Vakıftan yapılan açıklamaya göre forum, Sıfır Atık Vakfı öncülüğünde Sıfır Atık Hareketi'nin küresel öncüsü ve Sıfır Atık Vakfı Onursal Başkanı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayelerinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Birleşmiş Milletler (BM) işbirliğiyle 17-19 Ekim'de İstanbul'da düzenlendi.
Bu yıl ilk kez düzenlenen, insan, mekan ve doğa arasındaki uyumu merkeze alan Uluslararası Sıfır Atık Forumu, dünya genelinde sürdürülebilirlik, döngüsel ekonomi ve iklim dostu politikalar üzerine yürütülen çalışmaların buluştuğu önemli bir küresel platform haline geldi.
60'tan fazla konuşmacının, 100'ü aşkın ülke temsilcisinin, 118 kurum ve kuruluşun yanı sıra BM yetkililerinin katılımıyla gerçekleştirilen forumda, kamu, özel sektör, akademi, yerel yönetimler ve sivil toplum temsilcileri, sıfır atık alanında küresel ölçekte hayata geçirilebilecek politika ve stratejileri masaya yatırdı.
ATIKLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİR YÖNETİMİNE KATKI SAĞLANMASI TAAHHÜT EDİLDİ
Sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda ülkeler arasında ortak çevre politikalarının güçlendirilmesini, atık oluşumunun azaltılmasını ve "Sıfır Atık" anlayışının küresel ölçekte bir yaşam kültürüne dönüşmesini amaçlayan "İstanbul Deklarasyonu", forumun ardından ilk kez Sıfır Atık Vakfının Türkiye merkezli sosyal medya platformu NSosyal hesabı üzerinden kamuoyuyla paylaşıldı.
"İnsan, Mekan, Dönüşüm" temasıyla düzenlenen forumda kabul edilen İstanbul Deklarasyonu, BM Genel Kurulu'nun kararı doğrultusunda "2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi"ni ilerletmeyi ve sıfır atık girişimlerinin küresel ölçekte yaygınlaşmasını hedefliyor.
İstanbul Deklarasyonu'nda, BM Genel Kurulu'nun "2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi'ni İlerletmek İçin Sıfır Atık Girişimlerinin Teşviki" konulu kararında yer alan ilke ve ruhu benimsediklerini vurgulayan katılımcılar, Paris Anlaşması, Basel Sözleşmesi ve Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi gibi uluslararası belgelerle uyumlu bir şekilde atıkların sürdürülebilir yönetimine katkı sağlamayı taahhüt etti.
Deklarasyonda, 2030 Gündemi'nin 12'nci maddesi olan "Sorumlu Üretim ve Tüketim" hedefine ulaşma yönünde ulusal koşulların dikkate alınarak ilerleme kaydedilmesi gerektiği belirtildi.
ÖZEL SEKTÖR, SİVİL TOPLUM VE KAMU KURUMLARI ARASINDA YENİLİKÇİ İŞBİRLİKLERİ GÜÇLENDİRİLECEK
Katılımcılar ayrıca, 2016'da Kito'da kabul edilen BM Yeni Kentsel Gündemi'ne atıfta bulunarak, ekosistemleri, doğal kaynakları ve biyolojik çeşitliliği koruyan, çevresel etkileri en aza indiren sürdürülebilir şehirler vizyonuna bağlılıklarını yineledi.
Döngüsel ekonomi temelinde sıfır atık politikalarının oluşturulması ve uygulanmasının önemine vurgu yapılan deklarasyonda, özel sektör, sivil toplum ve kamu kurumları arasında yenilikçi işbirliklerinin güçlendirilmesi çağrısı yapıldı.
Deklarasyon kapsamında belirlenen öncelikli hususlar arasında, sıfır atık alanındaki küresel stratejik ivmenin korunması, ulusal odak noktaları aracılığıyla bilgi birikiminin sürdürülebilir şekilde paylaşılması, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları kapsamında bazı hedeflere yönelik çalışmaların hızlandırılması yer aldı.
Ayrıca deklarasyonda, UN-Habitat tarafından yürütülen "Atık Alanında Akıllı Şehirler (Waste Wise Cities)" girişimine gönüllü katılımın teşvik edilmesi ve Dubai'de COP28'de benimsenen Ulusal Katkı Beyanı 3.0 çerçevesinde kentsel dayanıklılığı artırmaya yönelik uluslararası işbirliğinin sürdürülmesi vurgulandı.
Deklarasyonda, Dünya Bankası, Asya Kalkınma Bankası ile diğer uluslararası finans kuruluşlarının sıfır atık ve döngüsel ekonomi yatırımlarını desteklemeleri gerektiği ifade edilirken, Türkiye'nin sıfır atık alanındaki öncü rolünün güçlendirilmesi çağrısında da bulunuldu.
"ORTAYA KONAN FİKİRLER, BM GENEL SEKRETERİ TARAFINDAN SUNULACAK SIFIR ATIK RAPORU'NA TEMEL OLUŞTURACAKTIR"
Açıklamada görüşlerine yer verilen Sıfır Atık Vakfı Başkanı Samed Ağırbaş, İstanbul Deklarasyonu'nun yalnızca sonuç belgesi değil, aynı zamanda "insanın doğayla kurduğu ilişkiyi yeniden tanımlayan bir dönüşüm manifestosu" olduğunu belirtti.
Dünyanın insanın tüketim alışkanlıklarını dönüştürmesiyle nefes alabileceğini belirten Ağırbaş, "İstanbul Deklarasyonu, uluslararası çevre politikalarının geleceğini şekillendirecek bir uzlaşma metnidir. Forumda ortaya konan fikirler, 2026 yılında BM Genel Sekreteri tarafından sunulacak Sıfır Atık Raporu'na doğrudan temel oluşturacaktır." değerlendirmesinde bulundu.
SIFIR ATIK HAREKETİ
Sıfır Atık Hareketi, 27 Eylül 2017'de Emine Erdoğan'ın himayesinde başladı.
BM Genel Kurulu'nda 14 Aralık 2022'de Türkiye'nin ana sunuculuğunda, 105 ülkenin de ortak sunucu olduğu "Sıfır Atık" kararı oylamayla kabul edildi ve 30 Mart, "Uluslararası Sıfır Atık Günü" ilan edildi.
30 Mart 2023'te BM Genel Kurul Salonu'nda yapılan ilk 30 Mart Uluslararası Sıfır Atık Günü etkinliğinde ana konuşmacı Emine Erdoğan oldu.
Bu etkinlikte BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, "BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu"nun kurulacağını duyurdu ve Emine Erdoğan'a başkanlık teklif etti. Emine Erdoğan, bu teklifi kabul ederek 12 Nisan 2023'te resmen kurulan kurulun başkanlığını üstlendi.
BM 78. Genel Kurulu kapsamında Emine Erdoğan'ın öncülüğünde New York'taki Türkevi'nde "Küresel Sıfır Atık Hareketine Doğru" etkinliği düzenlendi. Etkinlikte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı"na ilk imzayı attı.
