Birçok farklı nedene bağlı olarak görülebilen omurga eğriliğinde erken teşhis ve tedavi çok önemlidir. Türkiye'de 2,5 milyona yakın omurga eğriliği hastası bulunduğu varsayılmakla birlikte hastalığın görülme sıklığı kız çocuklarında erkek çocuklara oranla daha fazladır. İnsanların yaklaşık %3ünü etkileyen omurga eğriliği tedavi edilmediğinde ciddi sorunlara yol açabilmektedir.
OMURGA EĞRİLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Başlangıçta belirtileri oldukça hafif olabilen omurga eğriliği tedaviye başlanmadığı takdirde oldukça ağrılı bir hal alabilmektedir. İlk belirtiler genelde bir omzun diğerinden daha yüksek olması ve gövdede asimetrik görüntüdür. Sırt ve bel ağrısı da bu görüntüye eşlik eden belirtilerdendir. Eğrilik derecesi çok yüksek olan hastalarda nefes darlığı şikâyetleri de olabilmektedir.
OMURGA EĞRİLİĞİNE HANGİ BÖLÜM BAKAR?
Omurga eğriliği yani skolyoz için başvurulması gereken yer hastanelerin Ortopedi ve Travmatoloji bölümleridir. Bu alanda uzman bir hekim röntgen sonuçlarını inceleyerek teşhis koyabilmektedir. Sonrasında ise Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon kliniklerinde hastalığın takibi yapılmaktadır.
OMURGA EĞRİLİĞİ NASIL DÜZELİR?
Omurga eğriliği kendiliğinden gerileme ihtimali oldukça düşük bir hastalıktır bu yüzden erken teşhis ve hastalığın seyrinin düzenli takibi çok önemlidir. Omurga eğriliği tedavisi için uygulanan başlıca 4 yöntem vardır:
Gözlem ve takip: 15 derecenin altındaki omurga eğriliklerinde hastalığın gidişatının saptanması için düzenli takip ve gözlem önerilir.
Korse: 25 derecenin üstünde omurga eğriliğine sahip ve büyümenin devam ettiği çocuklarda korse tedavisi uygulanır. 40 derecenin üzerindeki eğriliklerde efektif değildir.
Omurga Eğriliği Egzersizleri: 15-25 derece arasındaki hastalarda orta yoğunlukta, 25 derece ve üzeri omurga eğriliğine sahip hastalarda yüksek yoğunlukta uygulanır.
Cerrahi Operasyon: 40 derecenin üzerindeki eğriliklerde olası komplikasyonları önlemek, yaşam kalitesini artırmak ve kozmetik amaçlar için en uygun tedavi yöntemidir.
OMURGA EĞRİLİĞİ EGZERSİZLERİ
Omurga eğriliği için evde uygulanabilecek birçok rahatlatıcı egzersiz bulunmaktadır.
Üst Gövde Egzersizi: Hasta, öncelikle karın altını yastık gibi yumuşak bir eşyayla destekleyerek yüz üstü yere uzanır. Daha sonra ellerini arkasında birleştirerek üst gövdesini yerden kaldırmaya çalışır.
Kol ve Bacak Egzersizleri: Hasta, ayaktayken, başını yere doğru bakacak şekilde aşağı eğer. Bu pozisyonda boyun kambur durmamalıdır. Ardından sol bacak ile sağ kolunu, sağ bacak ile de sol kolunu kaldırmaya çalışır.
Sırt ve Bel Egzersizleri: En etkili omurga eğriliği egzersizlerinden biridir. Hasta, sol kolundan yardım olarak sağ kolunu sola doğru gerginlik hissedene kadar uzatır. Aynı hareketi tam tersi şekilde sol kolunu sağa doğru uzatarak egzersizi devam ettirir.
Rotasyon Egzersizi: Omurga eğriliği tedavisinde en sık tercih edilen egzersizlerden biri olan rotasyon egzersizinde hasta ayakta durup ayaklarını ve dizlerini birleştirip kollarını iki yana açar. Ardından dizler sol tarafa, baş ise gerginlik hissedinceye kadar sağ tarafa döndürülür. Hareket tam tersi yönde de tekrarlanarak egzersiz tamamlanır.
Hamstring Germe Egzersizi: Hasta, ayakta ve bir ayağı düz bir şekilde dururken diğer bacağını dizden büküp kasığına doğru çeker. Burada önemli olan omurgada gerginlik hissedene kadar eğilmektir.
Esnetme Egzersizi: Omurga eğriliğinde etkili bir diğer hareket ise esneme hareketleridir. Hasta elini başının sağ veya sol tarafına koyarak boşta kalan eliyle gerginlik hissedene kadar beline uzanır. Aksi yönde harekete devam edilerek egzersiz tamamlanır.
OMURGA EĞRİLİĞİ AMELİYATI
Omurga eğriliği ameliyatı açısı 40 dereceyi aşmış olan ve büyümesi halen devam eden hastalarda eğriliğin düzeltilmesi için uygulanır. Açı ne kadar yüksekse ameliyat daha zorlu geçer. Bu sebeple hastaların düzenli kontrollerini yaptırarak doğru zamanlama ile ameliyata girmeleri gerekmektedir.
Ameliyat için alt açı sınırı 40 olmakla birlikte üst açı sınırı yoktur ama açı yükseldikçe ameliyatta uygulanan yöntemler değişir. Açısı daha düşük olan hastalarda sadece sırt bölgesinden tek bir kesik açılarak yapılan ameliyat özellikle 80 ve üzeri açıya sahip hastalarda hem önden hem arkadan kesik açılmasını gerektirebilir.
Omurga eğriliği ameliyatı operasyon öncesi ekstra bir hazırlık gerektirmez ama hastanın ameliyata hazır olması için süreç – özellikle çocuklarda- abartılmadan anlatılmalıdır. Aileler çocukları için paniklese de çocuklarına bu durumu hissettirmemeli ve ameliyatın ileride hayatını olumlu yönde değiştireceği çocuğa açıklanmalıdır.
Yapılan operasyonun büyüklüğü kişiden kişiye değişse de genellikle hastalar sadece ilk 4-5 gün ağrı hissetmektedir. Bu da hastanede ilaçlarla çözülebilmektedir. Takribi bir haftanın sonunda hasta ağrısız bir şekilde yürüyüp oturma günü günlük aktivitelerini gerçekleştirebilir ama ani hareketler ve eğilme gibi omurgayı zorlayıcı hareketler kısıtlıdır. İlk üç ay bel ve omurga hareketlerine dikkatlinde dikkatli olmak gerekir ama bu durum dışarıda gezmeye, okula veya işe gitmeye engel değildir. Üçüncü ayını geride bırakmış hastalar yüzmeye başlayabilir ama yine de ilk bir yıl dikkatli olmak gerekir. Hasta, bir yılı doldurduğunda normal hayatına dönüp spor yapabilir. Ameliyat sonrası kurallara uyulduğu takdirde hastalık nüksetmez.
