Hem tatlı hem de tuzlu sularda kolayca yaşamını sürdürebilen vatoz balığı şeklinin yanı sıra gülümseyen surat ifadesine benzeyen yüzüyle de dikkat çeker. 200 farklı türü bulunan bu özel balıklar suda süzülerek ilerler. Uzun, tırtıklı ve toksin bulunan kuyruğu ile çoğu kişinin korktuğu vatoz balığı hakkındaki detaylara içeriğimizden ulaşabilirsiniz.
Solucan, karides, böcek ve istiridye gibi canlıları yiyerek beslenen vatoz balığı özellikleri bakımında ele alındığında kıkırdak olması ve genelde kuma gömülü olarak yaşamasıyla dikkat çeker. Farklı avlanma taktiklerine sahip olan vatoz balıkları çoğu deniz canlısına korku salabilen balık türlerindendir.
Kuyruğunda bulunan toksin sebebiyle elektrik çarpması gibi bir ekti yaratması balığın özel savunma sistemidir. Bu sayede kendini koruyan bir balıktır. Kaygan bir dokusu bulunduğu için özellikle çiftleşme esnasında dişi vatozlara sivri dişlerini geçirerek tutunurlar. Bundan dolayı çoğu dişi vatozun gövdesinde erkek vatozlara ait diş izleri bulunur.
Türüne göre 6 ila 2 yıllık bir gebelik süreci geçirebilen vatoz balığı yılda 2 ile 6 yavru arasında doğum yapabilir. Net bir süre verilemese de genellikle 25 yıl gibi uzunca bir süre yaşadığını bilinen vatoz balığı kuyruğundaki zehir sebebiyle ciddi hasarlar verebildiği gibi soktuğu alana göre ölümlere dahi sebep olabilir. Vücutlarında ürettikleri elektrik voltajı genellikle 220 ile 550 volt arasında değişkenlik gösterebilir.
Genellikle dalgıçların indikleri alanlarda bulunan vatoz balıkları bazen kumlu alanlara da ulaşabilir. Bu sebeple sadece dalgıçlar değil yüzücülere de tehlike saçar. Herhangi bir vatoz batığı sizi soktuğu anda sokulan alanın sıcak su ile temas ettirilmesi elektriğin nötr hale gelmesini sağlar ancak soktuğu anda yara içeriğinde iğne kalırsa enfeksiyonlara dahi sebebiyet verebilir. Bu sebeple acil müdahale edilmesi önemlidir.
Pek çok yüzücünün korktuğu vatoz balığı kuyruğundaki iğnesi ile elektrik çarpmalarına neden olur. Zehirli olan ve anında müdahale edilmesi gereken bu iğnenin deri altında kalmaması da gerekir. Pek çok kişinin korkulu rüyası olan ve vatoz balığı saldırır mı diye merak ettiği bu tür kendini tehlikede hissettiği an zehrini kullanabilir.
Onun dışında genellikle canlılara saldırmamasıyla bilinse de duruma göre çoğu dalgıca saldırdığı da biliniyor. Bu saldırıların bazılarında sadece kuyruğunu değil dişlerini de kullanabilir. Yapılan araştırmalarda pek çok köpek balığının dahi vatoz saldırısından korktuğu görülüyor. Türüne göre değişik avlanma taktikleri bulunsa da vatoz balığına yakın alanlarda ya da yoğun yaşadığı bölgelerde yüzülmemeli ya da dalınmamalıdır.
Tatlı ve tuzlu sularda yaşama özelliği gösteren vatoz balığı neredeyse tüm dünya üzerinde rastlanabilen balık türlerindendir. Denizin dibindeki çamur ve kumlu alanlarda saklanarak yaşayan bu canlıların çok nadir görüldüğü alanlar genellikle tropikal sular oluyor. Genel olarak yaşamayı tercih etmediği alanlara bakıldığında Hawai, Karayipler, Mikronezya ve Polinezya'da bulunmadığı söylenebilir.
Ülkemizde de sıkça rastlanan vatoz balığı yaşadığı alana kolayca uyum sağlayabildiği için çoğu denizde karşınıza çıkabilir. Tatlı ve tuzlu sularda yaşamasının dışında akvaryumda da yaşayabilen türleri mevcuttur. Akvaryumda yaşayabilen vatoz balığı türlerine bakıldığında cüce vatoz, leopar vatoz balığı, borneo kelebek vatoz balığı ilk sırayı alanlardandır.
