Tüm dünyayı kasıp kavuran koronavirüs pandemisi yol açtığı ölümler, ekonomik buhran ve eğitim alamayan çocuklarımız bir yana sizce de en çok ruh sağlığımızı etkilemedi mi? Artık psikoterapi, bilinçdışı, kaygı, stres ve depresyon gibi kavramları televizyon ve sosyal medyada çok daha fazla duymaya başlamadık mı? Nasıl ki arabamızı bakıma götürüyoruz tıpkı bu şekilde kendimizde bir sorun olup olmadığı ile ilgili uzman görüşü edinmek, gelecekteki olası sorunlar için önlem almak ya da en azından ruh sağlığı ile ilgili bilgilenmek için bir uzmana başvurmakta her zaman fayda vardır.
"Belki de artık kendimize ruh sağlığı nedir, ne anlama gelir?" şeklinde sorma vaktimiz çoktan gelmiştir hatta geçiyordur bile" diyen Psikiyatri Uzmanı Dr. Volkan Güçyetmez, koronavirüs pandemisi ile birlikte değişen psikolojimizi korumanın yollarını anlattı…
Ruh sağlığı şimdiye dek genellikle ne olmadığı yönünde tanımlanmıştır. Çünkü her birimiz bir an önce yaşamımızdaki kaygı, stres, sinir, öfke ve çökkünlükten kurtulmak isteriz. Hâlbuki bu tip olumsuz ve negatif kavramlardan kurtulmaya çalıştıkça bunlar zihnimize daha çok yerleşmeye başlar ve sonunda kişiliğimizin ve karakterimizin bir parçası olurlar.
ANI YAŞAMALI VE HAYAL KURMALIYIZ
İşte bu yüzden ruh sağlığını mutluluk, huzur, anı yaşamak, kendini güvende ve rahat hissetmek gibi pozitif ve olumlu kavramlarla tanımlamanın tam da vaktidir. Ruh sağlığı kendimizin ve çevremizin farkında olmak, olayları iyi ve kötü yanlarını bir arada görebilecek şekilde geniş bir perspektiften değerlendirmek ve yorumlamak, organizasyon, planlama, sıralama, hedef ve öncelik belirleme, hayal kurma gibi beynimizin yürütücü işlevlerini iyi kullanabilmek demektir. Ruh sağlığı yaşadığımız çevreyi ayrıntıları ile analiz edebilmek, küçük detayları görebilmek ve çevrede yarattığımız farkın bilincinde olabilmek demektir. Ruh sağlığı gereğinde dikkatimizi içinde bulunduğumuz ana odaklayabilmek ve bu dikkati yeterli süre muhafaza edebilmek demektir. Ruh sağlığı kendimizin ve başkalarının duygularını anlayabilmek, duygularımızı karşımızdakinin anlayabileceği şekilde ifade edebilmek demektir. Ruh sağlığı karşımızdaki kişiyi aktif bir şekilde dinleyebilmek ve insanlarla karşılıklı güven, dürüstlük, samimiyet ve içtenliğe dayanan derin ve kaliteli ilişkiler kurabilmek demektir.
KENDİNİZLE GURUR DUYUN
Ruh sağlığı çalıştığımız işten ve hobilerimizden keyif almak demektir. Ruh sağlığı tek başına da mutlu olabilmek, kendi kendine yetebilmek, hem yalnızlıktan hem de sevdiklerimiz ile birlikte vakit geçirmekten keyif alabilmek ve mutlu olmak demektir. Ruh sağlığı aynaya baktığımızda kendimizle gurur duymak, kendimizle barışık olmak ve kendimizi iyi ve kötü, eksik ve fazla yanlarımızla kabullenebilmek demektir. Ruh sağlığı kendimizi sevebilmek demektir. Ben biraz da farkındalık yaratma kaygısı ile bu birin aslında ruh sağlığı olduğuna işaret etmek istiyorum. Ruh sağlığı hayattaki en büyük önceliğimizdir ve gerçekten de bu istesek de istemesek de böyledir. Ruh sağlığımız hayatta sahip olduklarımızı anlamlandırmamız, bunlardan keyif alabilmemiz için şarttır. Bu yüzden de uzun vadede en fazla kar getirecek, en kazançlı, en akıllıca ve mantıklıca davranış bir an önce ruh sağlığımıza yatırım yapmaya başlamaktır.
DANIŞMAK İÇİN HASTA OLMANIZ GEREKMEZ
Ruh sağlığımız için yapabileceğimiz en büyük yatırım öncelikle kendimize ruh sağlığının ne anlama geldiğini sormaktır. Bunun sonrasında ise ilk iş konunun uzmanına başvurmak ve ruh sağlığı ile ilgili olarak en güncel, en doğru ve en bilimsel bilgileri işin uzmanından edinmek olacaktır.
Bir ruh sağlığı uzman doktoru olarak danışanlarıma her zaman basit, anlaşılır ve sistematik bir yaklaşım sunmaya gayret etmekteyim. Burada danışanlar sözcüğüne özellikle dikkatinizi çekmek isterim çünkü ruh sağlığı ve hastalıkları ile ilgili bir uzmana başvurmanız için bir rahatsızlığınızın ya da sıkıntınızın olması gerekmemektedir. Nasıl ki arabamızı bakıma götürüyoruz, nasıl ki çocuklarımıza aşı vurduruyoruz, tıpkı bu şekilde kendimizde bir sorun olup olmadığı ile ilgili uzman görüşü edinmek, gelecekteki olası sorunlar için önlem almak ya da en azından ruh sağlığı ile ilgili bilgilenmek için bir uzmana başvurmakta her zaman fayda vardır.
KULAKTAN DOLMA BİLGİLER YANILTIR
Bu bağlamda genellikle danışanlarıma ruh sağlığına üç şekilde yatırım yapabileceklerini söylüyorum. Bunlar ilaç tedavisi, terapi ve kişisel çabalardır. Danışanları en azından bu kavramlar hakkında bilgilendirmek bir ruh sağlığı hekiminin başlıca görevlerinden biridir. Ruh sağlığı ilaçlarının hepsinin bağımlılık yaptığı, insanı mal gibi ettiği ya da yaşlılıkta bunamaya neden olduğu gibi ülkemizde çok yaygın olan kulaktan dolma bilgilerin yerine konunun uzmanından işin doğrusunu öğrenmek her yurttaşımızın hakkıdır. Çünkü her yurttaşın ruh sağlığı alanında kullanılan ilaçların çok azının bağımlılık yapıcı potansiyele sahip olduğunu ve bunların da genellikle yeşil reçete ile satıldığını bilmeye hakkı vardır. Çünkü her vatandaşımızın sadece bazı ilaçların kullanan kişide aşırı sersemlik, uyku ve duygu ve düşüncelerde baskılanma sonucu kendini mal gibi hissetme gibi istenmeyen bir etkiye yol açabileceğini bilmeye hakkı vardır. Çünkü bu toplumda yaşayan herkesin sadece tek tük bir iki psikiyatrik ilacın ki o da çok uzun bir süre kullanılmaları koşuluyla bunamaya yol açabileceği ile ilişkili bilimsel yayınlar olduğunu öğrenmeye hakkı vardır.
Ruh sağlığına yatırım yapmaya başlamak için hiçbir zaman geç değildir. Çünkü kimse ne kadar uzun yaşayacağını bilemez. Kalan ömrümüzü dolu dolu, mutlu ve huzurlu, hayattan keyif alarak yaşamak için elimizde bu konu ile ilgili kendimizin ne yapabileceğine odaklanmaktan daha iyi bir seçeneğimiz yoktur.
EVCİL HAYVAN EDİNİN, ÇİÇEK YETİŞTİRİN
Koronavirüs pandemisini bir fırsata dönüştürmek de yine bizim elimizdedir. Şu an kanımca kısıtlamalarla birlikte yaşamayı ve hatta biraz da bundan keyif alabilmeyi öğrenmenin tam da vaktidir. Belki de yeni bir dil öğrenmenin, birlikte kitap okuyup, elimizde çayımız ya da kahvemiz kitap üzerinde tartışmaya başlamanın tam zamanıdır. Belki de birçok batılının yaptığı gibi yüzümüzü doğuya dönüp meditasyon, yoga, akupunktur gibi yüzyılların mirası kavramlar hakkında daha fazla bilgi edinmenin zamanıdır.
Belki de evcil bir hayvan beslemenin, evimizde çiçek yetiştirmenin ya da toprakla ilgilenmeye başlamanın zamanıdır. Belki de daha güzel ve dinlendirici bir uyku uyuyabilmek için sporla ilgilenmeye ya da en azından düzenli aralıklarla biraz yürüyüş yapmaya başlamanın zamanıdır. Belki de bir enstrümanı çalmayı öğrenmenin ya da en azından müzikle daha yakından ilgilenip daha seçici, bilinçli ve iyi bir dinleyici olmanın zamanıdır. Belki de yetim ve öksüz çocukları ziyaret etmenin ya da görme engelliler için kitap okumanın zamanıdır. Kim bilir şu an belki de insan olmanın ne anlama geldiği hakkında daha ayrıntılı düşünmenin tam zamanıdır.
