Zayıflamak veya formda kalmak için spor yapanlar üst düzey performans sağlamak için daha iyi beslenmenin yollarını arıyor. Bu yüzden ellerine geçen her yeni üründen medet umuyorlar. Bu ürünlerin sporcuların yaptıkları ağır ve uzun süren antrenmanlarda performansları için gerekli olduğu yönünde bilimsel bilgiler var. Fakat bu zayıflayan ve kas dokusunu koruyanlar için geçerli değil. Yani zayıflarken spor yapan bireyler spor yapmayanlara göre sadece karbonhidrat, protein ve sağlıklı yağlar gibi besin öğelerine biraz daha fazla miktarlarda gereksinim duyar.
Beslenme uzmanı olarak yaşamımı sağlıklı beslenmenin yanı sıra düzenli spor yaparak sürdürüyorum. Gün aşırı en az bir saat ısınmayla başlayan yüksek tempolu yürüyüş yapıyorum ve atletik fitness'la kas yoğunluğumu koruyorum. Ve hiçbir bitkisel ya da yağ yakıcı desteğe de ihtiyaç duymuyorum. Spor salonlarında gördüğüm dehşet verici beslenme hatalarını, vitaminleri, yağ yakıcı ve protein tozlarını insanların nasıl gelişigüzel kullandığını gördükten sonra bu yazıyı yazmaya karar verdim.
Sportif performansı arttırıcı ürünler var. Yaptığım çalışmalarda sporculara sorduğumda erkeklerin yüzde 51'i kadınların yüzde 29'u besinsel destek kullanıyor. Neden kullanma gereği duyduğu sorusuna ise; sporda dayanıklılığını arttırmak, enerji vererek spor sırasında oluşan yorgunluğu gidermek, kas kitlesini arttırmak, toksin arındırıcı etkisi yaparak yabancı maddelerin vücudundan uzaklaşmasını sağlamak ve yağ yakımı yaratarak kilo verimini hızlandırmak cevaplarını aldım. En çok kullanılan ürünleri sorduğumda; vitamin mineral kompleksi, kreatin, aminoasit karışımları, C vitamini, L-karnitin, polen, L-glutamin ve özel sporcu barları olduğunu öğrendim. Bu ürünleri önerenlerin antrenörler, broşür ve dergiler ve ilaç mümessillerinin olduğunu söylediler. Ve tabii bunların pek çok yan etkisinin olduğunu buldum. Şikayetlerin yağlanma, kadınlarda baldır kaslarında büyüme, cinsel gücün azalması, tansiyon düşmesi ve alerji olduğunu belirledim. Böylece kullanılan ürünlerin etken maddelerini ve spor yapan üzerinde oluşturduğu sağlık sorunlarını bilimsel kaynaklardan araştırdım. İşte gerçekler.
Kreatin: Bir amino asit olan kreatin et, balık ve tavukta bulunmaktadır. Kas kitlesini arttırmada kullanılır. Kreatin kullanımı yüksek şiddette ve tekrarlı kısa süreli egzersizlerde etkindir. Fakat sağlık için normal fiziksel aktivite yapanlar için etkiden çok zararı vardır. Uzun süreli kreatinin kullananlarda vücutta normal olarak sentezlenen kreatin baskılanmakta karaciğer ile böbrek hasarı, elektrolit bozuklukları, vücutta sıvı kaybı, kan basıncında artış, sindirim sistemi şikayetleri ve kas kramplarına neden olabilmektedir.
Kafein: Daha çok uyarıcı niteliği olan kafein spor yapanlarda kas kasılmasının düzenlenmesi, yorgunluğu azaltmak, dikkati toplamak, dayanıklılığı arttırmak ve kanda serbest yağ asitlerinin yıkımı için kullanılmaktadır. Baş ağrısı, sinirlilik, idrar çıkışında artma, kalp ritim bozuklukları görülen sağlık sıkıntıları arasındadır.
Sodyum bikarbonat: Alkali tuzları adı altında da satılan bu ürünler kas hücrelerinde biriken yorgunluk belirtisi sağlayan laktik asit birikimini engellemek için kullanılmaktadır. Karın ağrısı, ishal, sindirim sistemi şikayetleri, kanda alkolosize neden olarak kas spazmları ve kalp ritim bozuklukları görülen en önemli şikayetlerdir.
Glutamin: Bir aminoasit olup spor yapanlarda kas yıkımını önlemek amacı ile kullanılır. Ayrıca egzersize bağlı bağışıklık sisteminin baskılanmasında yararı olduğu bilinmektedir. Yoğun egzersiz sırasında, stres ile kas ve kan glutamin düzeyi düşmektedir. Spor yapanlarda hastalıktan korunmak için kullanılabilir zararlı etkisi bulunmayan bir aminoasittir. Ancak kişi için ideal dozaj bilinmemektedir.
Antioksidanlar: Yoğun egzersiz sırasında oksijen üretimindeki hızlı artış oksidatif stresi (hücrede bozulmayı) arttırmaktadır. Antioksidanlar; enzim preperatları, vitaminler, mineraller ve fitokimyasallardır. Antioksidanlar her sağlıklı birey için doğal besinlerle alınmalıdır. Ek olarak bu preparatların kullanımı sporda performans üzerine maalesef bir etkisi bulunmamaktadır.
Aminoasit veya protein tozları: Kas büyüklüğünü ve gücünü geliştirmek amaçlı kullanılmaktadır. Kullanan çoğu Amerikalı sporcu aminoasit kullanmanın performansı arttırdığına inanmaktadır. Ancak yapılan çalışmalar özellikle vücut geliştirme sporlarında günlük 400 g kadar kullanımın (ki bu normal şartlarda normal bir insanın kullanabileceği bir doz değildir) kas kütlesinde artış yaptığını göstermiştir. Proteinden zengin dengeli bir diyetle kas kitlesinin artabileceği yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. Yine spor yapanlar arasında kullanılan dallı zincirli aminoasit karışımlarının bireyin performansı üzerinde etkili olmadığı kanıtlanmıştır. Buna karşılık aşırı protein tüketimi bireyde kas kütlesinin belirli dozda artış yapabileceği, uzun süreli kullanımlarda yağlanmanın etkisinin de olacağının düşünülmesi gerektiği yönde uyarılar olmaktadır.
Bu yüzden siz de zayıflarken sporun performansınızı arttırmak istiyorsanız beslenmenize dikkat etmeli, egzersizini sürekli yapmalı, iyi uyumalı ve sağlıklı yaşamı hayatınıza temel olarak entegre etmelisiniz. Bu nedenle sadece zayıflama amaçlı spor yapan kişilerin sağlığını korumak açısından kullanılacak ürünün etkili mi, güvenli mi, yasal mı ? Bu soruların yanıtı için mutlaka bir doktor veya diyetisyene danışılmasını öneriyorum.
