Diyarbakır'da Mithras Tapınağı'nın da bulunduğu 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi, tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüse (kovid-19) rağmen yerli ve yabancı turistlerin gözde mekânı oldu. Çınar ilçesine 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında, Roma İmparatorluğu döneminde "askeri yerleşim" olarak kullanılan 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi arkeolojik kazıları devam ederken, yerli ve yabancı ziyaretçileri de ağırladı. Koronavirüs nedeniyle geçen yıla oranla ziyaretçi sayısı düşse de, 116 bin 341 yerli, 5 bin 543 yabancı olmakla üzere toplam ziyaretçi sayısı 121 bin 884 kişi tarihi kaleyi ziyaret etti ve çalışmalar ile kale hakkında bilgi aldı.
ZERZEVAN KALESİ
Askeri yerleşim antik yol güzergâhında, 124 metre yükseklikteki kayalık bir tepede bulunan Zerzevan Kalesi, Amida ile Dara arasında stratejik bir noktada yer alıyor. Yerleşim konumu itibarıyla bütün vadiye hakim, antik ticaret yolu üzerinde, geniş bir alanı kontrol altında tutan, stratejik bir Roma sınır garnizonu olan kale aynı zamanda Roma-Sasani arasındaki büyük mücadelelere de sahne oldu. Roma'daki ismi "Samachi" olan yerleşimin ilk inşa edildiği dönem hakkında devam eden kazılar ile kesin bilgilere ulaşılacak. Yerleşimin surları ve yapıları Anastasios I (M.S. 491-518) ve Justinianos I (M.S. 527-565) dönemlerinde onarılarak, bazıları ise yeniden inşa edilerek mevcut haline getirildi. 60 dönümlük alanda 12-15 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, yer altı ibadethanesi, sığınaklar, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcı bulunan kalenin üstü kadar altı ile de tarihe ışık tutuyor.
