Akka Neresidir?

Bugün İsrail Devleti sınırları içinde yer alan Akkâ şehri, Hayfa koyunun (eskiden Akkâ koyu) kuzeyinde muhtemelen milâttan önce III. binyıl içinde kurulmuştur. Güneyinde bulunan Hayfa'ya 15 km. uzaklıktadır. 1982'de 139.100 kadar olan nüfusu, değişik din ve mezheplere mensup insanlardan oluşmaktadır.

Ahd-i Atîk'te Akko adıyla geçen şehre eski Mısırlılar 'kr, Grekler Ptolemais, Fransızlar Acre adını vermişlerdir. Akkâ Hz. Ömer zamanında 636'da Şürahbîl b. Hasene tarafından fethedildi. Daha sonra Bizanslılar'la yapılan savaşlar sırasında tahrip edildiyse de Halife Muâviye zamanında yeniden inşa edildi. Muâviye Suriye valisi iken (640), bölgede bulunan Bizans'tan kalma eski havuzları onartarak gemi inşasına uygun hale getirtti ve böylece Akkâ o devirde İskenderiye'den sonra gemi inşasına uygun ikinci büyük tersane oldu. Ayrıca Akkâ Limanı müslümanların Akdeniz'deki ilk deniz seferleri için donanma üssü olarak da kullanıldı. 649'da Kıbrıs'a, 654'te Rodos'a düzenlenen seferler Akkâ'dan başlatıldı. Emevîler devrinde önemli bir liman haline gelen şehirde Ahmed b. Tolun büyük dalgakıranlar yaptırttı. X. yüzyılın ortalarında İhşîdîler'in, 969'dan itibaren de Fâtımîler'in eline geçen şehir, Fâtımîler döneminde bölgede faaliyet göstermeye başlayan Türkmenler ve Selçuklular tarafından zorlandı. 1074'te Selçuklu emîrlerinden Şöklü burayı ele geçirdi. 1087'den sonra ise şehir yeniden Fâtımîler'in idaresine girdi.

Haçlı seferleri Akkâ'nın tarihinde yeni bir dönemin başlangıcı oldu. Bu önemliliman şehri 1104'te, I. Haçlı Seferi kumandanlarından Kudüs Haçlı Krallığı'nın kurucusu I. Baudouin (1100-1118) tarafından ele geçirilerek hıristiyanların hareket üssü haline getirildi. Bu dönemlerde sayısız çiftlikleri, büyük ve emniyetli limanı, kalabalık ve değişik menşeli halkı ile geniş bir şehir olarak tarif edilen ve bölgenin en büyük ticarî merkezi olan Akkâ, 9 Temmuz 1187'de Selâhaddîn-i Eyyûbî tarafından zaptedildi. Kudüs'ü geri alma yolunda hıristiyanlar için büyük bir engel teşkil eden stratejik öneme sahip Akkâ Kalesi III. Haçlı Seferi sırasında bir haçlı kuvveti tarafından kuşatıldı. Şiddetli çarpışmalar sonunda kaleyi müdafaa edenler teslim oldu ve şehir Henri de Champagne'in idaresine verildi (1191). Böylece uzun süre Filistin'deki Haçlı Krallığı'nın merkezi olan Akkâ, 1229'dan sonra büyük şövalye tarikatlarından bilhassa St. Jean şövalyelerinin karargâhı haline geldi ve bu sebeple St. Jean d'Acre adıyla anılmaya başladı. 1291'de Memlük Sultanı el-Melikü'l-Eşref Haçlılar'ın Filistin'deki hâkimiyetine son verince Akkâ'yı da zaptetti. Yavuz Sultan Selim zamanında Suriye ile birlikte Osmanlı topraklarına katılan Akkâ'da Kanûnî'nin izni ile Fransızlar bir ticaret merkezi kurdular.

Kaynak: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi