Bu yıl için en merak edilen konulardan bir tanesi Emeklilikte Yaşa Takılanlar EYT yasası oluyor. Bu kapsamda; vatandaşlar "EYT yasası çıkacak mı, kimleri kapsıyor ve şartları neler?" sorusuna yanıt ararken AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş canlı yayında konuya ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Peki; EYT kimleri kapsıyor, şartları neler ve yasa çıkacak mı, ne zaman çıkacak? İşte son durum.
"EYT ÇALIŞMALARI DA HÜKÜMETİN MASASINDA"
EYT'de çalışmalar yapılıyor. Tarih söyleyip beklentiye yol açmak istemem, ama dediğim gibi bu konu hükümetin masasındadır.
Gündemimizde kesinlikle erken seçim yok. Bu biraz da muhalefetin kendisini konsolide edebilmek için erken seçimi zorluyor. Böyle bir konuşma olmadı. AK Parti'nin, Cumhur İttifakı'nın, hükümetin gündeminde erken seçim yok. İnşallah 2023'de seçimlere gideceğiz. Erken seçimin olmasının siyasal ve sayısal şartları gerekir. Şu anda siyasal ve sayısal şartlar erken seçimi mümkün kılmıyor. Bizim siyasi geleneğimizde erken seçim üzerinden seçim popülizmi yapmak yoktur. Vatandaşlarımızın ekonomik şartlar içinde daha iyi noktada tutulması hükümetin vazifesidir.
DAHA ÖNCEKİ AÇIKLAMALAR ŞÖYLEYDİ;
EYT DÜZENLEMESİ TEMMUZ AYINDAN SONRA MASAYA GELECEK
Temmuz ayına kadar da sözleşmesi memurlara yeni haklar düzenlemesinin ayrıntılarının netleşmesi beklenirken, bu ayın sonrasında ise EYT düzenlemesi Bakanlığın öncelikli gündemine girecek.
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin şu ifadeleri kullandı:
"Çalışanlarımızı koruyacağız, emekçilerimizi koruyacağız. Temmuz ayında emekçilerin karşılaştıkları enflasyon farkına karşı düzenlemelerin hazırlığını yaptığımızı belirtmek isterim. Sadece memurların, işçilerin değil emeklilerle ilgili de çalışmalarımız var.
'SÖZLEŞMELİ MEMUR, EYT MESELESİ HEPSİ DOSYA DOSYA ÖNÜMÜZDE'
3600 ek gösterge meselesini çözümünü bu ayın sonu itibarıyla tamamlamış olacağız. Son düzenlemeleri yapacağız. Sözleşmeli meselesi, EYT meselesi de var. Bunlar dosya dosya hepsi önümüzde."
EYT'YE 6 ADIMDA ÇÖZÜM HARİTASI
2022 yılı içerisinde ele alınması beklenen EYT düzenlemesi için 6 adımlı yol haritası izlenecek:
Kapsam belirlenecek
Emeklilik şartları tespit edilecek
Mali boyutu hesaplanacak
Maaş hesabı yapılacak
Uygulama biçimi tespit edilecek
Taslak yazılıp karar alınacak
EYT düzenlemesi için en çok merak edilen, 'Çalışma kimleri kapsayacak, Sadece SSK'lılar mı yararlanacak, Kısmı emeklilik gündem de mi, EYT için hangi formüller masada' gibi bir çok soru yanıt buldu.
EYT ŞARTLARI NELER? ÇALIŞMA KİMLERİ KAPSAYACAK?
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi, 8 Eylül 1999'dan önce sigortalı olan, prim ve yıl şartlarını tamamlayan ancak yaşı bekleyenleri ilgilendiriyor.
SADECE SSK'LILAR MI YARARLANACAK?
Sadece SSK'lılar değil, memurlar ve esnaf da beklenti içerisinde. Her kesim için tıpki 3600 ek göstergedeki gibi kapsamlı çalışma bekleniyor.
EYT İÇİN YENİ FORMÜL: SADECE BELLİ BİR PRİMİ OLANLARDA YAŞ ŞARTI ESNETİLECEK
9 Eylül 1999'dan önce sigortalı olanların emeklilik için yaş şartı dışında kadın ise 20, erkek ise 25 yılı, işe giriş tarihine göre de 5000 ile 5975 gün primi tamamlaması gerekiyor. EYT düzenlemesi ile prim ve yıl şartlarını tamamlayanlara emeklilik yolunun açılması beklentisi bulunuyor.
Gündeme gelen formüllere göre; erkeklerin 25, kadınların da 20 yıllık primi tamamlamaları halinde emekli edilmeleri söz konusu olabilecek.
Erkeklerin 25, kadınların da 20 yıllık primi tamamlamaları halinde emekli edilmeleri söz konusu olabilecek. Bu formülün saf şekliyle uygulanması halinde EYT'liler bu formül ile yaşa bakılmadan emekli olabilecek.
Burada emeklilik için şartlar 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı çalışmaya başlamak, erkeklerde 25 yıl yani 9.000 gün primi, kadınlarda ise 20 yıl yani 7.200 prim günü tamamlamış olmak yeterli olacak.
Ancak bu formülün yanında ayrı bir yaş şartı aranması da gündemde yer alıyor. Örneğin erkeklerde 52 yaş, kadınlarda 50 yaş şartının 9.000 ve 7.200 gün formülüyle birleştirilmesi gibi. Detaylar Temmuz ayından sonraki yapılacak çalışmada netleşecek.
PEKİ PRİMLER YETMİYORSA NE OLACAK?
Burada iki seçenek öne çıkıyor. Birincisi bu vatandaşların primlerini tamamladıklarında emeklilik hakkı kazanmaları. İkincisi ise primlerini borçlanma yöntemleriyle tamamlamaları. Düzenleme çıktıktan sonra vatandaşlar eğer primleri tamamsa emekli olabilecek.
Ancak primi eksik ise primi tamamlandığında emeklilik hakkını kullanacak. Ayrıca kadıların doğum, erkeklerin askerlik borçlanmalarıyla bu primleri tamamlama imkanları da bulunuyor.
BORÇLANMA İMKANI SAĞLANIR MI?
8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olup askerlik borçlanmasıyla işe girişi 8 Eylül 1999 öncesine çekebilenler kendilerinin de EYT'li sayılmasını talep ediyor. Ayrıca staj sigortasının başlangıç sayılıp sayılmayacağı da merak konusu.
Bu imkan sağlanırsa stajını 9 Eylül 1999 öncesinde yapmış ancak çalışmaya daha sonra başlamış olanlar da EYT kapsamına girebilecek. Bir diğer talep de esnaf ile ilgili. 4 Ekim 2000 öncesinde oda ve vergi kaydı olup Bağ-Kur kaydı olmayan esnaf da geriye dönük borçlanma talep ediyor.
YAŞ ŞARTI DÜŞÜRÜLEBİLİR Mİ?
Prim gün sayısını doldurup yaşı bekleyenler için bekleme süresini 2-5 yıl düşürmek gibi formüller en güçlü seçenekler arasında yer alıyor. Bir yaş sınırı konulması da söz konusu olabilir.
MAAŞ NASIL HESAPLANACAK?
Emekli maaşı hesabında 3'lü bir sistem uygulanıyor. Buna göre 2000 yılı öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası primler için 3 ayrı hesap yapılıyor. Tüm kazançlar dikkate alınıyor, aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayılarıyla maaş belirleniyor. EYT'lilerin emekli aylıkları da bu yöntemle hesaplanacak.
MAAŞTAN KESİNTİ OLUR MU? DÜNYADA HANGİ FORMÜLLER VAR?
Bazı Avrupa ülkelerinde bugüne kadar kesintili emeklilik modelleri uygulandı. Buna göre, emekliliğe kalan her yıl için aylıktan belli oranda bir kesinti yapılıyor.
Bu kesintinin yaş dolduğunda kalkması da söz konusu oluyor. Bu formüllerin bizde uygulanıp uygulanmayacağı çalışmalar sonucunda belli olacak.
