.
Alibaba: Dünyanın en büyük ticaret merkezi. Ama tek bir dükkanı yok.
Skype: Dünyanın en büyük telefon ağı. Ama telefon ağı yok.
Airbnb: Dünyanın en büyük oteli. Ama tek bir oteli yok.
Amazon: Dünyanın en büyük kitapçısı. Ama tek bir dükkanı yok.
Bitcoin: Dünyanın en büyük bankası. Ama tek bir nakiti yok.
DİJİTAL MİRAS BIRAKMA YAYILIYOR
Sosyal biri gibi gözükmek isteyenler için "selfie'lik arkadaş" kiralayan şirketler ya da Instagram'da "zengin bir yaşam havası" oluşturmak için lüks bir otel odasına dönüştürülen kiralık odalar... Kimilerine göre yakın gelecekte mezar taşlarında bile takipçi sayıları yazacak. Çin'de ise gençler arasında dijital miras bırakma yaygınlaşıyor. E-spor oyuncuları ya da fenomenler, internet ortamında oluşturdukları kitleleri ailerine dijital miras ile bırakıyor.
1995: Dünya nüfusunun yüzde 1'i online'ydı.
Günümüzde internet kullanıcısı 4.54 milyarı aştı.
Gün içerisinde ortalama 6 saat 43 dakika internette geçiyor.