Dünya, Aralık 2019 tarihinden bu yana Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve bütün dünyanın etkisi altına alan Covid 19 pandemisi ile mücadele ediyor. Mücadelede sona gelindiğini düşünürken geçtiğimiz günlerde Afrika'da ortaya çıkan yeni bir varyant tüm dünyada panik yarattı.
Dünya borsalarında "Pandemide başa dönüyoruz" korkusuyla sert satışlar yaşandı. Afrika ülkelerine seyahat yasağı getirildi. Dünyanın tedarik zincirinde endişeli bir süreç yeniden başladı.
Dünya Sağlık Örgütü, ilk kez 24 Kasım'da Güney Afrika'da görülen bu varyanta Yunan Alfabesinin 15. harfi olan Omikron adını verdi.
Peki gerçekten pandemide başa dönüyor muyuz? Afrika varyantı olarak bilinen Omikron hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz? Merak edilen soruları Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bursa Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Anabilim Dalı'ndan Doç. Dr. Ali Asan'a sordum. İşte 10 soruda dünya sağlık çevrelerini korkutan Omikron varyantı
İLK KEZ 24 KASIM'DA GÖRÜLDÜ
-Afrika varyantı ya da Omikron ne zaman ortaya çıktı?
Bilinen ilk doğrulanmış Omikron varyantı (B.1.1.529), Güney Afrika'da 9 Kasım 2021'de toplanan bir örnekte saptanmıştır ancak Dünya Sağlık Örgütü'ne 24 Kasım 2021 tarihinde raporlanmıştır. Bu varyant vakalarının sayısı, Güney Afrika'daki hemen hemen tüm bölgelerde artıyor gibi görünüyor.
DSÖ "ENDİŞE VERİCİ VARYANT" DEDİ
-Afrika varyantı dünyada neden bu kadar endişe ile karşılandı?
İlk veriler daha hızlı yayıldığı ve bağışıklık sistemine zarar verme potansiyeli olması nedeniyle dikkatleri çekmiş görünüyor. Dünya Sağlık Örgütü pandemi sürecini izlerken birçok varyantı izliyor. Ortaya çıkan varyantlar potansiyel etkileri ile ele alındığında dikkate alınması gereken varyantlar ve endişe uyandıran varyantlar olarak gruplandırılıyor. DSÖ dün omikron varyantını endişe verici varyantlar sınıfına almıştır.
DAHA HIZLI BULAŞIYOR
-Diğer varyantlarla kıyaslandığında yayılma hızı nedir?
Veriler kısıtlı olmakla beraber delta varyantından daha hızlı bulaşma potansiyeline sahip olduğu bildirilmektedir.
GENÇLER DAHA ÇOK ETKİLENİYOR
-Omikron'u Türkiye'de yaygın olarak görülen Covid 19 virüsünden ayıran özelikler nedir?
Ülkemizde delta varyantı yaygın görülmektedir. Omikron şimdiye kadar en fazla mutasyona uğrayan tür olarak farklılık gösteriyor, gençlerin daha çok etkilendiği ve bu varyantla yeniden enfeksiyon riskinin de arttığı belirtilmiştir.
AŞININ ETKİSİZ OLDUĞUNU SÖYLEMEK İÇİN ERKEN
-Türkiye'nin önemli bir kısmı Biontech ve Sinovac aşısı oldu. Bu aşılar Afrika varyantı için koruyucu olduğunu söyleyebilir miyiz?
Omikron varyantında mutasyon sayısı fazla olarak raporlanıyor. Başak (spike) proteininde oluşan mutasyon bağışıklığı etkileyebilir ancak aşının etkisiz kalacağını söylemek şu an için doğru bir yaklaşım olmaz.
AŞI ÇALIŞMASI İÇİN ARGE YAPILIYOR
-Afrika varyantı Omikron için yeni bir aşı ve ilaç çalışması yapılıyor mu?
Yeni saptanan bir varyant olduğu için araştırma ve aşı çalışmaları şimdiye kadar yapılmamıştır ancak endişe verici varyantlar arasına alındığı için izleyen süreçte bu alanda araştırma ve ARGE çalışmaları yapılması beklenebilir.
İSRAİL'DE DE GÖRÜLDÜ
-Afrika varyantı şu ana kadar hangi ülkelerde görüldü?
Güney Afrika, Botswana, Hong Kong ve İsrail'de görülmüştür.
AŞILAMANIN DÜŞÜK OLDUĞU ÜLKELERDE BU VARYANTLAR ÇIKABİLİR
-Seyahat kısıtlaması haberleri gelmeye başladı. Bu da pandeminin başına mı dönüyoruz korkusuna neden oldu. Sizce pandemi sürecinin başına dönme ihtimalimiz var mı?
Şu an için bunu söylemek zor ancak tüm dünyada, özellikle de aşılanma oranı düşük olan ülkelerde bu ve benzer varyantların ortaya çıkma riski bulunmaktadır. Bu vesile ile aşılamanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha belirtmek isterim.
AFRİKA ÜLKELERİNDE ÖLÜM ORANI AZ DEĞİL
-Afrika ülkelerinde aşı çok yaygın olmamasına rağmen ölüm oranlarının çok düşük olduğu belirtiliyor. Elimizde böyle bilimsel bir veri var mı?
DSÖ verileri incelendiğinde 27 Kasım 2021 itibarı ile; Güney Afrika'da 2.950.000 vaka ve 89.771 ölüm olduğu görülmektedir. Ölüm oranının yaklaşık %3 olduğunu söyleyebiliriz. Dünyada en fazla vaka görülen üç ülke ile karşılaştıracak olursa ABD'de bu oran %1.6, Hindistan'da %1.3, Brezilya'da %2.5 olarak bildirilmiştir. Ülkemizde ölüm oranı %1'in altındadır. Güney Afrika'da az vaka görüldüğü ve ölümün daha az olduğu ve daha az ölüm görüldüğüne ait bilimsel veri yoktur.
