Omurga diski, biraz daha sert bir dış cepheye, daha yumuşak bir merkeze sahiptir. Bazen kaymış bir disk veya yırtılmış bir disk olarak adlandırılan; yumuşak kısım sert dış kısımdaki yırtıktan ilerlerse, fıtıklaşmış bir disk oluşur.
Fıtıklaşmış bir disk yakındaki sinirleri tahriş edebilir ve kol veya bacakta ağrı, uyuşukluk veya güçsüzlükle sonuçlanabilir. Öte yandan, birçok insanda fıtıklaşmış bir diske ait hiçbir belirti olmayabilir. Fıtıklaşmış diski olan çoğu kişinin sorunu düzeltmek için ameliyat olması gerekmez.
BELİRTİLER;
Bel fıtığı olan disklerin çoğu belinizde (lomber omurga) meydana gelse de boynunuzda da (servikal omurga) oluşabilir. Fıtıklaşmış bir diskin en yaygın belirti ve semptomları:
Fıtıklaşmış diskiniz belinizde ise, genellikle kalçalarınız, uyluk ve baldırlarınızdaki en yoğun ağrıyı hissedeceksiniz. Ayağın bir kısmını da içerebilir. Eğer fıtıklaşmış diskiniz boynunuzdaysa, ağrı genellikle omuz ve kolda en şiddetli olacaktır. Bu ağrı, öksürürken, hapşırırken veya omurganızı belirli pozisyonlara getirdiğinizde kolunuzda veya bacağınızda elektriklenme, uyuşma görülebilir.
Fıtıklaşmış diski olan kişilerde etkilenen sinirlerin çalıştırdığı vücut kısmında uyuşukluk veya karıncalanma ve kuvvet kaybı görülebilir.
Etkilenen sinirlerin çalıştırdığı kaslar zayıflama eğilimindedir. Bu, tökezlemenize veya eşyaları kaldırma ya da tutma kabiliyetinize zarar verebilir.
Ayrıca, bilmeden fıtıklaşmış bir diske de sahip olabilirsiniz, fıtıklaşmış diskler bazen disk sorunu belirtisi olmayan kişilerin omurga görüntülerinde (MR, bilgisayarlı tomografi) ortaya çıkabilir.
Boynunuz veya bel ağrınız kolunuzdan veya bacağınızdan aşağı iniyorsa veya uyuşukluk, karıncalanma veya güçsüzlük eşlik ediyorsa tıbbi destek alınmalıdır.
NEDENLER
Disk herniasyonu, genellikle disk dejenerasyonu adı verilen kademeli, yaşlanmaya bağlı aşınma ve yıpranmanın sonucudur. Yaşlandıkça, omurga diskleriniz su içeriğinin bir kısmını kaybeder. Bu, onları daha az esnek ve daha küçük bir zorlanma veya bükülme ile bile yırtılma veya yırtılmaya yatkın hale getirir.
Çoğu insanda fıtıklaşmış diskin kesin nedeni tam olarak belirlenemeyebilir. Bazen büyük, ağır cisimleri kaldırmak için omurganın bükülüp döndüğü durumlar fıtıklaşmış bir diske yol açabilir. Nadiren, arkaya düşme ya da darbe gibi travmatik bir olay fıtıklaşmış bir diske neden olabilir.
Aşırı vücut ağırlığı, belinizin altındaki disklerde ekstra strese neden olur. Fiziksel olarak zorlayıcı işlere sahip kişilerde sırt problemleri daha fazladır. Tekrarlayan kaldırma, çekme, itme, yana doğru bükme de fıtıklaşmış disk riskini arttırabilir. Genetik olarak bazı insanlar fıtıklaşmış bir disk geliştirmeye meyillidir.
NASIL ÖNLENİR?
Fıtıklaşmış bir diskin önlenmesine yardımcı olmak için çeşitli önlemler alınabilir. Egzersiz; gövde kaslarını güçlendirmek, omurgayı dengelemeye ve desteklemeye yardımcı olur. İyi duruş, omurga ve diskler üzerindeki baskıyı azaltır. Özellikle uzun süre otururken sırtınızı dik, hizalı tutun ve belinizi destekleyin. Ağır cisimleri düzgün şekilde kaldırırken diz ve kalçanızı büküp omurgayı dik tutarak kaldırın. Sağlıklı kilonuzu koruyun. Aşırı kilo, omurga ve disklere daha fazla baskı uygular, bu da fıtıklaşmaya karşı daha duyarlı hale gelir.
Fıtıklaşmış disk vakalarının çoğunda, tanı koymak için fizik muayene ve tıbbi geçmiş yeterlidir. Doktorunuz başka bir durumdan şüpheleniyorsa veya hangi sinirlerin etkilendiğini görmesi gerekiyorsa, BT tomografi, MRI gibi görüntüleme ve sinir testleri isteyebilir.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Konservatif tedavi: Esasen ağrılı pozisyonlardan kaçınılması ve planlı bir egzersiz ve ağrı kesici desteğinin ardından çoğu insanda semptomlar birkaç gün veya hafta içerisinde hafifler. Ağrınız birkaç hafta içinde düzelmediyse doktorunuz fizik tedavi önerebilir. Fizik tedavi ile, fıtıklaşmış bir diskin ağrısını en aza indirmek için tasarlanmış pozisyonlar ve egzersizler önerilebilir.
Cerrahi: Cerrahi müdahalenin gerektiği durumlarda ise omurga diskinin fıtıklaşmış kısmı çıkarılır. Buna diskektomi denir. Fıtıklaşmış diskleri olan çok az sayıda insanın sonunda ameliyat olması gerekebilir. Konservatif tedaviler 6 hafta sonra belirtilerinizi iyileştiremediğinde, özellikle uyuşukluk veya zayıflık, ayakta durma ya da yürüme zorluğu, mesane veya barsak kontrolü kaybı yaşanırsa, ameliyat önerilebilir. Birçok durumda, diskin sadece sinire bası yapan bölümünü çıkarabilir. Ancak, nadiren tüm diskin çıkarılması gerekebilir. Bu durumlarda, omurga stabilitesini sağlamak için omurun implantlarla bir araya getirilmesi gerekebilir.
Bel veya boyun fıtığına bağlı ağrıyı gidermek için sıcak veya soğuk kullanılabilir. Başlangıçta, soğuk paketler ağrıyı ve iltihabı hafifletmek için kullanılabilir. Birkaç gün sonra, rahatlama ve rahatlık sağlamak için kademeli olarak sıcağa geçebilirsiniz.
Çok fazla yatak istirahatinden kaçının. Çok fazla yatak istirahati sert eklemlere ve zayıf kaslara neden olabilir, bu da iyileşmenizi zorlaştırabilir. Bunun yerine, 30 dakika boyunca rahat bir pozisyonda dinlenin ve daha sonra kısa bir yürüyüşe çıkın veya biraz çalışın. İyileşme sürecinde ağrınızı kötüleştiren faaliyetlerden kaçınmaya çalışın.
