Tüm canlılar gibi biz insanların doku ve organlarını hücre denilen çıplak gözle görülmeyen küçük yapıtaşları oluşturur. Farklı özellik ve görevleri olan hücreler biraraya gelerek organları oluştururlar. Her hücrenin belli bir ömrü vardır. Hücre ömrünü tamamlayıp öldüğünde vücuttan atılır ve yerine yeni genç hücreler gelir. Böylece bulundukları organın görevini aksatmadan devam ettirmesini sağlarlar. Bazı nedenlerle bu hücrelerin yapısı bozulabilir. Kontrolsüz şekilde çoğalarak hem kendi görevlerini yapamazlar hem de ilgisiz organlara giderek onların da görevlerini yapmalarına engel olabilirler. Kontrolsüz şekilde çoğalarak büyüyen ve işlevi bozulan hücre topluluğuna tümör denir. İyi huylu tümörler (benign), yavaş büyürler ve genellikle ciddi sorunlara yol açmazlar. Kötü huylu tümörler (malign) daha hızlı büyüyerek hızla vücuda yayılıp ciddi sorunlar yaratabilirler.
Radyoterapi hastaları hangi aşamalardan geçer?
Halk arasındaki yanlış inanışın aksine tümör çoğu zaman tedavi edilebilir. Tedavinin başarısı tümörün tipi, erken teşhis edilmesi gibi birçok etkene bağlıdır. Tedavide tümör çeşidine göre cerrahi, radyoterapi veya kemoterapi ayrı ayrı veya birlikte kullanılır.
RADYOTERAPİ NEDİR?
Radyoterapi (ışın tedavisi, şua tedavisi veya radyasyon tedavisi olarak da adlandırılır), X ışını veya farklı radyasyon kaynaklarından elde edilen yüksek enerjili ışınları kullanarak tümör hücrelerinin öldürülmesi işlemidir. Radyoterapi uygulanması aynen akciğer filmi çekimi gibidir ve ağrı vermez. Tedavi seansları genellikle birkaç dakika gibi kısa sürelidir.
Işın tedavisi, sadece ışınlanan vücut alanı içindeki tümör hücrelerini öldürerek etki eder. Tümör hücreleri normal hücrelere göre radyasyona daha duyarlıdır, bu nedenle uygulanan radyoterapi alanındaki tümör hücrelerinin ölümü normal hücrelere kıyasla daha yüksek orandadır. Tedavi sahası içinde bulunan normal hücreler de tedaviden etkilenirler. Ancak tümör hücrelerinden farklı olarak normal hücreler hızla kendilerini onarabilirler.
Radyoterapi sırasında tedaviye bağlı oluşacak yan etkilerin büyük bir çoğunluğu geçicidir. Tedavi sonrası uzun dönemde tedaviye bağlı kalıcı yan etki oluşma riski çok düşüktür. Tedavinizle asıl ilgilenen doktorunuz size özel tedavinin detayları ve tedavi sırasında muhtemel gelişebilecek yan etkiler konusunda sizi bilgilendirecektir. İstediğiniz her zaman, hastalığınız ve tedaviniz konusunda merak ettiğiniz tüm hususları lütfen doktorunuza danışmaktan çekinmeyiniz.
RADYOTERAPİ SIRASINDA NELER HİSSEDECEĞİM?
Hastalığın kendisi, yeni geçirilmiş ameliyat veya kemoterapi (ilaç tedavisi) veya uzun süredir hastanede yatma nedeniyle bazı hastalar radyoterapi öncesi kendilerini psikolojik olarak iyi hissetmeyebilirler. Hastalığı kabul etmeniz zor olabilir veya aile ve iş hayatınızda oluşabilecek değişiklikler konusunda kaygılarınız olabilir. Gelecekteki sağlığınız konusunda endişeleriniz olabilir. Kendinizi iyi hissetmiyor, hastalık veya tedaviniz konusunda kaygılanıyor veya uyumakta zorluk çekiyorsanız bunları doktorunuzla paylaşmaktan ve gerekli görüldüğünde profesyonel psikolojik yardım almaktan çekinmeyiniz.
Bazı hastaların herhangi bir şikayeti ve tedavi ile ilgili bir problemi olmayabilir. Eğer siz de bu gruptansanız radyoterapi süresince günlük tedavi seanslarınızı aksatmamak ve kendinizi çok yormamak kaydıyla iş hayatınıza devam edebilirsiniz. Her zaman ki normal günlük hayatınızı devam ettirmek sizin hastalık psikolojisinden kurtulmanıza da yardımcı olacaktır. Daha önceden takip ettiğiniz spor aktivitelerini radyoterapi süresince de devam ettirmek istiyorsanız öncesinde bu konuyu lütfen doktorunuza danışınız.
Her hastanın tedaviye cevabı değişik olabilmektedir. Bazı ortak muhtemel yan etkiler ilerleyen bölümlerde anlatılmaktadır. Tedavi süresince herhangi bir sorununuz olmasa da doktorunuz sizi düzenli aralıklarla görüp muayene edecektir. Haftada en az bir kere olacak şekilde kontrol muayenesi için doktorunuzla irtibata geçiniz. Herhangi bir şikayetiniz olduğunda en kısa sürede doktorunuza ulaşınız. Tedavinizle ilgilenen tüm sağlık görevlileri şikayetiniz olduğunda doktorunuza nasıl ulaşacağınız konusunda sizi bilgilendirecek ve gerektiğinde yardımcı olacaklardır.
