Beslenme uzmanı olarak dondurulmuş gıdaların kesinlikle sağlıksız olduğunu belirtmeliyim. Dondurulmuş pizza, içli köfte, patates kroket, mantı, hamburger köfte, börekler, milföy hamuru ve lahmacunda kalori, tuz, doymuş yağ ve trans yağlar yüksektir dolayısıyla sağlıklı beslenme planında da bulundurulmayacak yiyeceklerdir. Daha önemlisi bu yiyeceklerin derin donduruculara konmadan önce birçok işlemden geçmesi besin değeri açısından endişe yaratmaktadır. Yazın körpe bamyasını ve mis kokulu biberini kış mevsiminde de yemek istiyorsanız size önerim sadece kendi derin dondurucunuzda mevsiminde pazardan satın aldığınız sebze ve meyveleri dondurarak muhafaza etmeniz, ilk günkü tazeliğinde yılın her mevsiminde sofralarınıza tüketmeniz olacak.
BESİN KALİTESİ İÇİN YARARLI
Taze sebze, meyve ve yağlı tohumlar dalından koparıldıktan sonra bizlere ulaşana kadar besindeki metabolizma faaliyetleri devam etmektedir. Uygun depolama yapmadığımızda buzdolabımızda dahi ancak belirli sürede bozulmadan saklamak, yiyecekteki biyokimyasal ve mikrobiyolojik faaliyetlerden dolayı mümkündür. Yani domatesi oda sıcaklığında ya da buzdolabında aylarca saklamak imkansızdır. Çünkü su içeriği yüksek olan sebze ve meyveler bu suyun varlığında bozulmaya neden olan reaksiyonları hızlandırmaktadır. Dondurma işlemi dalından taze koparılmış birçok sebze, meyve ve yağlı tohumlarda sıcaklığın düşürülmesi ile yiyecekteki serbest suyun donmasına ve mikrobiyolojik, biyokimyasal reaksiyonların da engellenmesine olanak sağlar. Taze sebze, meyve ve yağlı tohumlar körpe halleri ile hiçbir işleme maruz bırakılmadan uygun saklama kaplarına ayıklanarak konulduğunda dalından koparılırken sahip oldukları antioksidan, vitamin ve mineralleri korurlar. Örneğin taze bir sebzedeki C vitamini kaybı bir gün içinde bekleme ile yüzde 50 kayba uğrarken dondurma işlemi ile bu kayıp çok az bir düzeye düşer.
ALTIN KURALLAR
Taze yiyeceklerinizi dondururken besinin hasat zamanı, olgun olması, üzerinde parçalanma bulunmaması ve iyice yıkandığından emin olmak en önemli dört kriter. Çünkü olgunlaşmış taze yiyecekleri derin dondurucuda saklayıp ilk günkü tazeliğinde tüketme şansınız yükselir. Donduracağınız yiyeceği satın aldıktan sonra ne kadar kısa sürede derin dondurucuya atarsanız besin kaybı da o kadar az olacaktır. Yapılan birçok araştırmaya göre ıspanak, bezelye, semizotu gibi yeşil yapraklı sebzeler manavlara geldikleri tarihten itibaren yedi gün içinde tüketilmelidir. Derin dondurucuda bu sebzeler aynı besin değerinde aylarca saklanabilir. Farklı araştırmalar; uygun koşullarda hasat edilen taze yiyeceklerin dondurma işlemi sonrasında birkaç ay geçtikten sonraki formlarında besin değeri kayıplarının çok az olduğuna da işaret etmektedir.
HANGİ YİYECEK NE KADAR SAKLANIR?
Bu konuda dikkat etmeniz gereken en önemli nokta her mevsim bulamayacağınız, uygun yiyecekleri seçerek derin dondurucularınızda saklamak. Çünkü tüm yiyeceklere dondurma işlemi yapmak hem olanaksızdır, hem de gerekli değildir. Örneğin kırmızı ve beyaz etleri yılın her mevsiminde kaliteli olarak bulabilirsiniz. Bu nedenle aylarca derin dondurucuda bekletmek akıllıca değil. Fakat mevsiminde taze dalından koparılmış o mevsimde vitamin-mineralleri en yüksek düzeyde olan çeşitli sebze, meyve ve bazı yağlı tohumları farklı mevsimlerde aynı kalitede bulamayacağınız için derin dondurucu en sağlıklı alternatiftir. Taze domates, bamya, acı küçük biber, kuşkonmaz, pancar, brokoli, Brüksel lahanası, kereviz, bezelye, taze fasulye, ahududu, yaban mersini, böğürtlen, karadut, vişne, bazı elma çeşitleri, taze fındık, taze ceviz, taze Antep fıstığı ve taze kabak çekirdeği içi derin dondurucunuzun en değerli yiyecekleri olabilir.
BESİNLERİ HAŞLAMAYIN
Birçok kişi sebze ve meyvelerin derin dondurucuda diri kalmasını sağlamak için ön haşlama işlemi yapmaktadır. Aslında bu işlem sebze ve meyvedeki vitaminlerin haşlama suyuna geçerek ciddi kayıplar yaratmasına, enzim faaliyetlerinin artmasına; dondurma sonrası çözme işleminde ise taze sebze-meyvenin yumuşamış olarak hem şekil hem de lezzetinin bozulmasına neden olmaktadır. Bu sebeple ıspanak, semizotu, bamya ve bezelye gibi sebzeleri ya da donduracağınız meyveleri iyice yıkayıp kuruduğundan emin olduktan sonra doğrudan uygun kaba koyup derin dondurucuya atmak olmalıdır. Aynı pratik işlem taze fındık, ceviz ve Antep fıstığı için de uygulanabilir. İngiltere'de Chester Üniversitesi'nde yapılan araştırmalar taze sebze, meyve ve yağlı tohumların en az 4-6, en fazla 8 ay kadar tazeliğini koruyarak saklanabileceğini bildiriyor. Hatta uygun şekilde dondurulmuş bu besinleri tazeleri ile besin değeri açısından kıyasladıkları analizlerinde antioksidan ve mineraller açısından bir fark olmadığını belirtiyorlar. Taze yiyecekleri dondururken tüketebileceğiniz miktarlarda kaplara koyun. Çünkü dondurulmuş taze yiyeceği yeniden dondurmak besin değerinin çok hızlı kaybolmasına ve yiyeceğin bozulması için enzim faaliyetlerinin hızlanmasına neden olur. Dondurulmuş taze besinleri buzdolabında soğuk ısıda yavaşça çözdürüp yemeye hazır hale getirmelisiniz. Bu şekilde çözdürme yiyecekte hem koku değişimine neden olmaz, hem de yumuşamasını önleyerek ilk dondurduğunuz andaki diriliği ile kalmasını sağlar.
