Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından da sık sık dile getirilen Türkiye'deki nüfus düşüşü, Türk aile yapısının değişmeye başlaması önemli bir raporla da kanıtlanmış oldu. Enstitü Sosyal'in TÜİK verilerine göre hazırladığı "Yalnız Yaşamın Yükselişi: Türkiye'de Tek Kişilik Hane Halklarının Profili" isimli rapor Türkiye'de yalnız yaşama eğiliminin önemli ölçüde yükseldiğini ortaya koydu. Raporun tanıtım programı dün İstanbul'da Enstitü Sosyal'de yapıldı. Raporun sonuçlarına göre son 10 yılda Türkiye'de tek kişi yaşayanların sayısı 2 kat arttı. Tek kişilik hane halklarının oranı, 2014 yılında yüzde 13.9 iken, 2023'te yüzde 19.7'ye yükseldi. Bu yükseliş ABD'den bile daha hızlı oldu. 1940 ila 2013 yılları arasındaki 73 yıllık süreçte ABD'deki tek kişilik hane halkları yaklaşık 4 kat artarken bu yükseliş Türkiye'de çok daha kısa bir zaman dilimde gerçekleşti.
EVLİ AMA AYRI YAŞIYORLAR
Rapora göre Türkiye'de her 5 haneden biri artık tek kişiden oluşuyor. Yalnız yaşayanların içindeki en büyük grubu eşi vefat edenler oluşturuyor. 1 milyon 548 bin 414 kişi eşi öldüğü için yalnız yaşıyor. En küçük grubu ise 900 bin 121 ile boşanmış bireyler oluşturuyor. Tek başına yaşayanların 1 milyon 541 bin 304'ü ise hiç evlenmemiş. Tek kişi yaşayan hane halkı sayısı arasında evli olup ayrı yaşayanların sayısı da dikkat çekici. 2024 yılında evli olup eşinden ayrı, tek hane halkı olarak yaşayan 1 milyon 202 bin 986 kişi var. Bu durum, evli bireylerin çeşitli nedenlerle ayrı yaşama eğiliminde olduğunu ve aile bütünlüğünün korunmasında zorluklar yaşandığını gösteriyor. Raporda "Bu eğilim, sadece aile bağlarını zayıflatmakla kalmayıp aynı zamanda doğurganlık oranlarını da olumsuz etkileyebilir. Özellikle genç yaşlarda evli olup tek başına yaşayan bireyler, çocuk sahibi olma planlarını erteleyebilir veya bu süreçten tamamen uzak durabilir'' denildi.
CİDDİ BİR DEMOGRAFİK DÖNÜŞÜM
Panelde konuşan Enstitü Sosyal Toplum Araştırmacısı Nursen Tekgöz, "Bu artış çok kısa bir zamanda ciddi bir demografik dönüşüm anlamına geliyor'' dedi. Tekgöz, Türkiye'nin ortalama hane halkının yüksek olduğu illerinde bile istikrarlı bir düşüş görüldüğünü aktardı. Örnek olarak, ortalama hane halkının en yüksek olduğu il olan Şırnak'ı vererek hane halkı büyüklüğünün 15 yılda 8.20'den 4.86'ya düştüğüne işaret etti.
YENİ POLİTİKALAR GELİŞTİRİLMELİ
ENSTITÜ Sosyal Genel Koordinatörü Dr. İpek Coşkun Armağan, tek kişilik hanelerin artışını vurgulayarak kamu aktörlerini ve araştırmacıları bu alanda daha fazla çalışma yapmaya teşvik etmek gerektiğine ve proaktif politikaların geliştirilmesine dikkat çekti. Türkiye'de de 2025 yılının "Aile Yılı" ilan edilmesine vurgu yapan Armağan, bu gibi çalışmalar ile tüm araştırmacıları aile ve demografi alanında çalışmaya davet ettiklerini belirtti.
