Giriş Tarihi: 8.11.2018

‘Varsayılmış rıza sistemi organ bağışını artırır

İngiltere ve Fransa gibi bazı ülkelerde uygulanan ‘Varsayılmış rıza sistemi’nde, doğuştan itibaren herkesin organ bağışçısı olması yönünde yasalar devrede. Sisteme göre kişi, aksi beyanı olmadıkça doğuştan bağışçı kabul ediliyor

DİDEM SEYMEN

‘Varsayılmış rıza sistemi organ bağışını artırır

ABONE OL

Türkiye Organ Nakli Vakfı (TONV), 3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası'nda, Astellas İlaç Türkiye'nin katkılarıyla gerçekleştirilen organ bağışına farkındalık kampanyasının, 'sanatın' ve 'sosyal medyanın' gücüyle gerçekleştirileceğini duyurdu.
Türkiye Organ Nakli Vakfı Başkanı Dr.
Eyüp Kahveci, organ bağışına çağrı yapan 'Biz Size Donörüz!' mesajının, 'Biz size döneriz…' gibi dönüşü olmayan geçiştirmelere inat binlerce hasta için umut olacağının altını çizdi. Projenin sembolü olan sanat eserini tasarlayan ünlü heykeltıraş Seçkin Pirim ise, "Heykel, Instagram ve Twitter'da yapılacak paylaşımlarla ortaya çıkacak. Herkesi sosyal medya hesaplarından destek olmaya çağırıyoruz" dedi.

SOSYAL MEDYA ÖNEMLİ
Dr. Eyüp Kahveci, "Organ bağışı konusunda farkındalık çalışmaları yürütürken kalıplaşmış yöntemlerin dışına çıkıp farklı yöntemler kullanıyoruz. Sanat, bu yöntemlerin en estetiği ve en etkilisi! Bu yüzden uluslararası başarılara imza atan Türk Heykeltıraş Seçkin Pirim'in yaptığı sanat eseri bu anlamda bizim için çok kıymetli. Bu kampanya, sanatın gücü ile sosyal medyanın gücünün birleştiği bir proje olarak ortaya çıktı. Bu kadar güçlü iki unsurun bir araya geldiği bu projenin başarılı olacağına inanıyorum'' diyerek sorularımızı cevapladı...
Organ nakli hakkında bilgi verebilir misiniz?
Tedavisi mümkün olmayan hastalıklar nedeniyle görev yapamayacak derecede hasar gören organların yerine, canlı veya beyin ölümü olan bireyden alınan yeni, sağlam organın konulmasıyla yapılan tedaviye organ nakli denir. Organ nakli iki çeşittir.
Canlıdan nakil; sağlıklı bir kişinin hayattayken bazı organlarının, kendi rızasıyla başka bir kişiye nakledilmesidir. Kadavradan nakil; beyin ölümü gerçekleşmiş kişinin organlarının alınıp ihtiyacı olan bir kişiye nakledilmesidir. Türkiye'de yaklaşık 26 bin kişi organ bekliyor.
Bir kişi sekiz kişiye hayat verebiliyor.
Organ bağışında Türkiye dünyada kaçıncı sırada?
Canlı vericiden nakillerde Türkiye dünyanın en başarılı üç ülkesinden biri; Güney Kore ve Hindistan ile birlikte bu konuda başı çekiyor. 2017 yılında Türkiye'de yapılan 4 bin 908 organ nakli operasyonunun 3 bin 736'sı canlıdan nakil. Bu, Türkiye'deki nakillerin yüzde 80'inin canlı vericiden yapıldığı anlamına geliyor. Kadavradan bağış konusunda ise bu oran düşüyor. Beyin ölümü teşhisi sonrası için yapılan bağışlarda Avrupa ülkelerinde oran yüzde 80'lerde iken Türkiye'de bu oran yüzde 20'lerde.

18 YAŞ SINIR
Kimler organlarını bağışlayabilir? Kriterler neler?
Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun'a göre, 18 yaşından büyük ve akli dengesi yerinde olan herkes organlarının tamamını veya bir bölümünü bağışlayabilir. Canlıdan canlıya organ bağışında 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir. Ancak kadavradan yapılan bağışlarda yaş sınırı yoktur. Organ bağış kartı almak için de 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir.
Bizler nasıl donör olabiliriz?
Canlı vericiden organ bağışı için alıcı adayı hasta ile bir organ nakli merkezine başvurulabilir.
Öldükten sonra kullanılmak üzere organ bağışı için ise büyük hastanelerin organ bağış ünitelerine ya da Türkiye Organ Nakli Vakfı'na başvurulabilir.

ORANLAR ARTTI

Organ bağışı konusunda dünyada uygulanan başarılı sistemler neler?
Dünyada uygulanan 'Varsayılmış rıza sistemi'nin organ bağışı oranlarını artırdığı görülüyor. Bu sistemin uygulandığı ülkeler, doğumdan itibaren herkesin organ bağışçısı olması yönünde yasa işletiyor. Sisteme göre kişi, aksi beyanı olmadıkça doğuştan bağışçı kabul ediliyor. 2015'te İngiltere'nin Galler Bölgesi de varsayılmış rıza sistemine geçti ve bu, bağış oranlarını yüzde 35 artırdı. Fransa da geçti, orada da bu civarda bir artıştan bahsediliyor.

BEYİN ÖLÜMÜ İLE BİTKİSEL HAYAT BİRBİRİYLE KARIŞTIRILMAMALI

Organ nakli hangi durumlarda gerçekleştirilir? Beyin ölümü ve bitkisel hayat arasındaki farkları açıklar mısınız?
Kadavradan organ nakli, beyin ölümü teşhisinin konulmasından sonra gerçekleştirilebilir.
Beyin ölümü gerçekleşmiş kişi kendi kendine nefes alamaz, tekrar hayata dönme şansı yoktur. Bu kişinin organları 24-36 saat içinde fonksiyonlarını yitirir. Solunumu ancak makine yardımı ile yapabilir.
Kalp dışarıdan verilen desteklerle, ilaçlarla atmaya devam eder. Tüm desteklere rağmen, 24-36 saat içinde kalp, akciğer gibi organlar fonksiyonlarını kaybeder. Bitkisel hayattaki kişi ise kendi kendine solunum yapabilir. Bu kişiler nadir de olsa aylar, yıllar sonra bile iyileşebilir.
Kadavradan nakilleri artırmak için ne yapılabilir?
Türkiye'de özellikle yoğun bakım ünitesinde beyin ölümü gerçekleşen vakaların organlarının bağışlanması konusunda sıkıntı yaşanıyor. Her şeyden önce, beyin ölümü teşhisi sonrasında organların kullanılmasına yönelik halkın endişe ve tedirginliklerinin giderilmesi gerekiyor. Organ bağış oranlarının artırılabilmesi için mutlaka toplumsal farkındalığın yükseltilmesi de lazım. Sağlık Bakanlığı, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları bu alanda aktif çalışmalar yürütüyor.

ORGAN BAĞIŞI HEYKELİ 80 KAT, 26 BİN ÇİZGİ!

Projeyı sembolize eden sanat eserini tasarlayan heykeltıraş Seçkin Pirim, eserin tamamlama sürecini anlattı: "Bu projeye dahil olmamdaki en büyük etken, organ bağışı gibi önemli bir konu hakkında farkındalık yaratma amacıyla yola çıkılmış olmasıydı. Proje için heykeli oluştururken, 'Hayata nokta koymaktansa organ bağışı sayesinde virgül koyup devam etmek' cümlesinden ilham aldım. Karşılıklı duran iki virgül; hem organ bağışçısını ve organ bekleyen hastaları, hem de bir araya gelince oluşturdukları kalp simgesiyle hayatı sembolize ediyor. Her bir virgül 80 kattan oluşuyor. Bu sayı da ortalama insan ömrünü ve bir kişinin organlarını bağışlayarak sekiz kişiye hayat verebilmesini ifade ediyor. Eserin Türkiye'de organ nakli bekleyen yaklaşık 26 bin kişiye ithafen 26 bin çizgiden oluşmasını hedefliyoruz. Heykelin tamamlanması için herkesi Instagram ve Twitter hesaplarından #BizSizeDonörüz etiketiyle paylaşım yapmaya çağırıyoruz."