Amerika için bir felaket demek bu... İktisatçı Eichengreen'e göre dolar ilk aşamada yüzde 20 devalüe olacak, Amerikan halkı yoksullaşacak.
Ve senaryo: 4 yıl sonrası… Washington'da ABD Hazine Bakanı ile Çin Maliye Bakanı arasında müthiş bir tahvil pazarlığı yaşanıyor. ABD, Çin'in rezervlerini dolardan altına dönmemesi için her tavizi vermeye razı…
"Ama bu intihar olur"!
IMF ve Dünya Bankası'nın yıllık toplantıları için Washington'a akın eden ekonomi bakanlarının doldurduğu dev salon ABD Hazine Bakanı'nın öfkeli sesiyle çınladı.
Hazine Bakanı Gartner, yüzlerce kafanın kendisine dönmesine aldırış etmeden aynı sertlikte devam etti: "Bu talebin ABD'nin iç işlerine karışmak olduğunun farkında mısınız?"
Çin Maliye Bakanı Weng'in, Gartner'ın öfkesiyle eğleniyormuş gibi bir hali vardı. Gülümseyerek yanıt verdi: "Amerika'nın yüz yıldır yaptığı bu değil mi?"
Weng, birkaç dakika önce, Çin'in elindeki 1.16 trilyon dolarlık ABD tahvilini satıp, rezervlerini dolardan altına çevirmemek için şartları olduğunu söylemişti.
ABD'NİN BORÇ FELAKETİ
ABD'nin borcunun kademeli şekilde azaltılarak, beş yıl içinde milli gelirin yüzde 100'ünün altına çekilmesini talep ediyordu Pekin.
Demokratların siyasi intiharıyla eş anlamlıydı bu talep.
Obama, 2012'de ikinci kez seçildiği başkanlık kampanyasında, siyahlar başta olmak üzere bütün yoksulları sandığa çekebilmek için sağlık reformunu sürdürme sözü vermişti.
Şimdi harcamaları kısarlarsa, bu vaadi yerine getiremezlerdi. O zaman Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi ve Senato seçimlerinde Demokratlar'ı çiğ çiğ yerdi.
HAYATININ HATASI
Gartner, Citibank patronu Sandy Weill'in, bankanın CEO'luğunu üstlenmesi için yaptığı teklifi reddettiği güne lanet etti içinden. Belki de yüzüncü kez. Siyasete atılarak hayatının hatasını yapmıştı. Tarihe, ABD'yi çöküşe götüren ekonomi bakanı olarak geçmek üzereydi.
Amerika'nın kredi notu ilk kez onun döneminde kırılmış, toplam borç yükü ilk kez onun döneminde milli gelirin yüzde 100'ünü geçmişti.
Weng'e vereceği yanıtı kafasında tasarlarken asistanı Sandra kulağına eğilirek "Eşiniz arıyor" diye fısıldadı.
"Böyle bir anda mı!" diye çıkışacaktı ama bunda Sandra'nın bir suçu yoktu ki... Eşi son zamanlarda sık sık paniğe kapılarak olmadık zamanlarda aramaya başlamıştı.
"Birkaç saniye bekletmek zorundayım…" dedi Weng'e, Sandra'nın uzattığı telefonu alırken.
Weng, anlayışlı şekilde eğdi başını.
WASHINGTON'DA BİR MEYDAN
Dawn'ın paniği sesinden anlaşılıyordu. "Özür dilerim Ted…" dedi hızlı hızlı, "Ama Peter'in yine McPherson Meydanı'ndaki işgal eylemine katıldığını haber alınca ne yapacağımı bilemedim…"
ABD ekonomisin çöküşü yetmiyormuş gibi bir de bu çıkmıştı! Doğumundan itibaren üzerine titredikleri, Amerikan kültürünü yetersiz görüp Avrupa kültürüyle büyümesi için Washington'daki Fransız okuluna gönderdikleri tek çocukları Peter Junior, isyankar bir canavara dönüşmüştü.
Yüzde 1'in elinin, yüzde 99'un cebinde olduğunu söylüyor, kapitalistlerin aşırı hırsının Amerika'yı batırdığını savunuyordu. Babasını Wall Street'in bekçisi olmakla suçladığı bir gün kendisini tutamayarak 16 yılın ilk ve son tokadını atmıştı Peter'e. O tek tokat Peter'i patlatmaya yetmiş, 'Bu kokuşmuş düzen kadar senden de nefret ediyorum' diye haykırmıştı babasına.
Çareyi, Washington'ın en pahalı psikologlarından birinde buldular. Peter başlangıçta gösterilerden ayağını çeker gibi olmuştu ama eşinin bugün telefonda verdiği haber, 500 dolarlık seansların da bir işe yaramadığını gösteriyordu.
"Biraz sakinleş ne olur!" dedi karısına, "Birazdan psikologu arayıp Peter'in yeniden işgalcilere katılmasının nedenini soracağım…"
Derin bir nefes aldı. Weng'in başından beri onu dinlediğinin farkındaydı. Aile meselelerini dünyanın gözü önünde tartışmasına neden olan Yüzde 99 eylemcilerine lanet okudu içinden.
YOKSA BLÖF MÜ?
Aklına Weng'in blöf yapıp yapmadığı sorusu geldi. ABD'deki üniversite eğitiminin ardından Pekin'e giderek Ulusal Üniversite'de master yapmıştı. Çinliler'i iyi tanırdı. Hayır, blöf değildi bu.
Dile kolay, Çin 1.16 trilyon borç vermişti ABD'ye. ABD'nin tüm dünyaya sattığı tahvillerin dörtte birine karşılık geliyordu bu tutar. Pekin, bu yatırımın buhar olmamasına çalışıyordu sadece.
Yine de şansını denemek istedi: "Şartınızı kabul etmezsek ne olur?"
RESTE REST
Weng, bekletmeden yanıt verdi: "Elimizdeki tüm ABD tahvillerini kademeli şekilde satıp döviz rezervlerimizi dolardan altına çevireceğimizi dünyaya ilan etmek zorunda kalırız, Bay Gartner."
"Reste rest" demekti bu. Çin'in rezervlerini altına çevirmesi, ABD dolarının dünyada rezerv para olmaktan çıkması anlamına gelirdi. Amerikan doları birkaç ay içinde yüzde 20 devalüe olur, ABD halkı yoksullaşırdı.
Çin'in şartlarını kabul etmek dışında bir seçenekleri olmadığını görüyordu. IMF'nin şartlarını çaresiz kabul eden krizdeki Yunanistan ve İtalya'ya benziyordu Amerika'nın hali…
Bir an önce Weng'in yanından ayrılıp koltuğa bırakmak istiyordu kendini.
"Talebinizi Başkan Obama'ya ileteceğim" dedi görüşmeyi sonlandırmak için.
Ayrılırlarken Weng'in "Son bir şey…" dediğini duydu.
"Umarım yeni bir şart değildir?"
KİM BU LEVINAS!
"Bir şart değil" dedi Weng gülümseyerek, "Sadece bir dost tavsiyesi… Bence oğlunuzun kapitalizme karşı çıkmasını bir trajedi gibi değil aileniz için bir zenginlik olarak değerlendirin. Levinas'ın dediği gibi: Ötekinin yüzü bütün anlamların kaynağıdır."
Kimdi yahu bu Levinas? IMF toplantısı boyunca kürsüde konuşanları dinlemek yerine bunu düşünüp durdu. Kitapları milyonlar satan şu kişesel gelişim uzmanlarından biri olabilir miydi? Parası neyse verip Levinas'ın kitaplarından üç beş tane aldırmaya karar verdi.
Dünyanın her şeyi Amerika'dan öğrendiği o eski, güzel günleri hiç bugünkü kadar özlememişti.
Görüşlerinizi yazın: baris.soydan@sabah.com.tr
