Evlilik tazminatı için, tazminatı almak isteyen kişinin belli şartlara sahip olması gerekmektedir. Bu şartlarla birlikte evlilik tazminatı hesaplaması sıklıkla araştırılmakta, evlilik tazminatı nasıl hesaplanır ve tavan ücreti ne kadardır gibi sorular araştırılmaktadır. Yalnızca kadınlara tanınan bir hak olan evlilik tazminatı hesaplaması ile ilgili merak edilen tüm soruları, sizler için bu metnimizde derledik. Buyurun detayları beraber inceleyelim.
Sadece kadınlara tanınan bir hak olarak bilinen evlilik tazminatı alabilmek için, evlilik nedeniyle işten ayrılma bu haktan yararlanmak için geçerli bir sebeptir. Özetle evlenen bir kadının evlilik nedeniyle işten ayrılması halinde aldığı tazminata evlilik kıdem tazminatı denir. Nikah tazminatı olarak da bilinen evlilik tazminatı için 1476 sayılı İş Kanunun 14'üncü maddesine göre bazı kurallar düzenlenmiştir. Bir kadının evlilik tazminatı alabilmesi için, işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışması, evlenmesi halinde 1 yıl içerisinde kendi arzusu ile işten ayrılması ve evlilik sebebi ile işten çıktığını dilekçe ile işverenine bildirmesi gerekmektedir. İlk olarak 19. Yüzyılda Almanya'da Karl Zeiss fabrikalarında başlayan bu uygulama, zaman içerisinde Uluslararası İş Birliği Örgütü'nün (ILO) kurulması ve gelişmesi ile birlikte yaygınlaşmış ve Cumhuriyet sonrasında Türkiye'nin de iş hukuku kanunları arasında yer almıştır ve aşamalı gelişim süreci içerisinde bugünkü hâlini almaya başlamıştır. İşçinin, işverene bağlılığının ve sadakatinin bir karşılığı olup, evlilik gibi fesih hallerinde en az bir yıllık çalışması olan işçiye ödenmesi gereken para işveren tarafından karşılanmak zorundadır.
Evlilik tazminatı kadının evlendiği tarihten itibaren işini bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi halinde, işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenmesi halidir. Bir yıldan fazla süren süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılmaktadır. Kişinin işe giriş tarihi, işten çıkış tarihi, aylık brüt maaşı, yıllık toplam brüt ikramiye, aylık brüt yemek ve ulaşım ücreti ve diğer brüt ödemeler yazılır ve buna göre kişinin alacağı evlilik tazminatı ortaya çıkarılır. Özetle son alınan aylık maaş (brüt olarak ücret), çalışılan yıl ile çarpılır. Sonrasında ücrete yemek ve prim ücretleri de dâhil edilerek ödeme yapılır. Evlilik tazminatına, evlenme tarihinden itibaren 1 yıl süresince başvura bilinmektedir. Ayrıca evlilik nedeniyle işten çıkan kadın çalışan, tekrar işe dönebilmektedir. Evlilik tazminatı hesaplanırken kişi yıllık izin kullanmamışsa veya ödenmeyen fazla mesai ücreti vb. gibi ücretleri varsa onu da almaktadır. Herhangi bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmektedir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilmektedir. Ayrıca günümüzde gelişen teknoloji sayesinde evlilik tazminatı hesaplama işlemi internet üzerinden kolay bir şekilde yapılabilmektedir.
Evlilik tazminatı tavanı 2022'nin ikinci yarısı için 15 bin 371 lira olarak uygulanmaktaydı ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı genelgesine göre kıdem tazminatında asgari ücrette yapılan değişikle birlikte 2023 yılı yeni tavan tutarı resmi olarak belli olmuştur. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere yeni kıdem tazminatı tavanını 19 bin 982,83 TL olarak belirlenmiştir.
Her ikisi de aslında işten ayrılan çalışanlara ödenen tazminatı ifade etmektedir. Kıdem tazminatı olayında mezkûr kanunun 14. maddesinde sayılan şartların taşınması gereklidir. Evlilik akdi nedeniyle işten ayrılma normal şartlar altında kıdem tazminatının dışında bir uygulamadır. Ancak yine 14. maddede getirilen hüküm ile bu durumda kıdeme dahil edilmiştir.
