İyi bir futbol izleyicisi olarak futbolla ilgili filmleri de ilgiyle karşılarım. Hele bir de gerçek olaylardan esinlenilmişse değmeyin keyfime... Bu hafta vizyona giren film de tam da böyle keyifli bir film. ABD'ye bağlı Güney Pasifik Okyanusu'nda yaklaşık 70 bin nüfuslu özerk ada ülkesi Amerikan Samoası, 2001'de Avustralya milli takımına karşı 31-0'lık muazzam bir yenilgiye uğramış ve tüm dünya basınında haber olmuştu. Amerikan Samoası, 1998'de FIFA'ya üye olduktan sonra oynadığı tüm maçları kaybetmişti. Maç öncesindeki FIFA sıralamasında Avustralya 75. sırada yer alırken Amerikan Samoası tüm FIFA üyesi ülkeler arasında 203. ve son sırada bulunuyordu. Tarihe geçen bu maç önce belgesel oldu. Atan Kazanır isimli belgeselde bu tarihi maçta sahaya çıkan futbolcularla yapılan söyleşiler yer alıyordu. Kalesinde 31 gol gören Amerika Samoası kalecisi Nicky Salapu, "Hayatımın en kötü deneyimiydi' diye açıklama yaparken bir yandan kötü şöhretinin tadını çıkarıyordu. Belgesel film, pek çok festivale katıldı, ilgiyle izlendi. Mike Brett ve Steve Jamison'un 2014 tarihli bu belgesel bu kez aynı isimle sinema filmine ilham verdi.
BİR GOL ATSAK YETER
Jojo Rabbit, Thor: Ragnarok filmleriyle hatırlanan Oscar Ödüllü Taika Waitit'nin yönetmen koltuğunda oturduğu film işte bu 2001'deki acımasız 31-0'lık yenilgisiyle ünlü Amerikalı Samoa futbol takımını konu ediniyor. Prömiyeri 10 Eylül'de 2023 Toronto Uluslararası Film Festivali'nde gerçekleşen film, dünyanın en kötü futbol takımını güçlendirmesi için takımın başına antrenör olarak getirilen Thomas Rongen'i (Michael Fassbender) merkezine alıyor. Aralarında eşi de bulunan kulüp yöneticileri tarafından kovulan Rongen, Samoa Adasına sürgüne gönderiliyor. Film, takıma ve bölgeye uyum sağlamaya çalışan Rongen'in başından geçenler olarak da yorumlanabilir.
Kendisinden çok da fazla bir beklenti yoktur aslında, sadece bir gol atsalar tüm ülke mutlu olacaktır. Antrenör, zamanla ülkeye iklime ayak uydurup bir nevi rehabilite olur. Alkol sorunu olan, karısından ayrılmış sert bir adam olarak tasvir edilen Rongen'e, misafirperver, rahat ve neşeli bölge insanları iyi gelir, onlarla iyi bir bağ kurar. Nitekim takımın itibarını iyileştirmekle görevlendirilen Rongen'in milli takımına verdiği eğitim, onları FIFA Dünya sıralamasında 173. sıraya kadar yükseltir. Öte yandan filmde rol alan Jaiyah Saelua'nın da hikayesi de ayrı bir film konusu olur, merak edenler araştırabilir. Çekimleri Hawaii'de yapılan filmin kadrosunda Fassbender'ın yanı sıra Oscar Kightley, Kaimana, David Fane, Rachel House, Beulah Koale, Will Arnett ve Elisabeth Moss yer alıyor. Oyuncu kadrosunun yarısından fazlasının Samoa kökenli olduğu film, futbola ilgi duymayan sinemaseverlerin de seveceği bir film olmuş.
UNUTULMAZ FUTBOL FİLMLERİ
Peki futbol filmleri demişken, bu türdeki en unutulmaz filmlerini hatırlayalım mı?
Kuşkusuz ilk akla gelen 1981 yapımı Zafere Kaçış filmi... Michael Caine, Sylvester Stallone gibi ünlü oyuncuların yanı sıra Pele, Bobby Moore ve Ardiles gibi futbol efsanelerini izlediğimiz filmde, II. Dünya Savaşı sırasında esir düşen bir grup müttefik askerin işgal kuvvetlerinin ellerinden kaçma planları konu ediliyordu. Nazi subayları propaganda amaçlı olarak mahkumlardan oluşan takıma karşı bir maç ayarlar, ancak karşılarında hiç beklemedikleri bir takım bulurlar. Ardiles'in maç sahnesinde yaptığı gökkuşağı çalımı da filmi futbolseverler için ayrı bir noktaya taşıyor.
Pele: Bir Efsanenin Doğuşu adlı film, Brezilyalı efsanevi futbolcu Pêle'nin hayatı konu ediniyor. 1958 yılında henüz 17 yaşında olan genç Pêle, adını futbol tarihine altın harflerle yazdıracaktır. Zira o yıl Brezilya'ya ilk Dünya Kupasını kazandıran gol onun ayağından çıkmıştır. Brezilya'nın fakir mahallelerinden birinde büyüyen ama sıra dışı oyun tarzı ile sıyrılan Pele, hırslı ve boyun eğmeyen bir karaktere de sahipti. Hayatı yoksullukla doluyken Pele, geleneklerine aykırı ve otantik oyun tarzı ile tüm olasılıklara karşı yenilmez duruşu sayesinde bir ülkenin ününü sonsuza kadar değiştirecektir. Brezilya futbolunun adını dünyaya duyuran isim olarak tarihe geçen ünlü futbolcunun hayatını beyazperdedeki ilk oyunculuk deneyimine imza atan Kevin de Paula canlandırıyor. Filmin yönetmen ve senaristliğini ise Jeff Zimbalist ve Michael Zimbalist ikilisi beraber üstleniyor.
Ödüllü yönetmen Tom Hooper'ın imzasını taşıyan Türkçe'ye Lanet Takım olarak çevrilen The Damned United (2009) adlı film, Leeds United'da sadece 44 gün antrenörlük yapan ve takım tarihinin en başarılı antrenörlerinden biri olan Brian Clough'un hayatına odaklanıyor. Michael Sheen ile Jim Broadbent'in başrollerini paylaştığı film teknik direktörün ruh hali üzerinden futbol endüstrisini eleştiriyor.
Panik ataktan muzdarip Eric Bishop (Steve Evets), güne her gün odasındaki devasa Eric Cantona posterine bakarak uyanan bir Manchester United taraftarıdır. Bir gün bir mucize olur ve Eric, hayranı olduğu Eric Cantona'yı hayatının içinde bulur. Cantona, artık onun hayat koçu olacaktır... Manchester United'ın asi futbolcusu Eric Cantona'nın başrolünde olduğu Hayata Çalım At futboldan ziyade yaşam tavsiyeleri üzerinde dursa da Cantona'nın "hayatının hareketini" anlattığı sahne için bile defalarca izlenebilir.
Son bir örnek de Türkiye'den... Serdar Akar'ın yönettiği gerçek hayat hikâyesinden esinlenilmiş 2000 yapımı Dar Alanda Kısa Paslaşmalar, Türk sineması efsaneleri arasına girdi. "Hayat futbola fena halde benzer" repliğiyle başlayan film Hacı karakterinin (Savaş Dinçel) yıllarca teknik direktör olarak üzerine titrediği Esnafspor'un amatör liglerden yükselme mücadelesini anlatır. Başrollerinde Müjde Ar, Savaş Dinçel, Rafet El Roman, Erkan Can, Sezai Aydın, Şahnaz Çakıralp ve Uğur Polat'ın yer aldığı filmde ayrıca Türk futbol tarihinde yer edinmiş olan; Tanju Çolak, Rıdvan Dilmen, Cüneyt Tanman, Metin Tekin, Rıza Çalımbay, Ali Gültiken de rol alır.
