Türk Nefroloji Derneği Başkanı ve İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alaattin Yıldız, "Kovid-19'un özellikle böbrek yetmezliği olan hastalarda çok ağır seyrettiği bilinmelidir. Kayıt sistemi verilerine göre 2020 yılında Kovid-19 hemodiyaliz hastalarımızın yaklaşık yüzde 20'sine bulaşmış ve bunların yaklaşık yüzde 25'inde ölüme neden olmuştur. Periton diyaliz hastalarında yüzde 12'lik hastalığa karşın yüzde 30'a varan ölüm oranı çok yüksektir. Böbrek nakli hastalarında bulaşmaya yüzde 8 civarında rastlanmış olup ölüm yine toplumun geneline göre çok daha yüksek olup yüzde 10 seviyesindedir. Aşılanma hastalarımızın korunmasında en etkili yöntemdir" dedi.
3-17 Ekim 2021 tarihleri arasında KKTC'de Elexus Hotel de gerçekleştirilen 900'ün üzerinde iç hastalıkları ve nefroloji uzmanının katıldığı kongre, 4 gün sürdü. Türk Nefroloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Alaattin Yıldız, derneğin 30 yıldan uzun bir süredir böbrek yetmezliği olan hastaların verilerini topladığını ve analiz ettiğini söyleyerek "Türk böbrek kayıt sistemindeki bulgular Sağlık Bakanlığımız ile ortak bir rapor olarak yıllık olarak yayınlanmaktadır. 2020 yılı sonu itibariyle ülkemizde 83 bin 350 hastanın son dönem böbrek yetmezliği vardır. Yaklaşık 19 bin 400 hasta böbrek nakli ile takip edilirken 60 bin 500 kadar hastanın hemodiyaliz (makine diyalizi) ile takip edildiğini görüyoruz. 3 bin 350 hasta ise periton diyalizi tedavisi görüyor" dedi.
Türkiye'de böbrek hastalarının Kovid-19 verilerini paylaşan Türk Nefroloji Derneği Başkan Yardımcısı ve İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Nurhan Seyahi de "Kovid-19 enfeksiyonun böbrekler ile karşılıklı bir ilişkisi var. Hem Kovid-19 ciddi oranda böbrek hastalığına neden vermekte hem de böbrek hastalarında Kovid -19 daha ağır seyretmektedir. Birçok farklı parametre, Kovid-19'un hemodiyaliz tedavisi uygulanan hastaların ölümcüllük ve hastalığına ciddi etkisi olduğunu düşündürmektedir. Hemodiyalize yeni başlayan hasta sayısı (9.081) geçen yıla göre (9.630) azalma olduğu dikkati çekmektedir. Toplam hasta sayısı da (60.558) geçen yıla göre (61.341) azalmıştır. Burada pandeminin etkileri söz konusu olabilir. Evde HD uygulanan hasta sayısı 895'e çıkmıştır ve geçen yıl bu rakam 678'dir.
Bunda da belirgin artış olduğu dikkati çekmektedir. Pandemi nedeniyle evde diyaliz seçenekleri daha fazla tercih edilmiş olabilir. Pandemi en büyük etkiyi nakil aktivitesi üzerine göstermiştir. Özellikle pandeminin ilk dönemlerinde birçok merkezde nakil aktivitesine pandemi tedbirlerine uyum, infeksiyon riskinden kaçınma gibi nedenlerle ara verilmiştir. 2020 yılında 2 bin 499 böbrek transplantasyonu yapılmıştır. Toplam transplantasyon sayısı geçen yıl ise 3 bin 858'dir. Geçen yıla öre çok belirgin olarak azalmıştır. Kadavra vericiden nakil oranı yüzde 10'dur. Bu oran, genellikle yüzde 18-25 bandında seyreden ve zaten düşük olan kadaverik nakil aktivitesinde ciddi bir azalma olduğunu göstermektedir. Bu düşüşün de başlıca nedeninin Kovid-19 pandemisinin sağlık sistemi üzerine olan ç̧oklu etkisi olduğu düşünülmüştür " dedi.
Türk Nefroloji Derneği Genel Sekreteri Dr. Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi Nefroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Elif Arı Bakır ise aşılama ya değinerek "Hemodiyaliz, periton diyalizi veya böbrek nakli hastalarında Kovid -19'un ölüm oranları yüzde 20-25 ler düzeyinde olup, böbrek hastası olmayan bireylere göre oldukça yüksektir. Bunun en önemli nedeni, böbrek hastalarının bağışıklık sisteminin yeterli olmaması, bazı hastaların (böbrek nakli gibi) kullandığı ilaçlarla bağışıklığının daha da zayıflamasıdır. Bu nedenle Kovid-19, böbrek hastalarında ölümcül seyredebilir. Aşılamanın tehlikeleri ciddi şekilde azalttığı da gerçektir. Özellikle böbrek nakli hastalarında, aldıkları bağışıklık zayıflatıcı ilaçlar nedeniyle aşılama yeterli antikor yanıtı oluşturmayabilir. Bu nedenle üçüncü aşı için 6 ay beklenilmesi yerine belki böbrek hastalarında bu süre 4 aya indirilebilir. Bu da tartışılan konulardan biridir" dedi.
Türk Nefroloji Derneği Saymanı ve Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Rıza Odabaş da "Virüs vücudumuzda birçok organı etkilemektedir; böbrekler de bunlardan birisidir. Bu hastalarda akut böbrek hasarı (ABH), glomerülonefrit, elektrolit dengesizliği (sodyum ve potasyum tuzları dengesizliği gibi) görülebilir. Akut böbrek hasarı oranı, yapılan çalışmalarda hastanede yatış gerektiren Kovid-19 hastalarında yüzde 20-50 arasında değişmektedir. Akut böbrek hasarında genellikle virüsün doğrudan böbrekleri tutması ya da sistemik enfeksiyonun bir sonucu olabilir" dedi.
