Zekât, Müslümanların belirli varlıklarının belli bir yüzdesini ihtiyaç sahiplerine dağıtmayı amaçlayan bir ibadet ve sosyal yardımlaşma kurumudur. Nisap, zekât ödemesinin hangi varlıklar üzerinden ve ne miktarlarda yapılabileceğini belirleyen önemli bir kriterdir. Nisap sayesinde insanlar neyi ne kadar ödeyeceğini ve ödeme yapması için nelerden feragat etmesi gerektiğini daha iyi anlayabilir. Nisap ne demek, miktarı nasıl belirlenir ve ne kadardır gibi sorular tam da bu noktaya değinir.
Nisap, İslam hukukunda zekâtın uygulanabilirliğini belirleyen bir kriterdir. Zekâtın farz olabilmesi için kişinin sahip olduğu belirli mal varlığının nisap miktarını aşması gerekir. Nisap, belirli bir süre boyunca sahip olunan mal varlığının miktarını ifade eder ve bu miktarın belirlenmesi zekâtın adil bir şekilde uygulanabilmesi için önemlidir.
Nisap miktarını aşan kişiler, sahip oldukları mal varlığının belli bir yüzdesini (genellikle %2.5) ihtiyaç sahiplerine zekât olarak ödemekle yükümlüdürler. Zekât, İslam'ın beş temel ibadetinden biri olarak kabul edilir ve mal varlığının belirli bir kısmının fakirlere, yoksullara, yetimlere, borçlulara ve diğer ihtiyaç sahiplerine dağıtılmasını sağlar. Nisap miktarını aşmayan kişiler ise zekât ödemesinden muaf tutulurlar.
Nisap miktarı, genellikle altın ve gümüşün belirli ağırlıkları üzerinden hesaplanır. Bunun yanı sıra, para, ticaret malları, hayvanlar ve tarım ürünleri gibi diğer varlıklar da nisap miktarının belirlenmesinde dikkate alınabilir. Nisap miktarı, İslam alimlerinin yorumlarına göre değişebilir, ancak genellikle altın ve gümüş miktarı üzerinden hesaplanır.
Nisap, 20 dinar altın veya 200 dirhem gümüş olarak belirlenmiştir. Bu miktarlar günümüz parasıyla şu şekilde hesaplanmaktadır:
Altın nisabı: 80.18 gram altına denk gelen paradır.
Gümüş nisabı: 560 gram gümüşe denk gelen paradır.
Bir kişinin zekat mükellefi olabilmesi için nisap miktarına ulaşıp ulaşmadığına bakılır. Nisap miktarına veya daha fazlasına sahip olan Müslümanlar zekat vermekle yükümlüdür.
2024 yılı için Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenen nisap miktarları şu şekildedir:
Altın nisabı: 178.307,49 TL
Gümüş nisabı: 14.582,40 TL
Nisap hakkında bazı önemli noktaları inceleyecek olursak eğer:
Nisap miktarı her yıl değişebilir.
Zekat, sadece paradan değil, altın, gümüş ve ticaret malı gibi değerli varlıklardan da verilir.
Zekatın kimlere verilebileceği ve nasıl hesaplanacağı hakkında detaylı bilgi için Diyanet İşleri Başkanlığı'nın web sitesini veya fetva kitaplarını inceleyebilirsiniz.
