Zekat, maddi durumu dine göre iyi olan kişilerin, ihtiyaç sahibi olan kişilere vermesi gereken belli mikatı ifade eder. Zekat vermek ve almak için ise İslam'a göre bazı koşullara sahip olması gerekir. Bu durumlar ise hadisler ve ayetler ile açıklanır. Bu bağlamda zekat ile ilgili ayetler ve mealleri doğru bir şekilde bilinmelidir. Bunun için "Sadaka ve zekat ile ilgili ayet ve hadisler nelerdir, Kuana göre zekat nasıl verilir?" sorularının yanıtları aranmalıdır.
Zekat, dinen zengin olan kişilerin Allah rızası için ihtiyaç sahiplerine vermesi gereken belirli bir miktar maldır. Bu mal; para, altın, ve hayvan olabilir. Zekat, İslam'ın beş şartından bir tanesi olarak karşımıza çıkar ve farzdır. Zekat ile ilgili Kuran'ı Kerim'de karşılaşılan ayetler şu şekilde karşımıza çıkar:
Bakara Suresi, 43: Namazı dosdoğru kılın, zekatı verin ve rüku edenlerle birlikte siz de rüku edin.
Bakara Suresi, 83: Hani İsrailoğulları'ndan, "Allah'tan başkasına kulluk etmeyin, anneye-babaya, yakınlara, yetimlere ve yoksullara iyilikle davranın, insanlara güzel söz söyleyin, namazı dosdoğru kılın ve zekatı verin" diye misak almıştık. Sonra siz, pek azınız hariç, döndünüz ve (hala) yüz çeviriyorsunuz.
Bakara Suresi, 277: İman edip güzel amellerde bulunanlar, namazı dosdoğru kılanlar ve zekatı verenler; şüphesiz onların ecirleri Rablerinin Katındadır. Onlara korku yoktur ve onlar mahzun olmayacaklardır.
Tevbe Suresi, 5: Haram aylar (süre tanınmış dört ay) sıyrılıp-bitince (çıkınca) müşrikleri bulduğunuz yerde öldürün, onları tutuklayın, kuşatın ve onların bütün geçit yerlerini kesip-tutun. Eğer tevbe edip namaz kılarlarsa ve zekatı verirlerse yollarını açıverin. Gerçekten Allah, bağışlayandır, esirgeyendir.
Tevbe Suresi, 60: Sadakalar, -Allah'tan bir farz olarak- yalnızca fakirler, düşkünler, (zekat) işinde görevli olanlar, kalpleri ısındırılacaklar, köleler, borçlular, Allah yolunda (olanlar) ve yolda kalmış(lar) içindir. Allah bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir.
Rum Suresi, 39: İnsanların mallarından artsın diye, verdiğiniz faiz Allah Katında artmaz. Ama Allah'ın yüzünü (rızasını) isteyerek verdiğiniz zekat ise, işte (sevaplarını ve gelirlerini) kat kat arttıranlar onlardır.
Ayrıca zekatla ilgili tüm ayetler şu şekildedir:
Bakara Suresi, 110, 177
Nisa Suresi, 77, 162
Maide Suresi, 12, 55
Araf Suresi, 156
Meryem Suresi, 31, 55
Enbiya Suresi, 73
Hac Suresi, 41, 78
Mü'minun Suresi, 4
Nur Suresi, 56, 37
Neml Suresi, 3
Lokman Suresi, 4
Ahzab Suresi, 33
Mücadele Suresi, 13
Müzzemmil Suresi, 20
Beyyine Suresi, 5
Fussilet Suresi, 7
Tevbe Suresi, 71, 11, 18
Hadisler, Hz. Peygamber Muhammed (sav)'ın sözleridir. Müslümanlar, kendilerine rehber olarak hem Kuran'ı Kerim'de bulunan hadisleri hem de Peygamberin sözlerini edinirler. Bu nedenle İslam'da öneml bir konu olan "zekat" ile ilgili hadisler de Müslümanlar için iyi bir rehber niteliğindedir. Zekat ile ilgili hadisler şu şekilde karşımıza çıkar:
İslâm beş esas üzerine kurulmuştur: Allah'tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın Resûlü olduğuna şahitlik etmek, namazı dosdoğru kılmak, zekât vermek, Kâbe'yi haccetmek ve Ramazan orucunu tutmak.
Sadaka/zekât vermek, maldan hiçbir şey eksiltmez…
Zekât, (kişinin Müslümanlığının) bir delilidir…
Allah Resûlü bana şöyle buyurdu: 'Sadaka/zekât vermek, suyun ateşi söndürdüğü gibi hataları yok eder...'
Yağmur ve nehir sularıyla sulanan veya kendiliğinden sulanan (mahsuller)de zekât miktarı onda bir; (hayvanlarla veya kovalarla) sulanan (mahsuller)de ise, yirmide bir oranındadır.
Üzerinden bir yıl geçmeyen mal zekâta tâbi değildir.
Üç şey vardır ki onları yapan kimse imanın tadını almış olur: Allah'tan başka ilâh olmadığına inanarak, bir olan Allah'a kulluk etmek; malının zekâtını gönül rızasıyla, içine sinerek ve her sene düzenli olarak vermek; zekât olarak yaşlı, uyuz, hasta, çelimsiz ve sütü az olan hayvanı vermeyip, mallarınızın orta hallisinden vermek. Çünkü Allah, sizden malınızın en iyisini istemedi; fakat en kötüsünü verin diye de emretmedi.
Zengin ve gücü kuvveti yerinde (sağlıklı) kimselerin zekât almaları helâl değildir.
