Küresel siyasette tarihin yeniden tekerrür ettiği hatta intikam için geri döndüğü bir süreci yaşıyoruz. Bir asır veya iki asır önceki jeopolitik kamplaşma ve mücadele yeniden canlanmış görünüyor.
Yüzyıl önce birbirine rakip olan ülkeler, yine farklı cephelerde karşı karşıya. Bir asır evvel Batılı emperyalist sistem için tehlike arz eden ülkeler Türkiye, Çin, Rusya, Hindistan ve İran'dı.
Bu ülkelerin bugün de benzer şekilde yine sistem için en büyük tehdidi oluşturduğunu görüyoruz.
Profesör Semih Koray'ın BRIQ'in son sayısındaki makalesinde dile getirdiği gibi 20. yüzyıl Rusya, Türkiye, Çin ve İran'da yükselen demokratik devrim dalgasıyla başlamıştı.
Bu dört ülkenin 21. yüzyılın başlarında yine emperyalist hegemonyaya karşı mücadelenin ön saflarında yer almaları kuşkusuz bir rastlantı değil.
Emperyalist Batı ile Batı dışı güçler arasında kesintiye uğrayan jeopolitik mücadele yüz yıl aradan sonra yeniden alevleniyor.
Ukrayna başta olmak üzere dünyanın farklı bölgelerindeki her tür askeri, siyasi ve ekonomik krize bu mercekten bakmalıyız.
Bu bağlamda Ukrayna'daki kriz Moskova ile Kiev'in hatta Rusya ile ABD'nin savaşından çok daha fazlasıdır. Ukrayna krizi nereden bakılırsa bakılsın ABD ile yeni dünya arasındaki savaştır.

***

2013'teki Gezi olaylarından 2016'daki 15 Temmuz darbe girişimine kadar Türkiye'yi hedef alan Atlantik bloku şimdi ise Rusya'ya saldırıyor.
2016 ila 2020 arasında da Donald Trump liderliğindeki ABD, Çin'i en büyük düşman ilan etmişti. İran'ı ise yıllardır boğmaya çalıştıklarını biliyoruz.
Hindistan'ı da son dönemlerde izlediği Rusya yanlısı siyaseti üzerinden yakın markaja alan bir ABD var karşımızda yine.
Ukrayna Savaşı'nın da gösterdiği gibi Atlantik, küresel emperyal sisteme itiraz eden bu 'revizyonist güçleri' kontrol etmekte zorlanıyor.
ABD'nin II. Dünya Savaşı'ndan sonra kurduğu Atlantik sisteminin temellerinden sarsıldığı bir süreçten geçiyoruz.
Ukrayna krizi ABD'nin darboğazını had safhaya taşıdı.
ABD Başkanı Joe Biden'ın can havliyle mücadele etmesi ve manipülasyonda sınır tanımaması boşuna değil. Ancak ne yapsa da faydasız. ABD için çöküş kaçınılmaz görünüyor.
Üç sacayağı üzerine kurulan Atlantik sisteminin askeri (NATO) ve siyasi (BM) ayaklarından sonra dolarizasyonun egemenliğine dayanan ekonomik ayağı da (IMF ve Dünya Bankası) her geçen gün kan kaybediyor.

***

Çok kutupluluk bir realiteye dönüştükçe ABD'nin II. Dünya Savaşı ile birlikte dünyaya dayattığı neo-liberal paradigma her taraftan çözülüyor.
Bugün insanlık yeni bir dünya inşa etmenin eşiğinde. Bunun doğum sancılarını yaşıyoruz.
Bu realiteyi ilk elden itiraf eden IMF Başkan Yardımcısı Gita Gopinath 31 Mart'ta "Ukrayna krizi nedeniyle Rusya'ya uygulanan finansal yaptırımlar, ABD Doları'nın hâkim rezerv para konumunu riske ediyor" uyarısında bulundu.
Dünyanın en iyi yatırım bankası olarak gösterilen Goldman Sachs bile doların küresel para olmaktan çıkış sürecine girdiğini vurguluyor.
Ekonomist Zoltan Psznar dolardan kaçışı ve Rusya'ya yönelik ekonomik savaşın başarısızlığını "Bretton Woods III sisteminin doğuşuna tanıklık ediyoruz. Dolara dayalı uluslararası ekonomik sistem çöküyor" sözleriyle yorumluyor.
Yine ekonomist Cristina Tessari ile Zach Pandl da yeni tabloyu "Dolar da tıpkı 20'nci yüzyılın başında İngiliz poundunun karşılaştığı meydan okumalara maruz kalıyor" şeklinde tarif ediyor.
Hâsılı kelam, Ukrayna Savaşı BM ve NATO'dan sonra IMF ve Dünya Bankası ile inşa edilen uluslararası para sistemini de sarsıyor. Doların egemenliğinin sona ereceği yeni bir döneme giriyoruz.