Dünya ekonomisinin en büyük sorunu artık ne enflasyon ne resesyon. Görünen o ki liderlik sorunu baş problem. Bakın bugün İngiltere, Liz Truss'un başbakanlığını kutluyor. İngiltere son yıllarda siyasi istikrar konusunda çok kötü bir sınav veriyor. Johnson'ın yerine görevi devralan Truss'ın ilk açıklamaları da aslında ne kadar çaresiz bir dönemde olduklarını gösteriyor: "Özellikle enerji krizine ve ekonomiye odaklanacağım. Enerji tedarikine ilişkin uzun vadeli konularla başa çıkacağız."
İngiltere'nin yeni Başbakanını hiç de kolay bir süreç beklemiyor. Enerji fiyat artışlarının milyonlarca haneyi olumsuz etkilemesi, Brexit'ten arta kalan sorunlar, 40 yıldan sonra çift haneye ulaşan enflasyon, başta demiryolu sektörü olmak üzere farklı sektörlerde ülke çapında devam eden grevler, kaçak göçmen sorunu, Rusya- Ukrayna arasında devam eden savaş ve getirdiği tedarik sıkıntıları...
Peki neden çaresiz bir dönem dedik? Çünkü görünen o ki Rusya- Ukrayna savaşı devam edip Avrupa Rusya'ya ambargoya devam ettiği sürece enerji krizi daha da büyüyecek. Avrupa, ekonomik, sosyal ve hatta finansal bir krize dönüşme tehdidi yaratan bir enerji felaketiyle mücadele etmek için savaşıyor. Son olarak Rus enerji şirketi Gazprom, Kuzey Akım boru hattından doğal gaz sevkiyatının belirsiz bir süreliğine durdurulduğunu açıklayınca Avrupa'da gösterge gaz vadelilerinde tarihi bir yükselişle fiyatlar %35 arttı.
İngiltere'de enerji faturaları, her 10 İngiliz üreticiden altısı için kapanma tehdidi oluşturuyor. Hollanda'da bazı alüminyum, çinko ve demir fabrikaları artan elektik fiyatlarıyla başa çıkamadıkları gerekçesiyle kapanıyor. Düne kadar yeşil mutabakat konuşulurken Almanya'da nükleer santrallerin kapatılması öteleniyor. Alman hükümeti, enerji krizi sonrası hane halkını ve şirketleri yükselen enflasyonun etkisinden korumak için 65 milyar Euro'luk 3. yardım paketini hazırladı.
Avrupa Birliği dönem başkanlığını elinde bulunduran Çekya'da halk enerji politikalarını protesto etmek için sokaklara inmiş durumda. Cuma günü yapılacak enerji bakanları toplantısında radikal enerji müdahale araçları değerlendirilecek. Yine bu toplantıda Türkiye'den daha fazla yararlanılmasının da gündeme gelmesi bekleniyor.
Bütün bu tablo Türkiye'nin önemine işaret ediyor. Rus gazını ikame edecek tek yol İsrail, Azerbaycan, Irak ya da bu bölgeden nereden gaz alınabilecekse Türkiye'den geçerek alınabilecek doğalgaz gibi görünüyor. ABD'den alınabilecek LNG ise şimdilik Avrupa'ya çok maliyetli gelecek gibi.
Öte yandan Avrupa şekil değiştirmeye başladı. Giderek halk desteğini kaybeden Almanya Başbakanı Scholz'un şu sözü dikkat çekici: "Enerji politikaları gibi politikalarda oybirliğini bırakıp nitelikli çoğunluk esasına geçmemiz gerekir." Bu artık büyük ülkelerin güdümünde yeni bir Avrupa anlamına gelebilir ki bu da hem kavgayı büyütür hem de ülkelerde liderlerin geleceğini tehlikeye atar.
Bugün kabinesini açıklayacak olan İngiltere başta olmak üzere Avrupa'daki siyasilerin yeri ne kadar sağlam belli değil. Ama ortada bir gerçek var ki, yeni İngiltere başbakanına en iyi hediye bir battaniye ve ısıtıcı olacak gibi görünüyor. Bu arada Türkiye'den Avrupa'ya soba, ısıtıcı ve battaniye satışlarındaki artışlarında yüzde 50'yi aştığını söylemeyi unutmayalım.
Bizans İmparatoru Büyük Konstantin'in 300'lü yıllarda söylediği "Bütün yollar Roma'ya çıkar" sözü çok meşhurdur. Ama tarihe meraklı olanlar bilir ki bu sözde kastedilen Yeni Roma yani İstanbul'dur. Asırlar sonra görüyoruz ki doğru stratejiyle durumu yönettiğimizde Avrupa için her yol yine Türkiye'ye çıkacak.
