Çeşitli nedenlerle ortaya çıkan ve deride kızarıklık, şişme, veziküller, kaşıntı gibi belirtilerle görülen daha çok psikosomatik nedenli deri hastalığıdır. Başlıca özelliği, kızarık deri üzerinde beliren kabarcıklardır. Akut, kronik, yaş ve kuru egzama gibi türleri vardır.

EGZAMA ÇEŞİTLERİ

Kenarlı hebra egzaması

Apış arasında ve uylukta görülen mantar hastalığı. Bir dermatofitondan (Epidermophyton floccosum, Tricadan rubrum, T. interdigatele) ileri gelen kenarlı egzamalar erkeklerde daha sık görülür. Kaba etin iç yüzeyinde, kenarları grintili çıkıntılı, ortası daha soluk, kırmızı lekeler ortaya çıkar. Lekeler bir yanda ya da iki yanda olur, kaşıntılıdır ve kenarları kabarcıklarla sınırlıdır. Mantar ilaçlarıyla tedavi edilir.

Seboreli egzama

Seborenin görüldüğü bölgelerde yerleşen kırmızı, pullu, yağlı görnümlü lezyonları içeren deri hastalığı. Seboreli egzama, saçlı deride ve bunun kenarlarında, alında (seboreli kask), kaşların üzerinde ya da aralarında, burun-yanak oluklarında, kulak arası girintilerde, kulak yolunda, göğüs kemiğinin orta yerinde (seboreli madalyon) görülür. Bazı egzamamsı (egzamatit) deri hastalıkları ile sınırları pek belirsizdir. Tedaviden kolaylıkla sonuç alınabilir (indirgenler özellikle yerel kortikoitler) fakat bu egzama tipi bir hastalıktan fazla bir durumu belirtiğinden yinelemeler her zaman olasıdır.

EGZAMAYI OLUŞTURAN ETKENLER

Egzama, zamansız uygulanan bir ilaç yüzünden de ortaya çıkabilir (kükürt, civa, antihistaminikler, sülfamitler, penisilin, vb. ile yapılmış tozlar ya da merhemler). Ev kadınlarında görülen egzama (el egzaması) çamaşır suyundaki potasyum bikromata, çeşitli çamaşır sularına, hatta lastik eldivenlere bağlıdır. En sık görülen temas egzamalarından biri kozmetiklerden ve saç boyasından (para grubu) ileri gelir. Güzellik müstahzarları, özellikle kokulu oldukları zaman, sayısız yüz egzamalarına neden olabilirler. Tırnak cilasının özel bir yeri vardır, tırnaklarda egzama yapmaz, ama göz kapaklarında yapar.

Giysilerin yaptığı egzamalar genellikle kauçuktan ve sentetik dokumalardan ileri gelir (oysa, asıl nedeni boyadır, özellikle siyah, mavi ve yeşil renkli boyalar, yoksa hep söylendiği gibi kumaş değil). Boyundaki egzama çoğunlukla yüksek yakalı hırka giyilmesinden ileri gelir. Ayak egzaması ayakkabıdan ileri gelebilir (deri boya, cila ya da yapıştırıcı). Madenler (özellikle nikel) bir temas egzamasına neden olabilir (saat bileziği, zincir vb.). Deri testleri bazen temas egzamasının nedenini ortaya çıkarabilir.

Enfeksiyon egzamaları mikrop ya da mantar kökenlidir. Ama enfeksiyon mu egzamaya neden olmuştur, yoksa enfeksiyon mikrop kapan egzamanın mı sonucudur, kestirmek zordur.

EGZAMA TEDAVİSİ VE ALINABİLECEK ÖNLEMLER

Egzama tedavisinde günümüzde kullanılan bir çok ilaç vardır. Tam olarak tedavi edilmese de hastalık kontrol altına alınır. Kaşıntı, cilt üzerinde oluşan yaralar ve derinin kuruyup çatlamasını önlemek için çeşitli ilaçlar kullanılır. Kortikosteroid türü ilaçlarla, cilt nemlendirildikten sonra cildin üstüne sürerek oluşan döküntü tarzı yaraları azaltmak amaçlanır. Uzun süre kullanılması deriyi tahriş eder. Hastaların en çok rahatsız olduğu durum olan kaşıntıyı önlemek için ise antihistaminikler kullanılır. Ayrıca egzama hastalarının derileri oldukça kurudur. Bu yüzden deriyi nemli tutmak gerekir. Çünkü kuru cilt bulguların artmasına neden olur. Kremli sabunlar kullanılmalıdır. Normal sabun kullanımından kaçınmak gerekir.

İlaç tedavisinin yanında hastaların alması gerekn bazı önlemler vardır. Böylece egzamanın yol açtığı rahatsızlık hissi azaltılır. Öncelikle egzamalı hastaların yapmaması gereken bir şey vardır. O da yarayı kaşımamaktır. Bebeklerin egzamalı yerlerini kaşımaması için parmaksız, pamuklu eldivenler önerilir. Erişkinlerin ise tahriş edecek maddelerden kaçınması gerekir. İşi gereği bu maddelerle temas halinde olan kişilerin, eldiven ve maske kullanmaları şarttır.

Egzamalı kişilerin, sık banyo yapması cilt kuruluğunu arttırır. Haftada 3 defadan fazla banyo yapmamaya özen gösterilmelidir. Cildi tahriş etmemek için ılık su kullanılmalıdır. Sabun seçimine dikakt edilmelidir. Çocuklarda temizliğe özen gösterilmeli fakat çok sık yıkamaktan kaçınılmalıdır. Kıyafet seçerken kaşıntıya neden olacak yünlü kumaşlar kullanmamak gerekir. Ayrıca özellikle uçuk virüsü kapmamak için uçuk hastalığı olanlardan kaçınmak gerekir çünkü bu hastalığı şiddetlendiren bir durumdur.