Doymuş ve trans yağlar çocuklarda kolesterol yüksekliği ve insülin direncine neden olur. Şişmanlık da bunun sonucunda oluşur. Şişmanlık sorunu yaşayan çocuk danışanlarımı değerlendirdiğimde yüzde 90'ında insülin direnci, yüzde 60'ında kan yağları veya kolesterol yüksekliği, yüzde 95'inde ise kalori gereksinimlerinden daha çok yemek yeme tespit ettiğimi belirtmeliyim. Bu nedenle çocukları şişmanlıktan kurtarmak ya da korumak için zayıflama diyeti yerine doğru besin seçimleri ile büyümelerine destek sağlayacak dengeli beslenme modeli uygulamak gerekli. Uygun kalori ile sağlıklı bir beslenme alışkanlığı kazandırarak ideal kilolarına ulaşılmaları hedeflenmeli.
Çocuğa diyet verilmez:
Yapılan araştırmalar çocuklara kalorisi çok az, düşük karbonhidratlı, düşük yağlı ya da yüksek karbonhidratlı zayıflama diyetleri verilmesinin şişmanlık sorununu çözmediğini göstermekte. Çünkü karbonhidrat, protein ve yağlar büyüme hızını belirleyen en önemli besin öğeleri ve çocuklarda yetersizliklerine bağlı olarak boy uzamasında duraksama görülebilir. Sıkı zayıflama diyetine uyamayan çocukta tepkisel fazla yeme ile hızlı şişmanlama, böbrek sorunları ve psikolojik semptomların açığa çıkması gibi sıkıntılar oluşabilir.
Ana ve ara öğünde kalori miktarı önemli:
Dünya Sağlık Örgütü, 6-12 yaş grubu okul çağı çocuklarının büyüme ve gelişmelerinin devamı için 1855 kalori almaları gerektiğini belirtiyor. Bana gelen fazla kilolu çocukların bir haftalık beslenme kayıtlarına baktığımda 2500 kalori üzerinde aldıklarını açıkça söyleyebilirim. Anne ve babaların öncelikle çocukların her öğünde porsiyon kontrolünü önemsemelerini öneririm. Çocuğun alması gereken 1855 kalorinin yüzde 80'ini üç ana, yüzde 20'sini de üç ara öğün şeklinde tüketmesi sağlanmalı. Ana öğünlerde 500, ara öğünlerde maksimum 120 kalori çocuğun şişmanlıktan korunmasında temel dikkat edilmesi gereken noktadır.
Doğru ara öğün zayıflatır:
Ara öğünlerde taze veya kuru meyveler, fındık, badem, ceviz, Antep fıstığı gibi yağlı tohumlar, ayran ve süt tüketilebilir. Birçok çocuk yüksek şeker, yüksek kalori ve aşırı yağı doğru seçemediği atıştırmalıklardan alıyor. Örneğin her bir ara öğünde iki orta boy taze meyve veya altı adet kuru meyve, bir büyük su bardağı süt veya ayran ya da bir kase yoğurt sizlere önereceğim doğru atıştırmalıklar olacaktır.
Hijyenik ve besleyici değeri yüksek besinler tercih edilmeli:
Taze ve kuru meyveler porsiyon miktarı kadar yıkanmalıdır. Süt ve ayran pastörize veya UHT mikrobiyolojik kontrolleri yapılmış kutularda olmalıdır. Böylece çocuğunuzun hangi besini ne kadar tükettiğini daha kolay kontrol altında tutmuş olursunuz. Cips, hazır bisküvi, şekerli ve asitli içeceklerden uzak tutmayı da başararak çocuğunuzun sağlıklı kilosuna ulaşmasını kolaylaştırabilirsiniz.
Haftanın sağlığı iyileştirici formülü
Şeftalili soğuk içecek
Çocukların seveceği şeftalili soğuk içecek hem lezzetli hem de düşük kalorili bir alternatif. Haftada üç kez bir ara öğünde mevsim meyvesi şeftaliyi mutluluk veren dondurma ile birlikte sunmak çocuğunuzun zevkli bir ara öğün yapmasını da sağlayacaktır.
Malzemeler
Yarım su bardağı süt
Yarım şeftali
1 büyük top dondurma
1 çay kaşığı tarçın
Yapılışı
Mutfak robotuna şeftali ve tarçını atıp iyice püre haline getirin. Üzerine önce dondurma sonra sütü ekleyerek soğuk içeceği hazırlayın.
Haftanın bilimsel notu
Şifa kaynağı sirke
Sirke dediğimiz şey aslında içinde vitamin ve mineral de bulunan asitli sudur. Sirkenin şekerin kontrolüne yardımcı olduğunu gösteren birkaç bilimsel çalışma var. 2007'de, tip 2 diyabeti olan hastalarla yapılan bir çalışmada yatarken alınan iki kaşık elma sirkesinin ertesi sabah açlık şekerini yüzde 4-6 oranında düşürdüğü görülmüş. Fakat elma sirkesinin insanlarda kolesterolü düşürdüğü, tansiyona iyi geldiği ve kalp hastalığını önlediği yolundaki bilgiler tam ispat edilemedi. Sirke tüketimi ile kanserden korunma arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmalar da çelişkili. Bir çalışmada elma sirkesinin yemek borusu kanserini azalttığı gösterilmiş, bir başka çalışmada ise mesane kanseri oranlarını yükselttiği iddia edilmişti. Sirkenin kilo kaybına yardımcı olduğuna dair ise kanıtlar bulunmakta. Sirke doygunluğu artırıp insüline ihtiyacı azaltır. Bu nedenle salata, çorba veya suyla karıştırarak sirkeyi uygun miktarda tüketmek zayıflamaya yardımcı olur. Her gün düzenli olarak tüketmek istiyorsanız günde iki tatlı kaşığından fazla içmeyin. Kaşıkla içenlerin, arkasından suyla ağızlarını çalkalamaya dikkat etmeleri gerekir. Özellikle kendi yaptığınız sirkeleri mutlaka su veya meyve suyu ile seyreltmelisiniz. Elma sirkesi en başta dişlerimiz için risk teşkil eder ayrıca yemek borusu ve mideyi de rahatsız edebilir. Bu nedenle tek başında değil besinlerle beraber tüketmenizi tavsiye ederim.
