Her yıl baharın gelişiyle birlikte kutlanan Nevruz Bayramı, binlerce yıllık tarihi ve zengin ritüelleriyle dikkat çekiyor. Doğanın canlanışını simgeleyen bu özel günde ateşten atlamadan rengarenk sofralara kadar pek çok gelenek yaşatılıyor. Peki, Nevruz Bayramı nedir, ne zaman ve kimler kutlar? İşte, merak edilen sorunun yanıtı...
NEVRUZ NEDİR?
Nevruz, doğanın uyanışını ve baharın gelişini müjdeleyen, farklı kültürler tarafından yüzyıllardır kutlanan geleneksel bir bayramdır. 21 Mart'ta kutlanan bu özel gün, doğanın canlanmasıyla birlikte insanlara yenilenme, umut ve bereket getirir.
NEVRUZ BAYRAMI NE ZAMAN KUTLANIR?
Birçok toplum için yeni bir yılın başlangıcı kabul edilen Nevruz, tarih boyunca çeşitli ritüellerle kutlanmıştır. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 23 Şubat 2010'da aldığı kararla 21 Mart'ı Uluslararası Nevruz Günü olarak ilan etmiştir.
Farklı coğrafyalarda farklı isimlerle anılan bu bayram, Orta Asya'dan Anadolu'ya, Kafkasya'dan Balkanlara kadar geniş bir alanda sevinç ve coşkuyla karşılanır. Nevruz'a dört hafta kala, her Salı yapılan özel kutlamalar "çarşamba" olarak adlandırılır ve her biri doğanın farklı bir unsurunu temsil eder.
NEVRUZ NASIL KUTLANIR?
Nevruz sabahı erken kalkmak, özel olarak hazırlanmış suyla yıkanmak ve en güzel kıyafetleri giymek yaygın bir gelenektir. Gün boyunca doğayla iç içe vakit geçirilir, açık alanlarda eğlenceler düzenlenir.
Nevruzun önemli simgelerinden biri de ateş ve sudur. Günahlarından arınmak isteyenler ateşin üzerinden atlayarak kötü enerjilerden kurtulduklarına inanır. Suya girme ya da suyun üzerinden atlama ritüelleri de arınmanın başka bir yoludur.
Kutlamalar sırasında büyük sofralar kurulur ve bolluk dileğiyle çeşitli yemekler hazırlanır. Bu sofralarda yer alan 7 çeşit yemek, bereketin simgesi olarak kabul edilir. Ayrıca, "semeni" adı verilen gelenekte, buğday ya da arpa filizlendirilerek sofralara yerleştirilir; bu, tarımsal verimliliğin artmasını simgeler.
Türbeler ve mezarlıklar ziyaret edilerek geçmişin büyükleri anılır. Bu, nesiller arasında bir bağ kurmanın ve atalara saygı göstermenin önemli bir parçasıdır.
Nevruz, toplumsal birlikteliğin pekiştirildiği, eğlenceli etkinliklerin yapıldığı bir bayramdır. Yumurta boyama ve tokuşturma geleneği, doğurganlık ve bolluğu simgeler. İnsanlar şarkılar söyleyerek, şiirler okuyarak ve danslar ederek bu özel günü kutlar.
Türk kültüründe Nevruz, Ergenekon Destanı ile de ilişkilendirilir. Bu efsaneye göre, Türkler Ergenekon'dan kurtuldukları gün olarak bu tarihi kutlamaktadır. Bu nedenle demir dövme ritüeli Nevruz'un önemli bir simgesi olmuştur.
Sonuç olarak, Nevruz yalnızca doğanın yeniden doğuşunu kutlayan bir gün değil, aynı zamanda toplumsal dayanışmayı, yeni başlangıçları ve umut dolu bir yılı simgeleyen kadim bir bayramdır.
NEVRUZ SOFRASI VE SEMENİ GELENEĞİ
Nevruz'a özel hazırlanan sofra, genellikle yedi çeşit yemekle kurulur. Bu yemeklerden herkesin tatması, yılın bolluk ve bereket içinde geçmesi temennisidir. Ayrıca "semene" adı verilen bir gelenek de yaşatılır. Bu geleneğe göre, arpa ya da buğday çimlendirilir ve sofralarda yerini alır. Yılın bereketli geçmesi dileğiyle bu gelenek, Türk dünyasında uzun yıllardır devam ettirilmektedir.