TURKUVAZ Medya Grubu ve PARA Dergisi'nin hayata geçirdiği 13. Yeni Nesil Girişimcilik Zirvesi, "Yeni Dalga: Girişimcilik Ekosisteminin Yeni Normalleri" temasıyla 16 Nisan Çarşamba günü online olarak gerçekleştirildi. Alanında uzman ve girişim örneği sergilemiş yatırımcılar, düzenlenen oturum ve panellerde konuşmacı olarak yer aldı. Zirvenin Platin sponsorluğunu Halkbank, Takas İstanbul ve Türk Telekom, Silver sponsorluğunu ise Türk Hava Yolları üstlendi.
Burak GÖZALAN / Joygame Kurucu Ortağı
Açılış konuşmasını Turkuvaz Dergi Genel Müdür Yardımcısı Özgür Atanur'un yaptığı zirve, özel oturumlar ile devam etti. Bilişim, teknoloji, savunma sanayi, insansız araçlar ve sağlık gibi pek çok konunun konuşulup tartışıldığı oturumlarda, savunma sanayideki teknolojiler öne çıktı. Özel oturumda, Strateller Kurucusu Dr. Sartuk Karasoy, TEYDEB Başkan Yardımcısı Dr. Alp Eren Yurtseven, Joygame Kurucu Ortağı Burak Gözalan, Sipay Kurucu ve Global CEO'su Nezih Sipahioğlu ve Trustlife Ventures CEO'su Bülent Denkdemir yer aldı. Zirvede, toplamda üç panel gerçekleştirildi. ''Stratejik İnovasyon' başlıklı zirvenin moderatörlüğünü DT Cloud Kurucu CEO'su Tolga Dinçer üstlendi. Katılımcılar ise; İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri, Uçak Mühendisliği Bölümü & Sloane Institute, London Yönetici Direktörü Prof. Dr. Gökhan İnalhan, Tusaş Kurum İçi Girişimcilik ve İnovasyon Yönetim Şefi Dr. Onur Jane, Havelsan Girişimcilik Takım Lideri Bürge Kılınç, AATG Kurucusu Uğur Coşkun oldu.
İkinci paneldeki konu başlığı ise 'Anadolu'nun Girişimi' oldu. Moderatörlüğünü Vatut Teknoloji. Kurucu Ortak, Para Dergisi Yazarı Doç. Dr. Ali Efe İralı'nın yaptığı bu panelin konuşmacıları ise; Anadolu Teknoloji Araştırma Parkı Genel Müdürü Dr. Sedat Telçeken ve Gaziantep Teknopark Genel Müdürü Kazım Yıldırım oldu. Son panelde ise 'Yatırımcıların Penceresinden Ekosistem' konusu masaya yatırıldı. Sentez Medya Kurucusu ve Para Dergisi Yazarı Musa Savaş'ın yönettiği panelde, BV Portföy Genel Müdürü Zeynep Özgür Çağlayan, Türkiye Kalkınma Fonu Genel Müdürü Elif Altuğ, 212 Kurucu Ortağı Numan Numan, Revo Capital Partneri Gizem Moral, Letven Capital Genel Müdürü ve Girişim Sermayesi Fonları Derneği Başkanı Kamil Kılıç, TT Ventures US ve Türk Telekom Ventures Genel Müdürü Muhammed Özhan görüşlerini aktardı.
GİRİŞİMCİLİKTE UZAY TRENDİ
"Keşifler ve Kaşifler" konu başlıklı ilk oturumda bir sunum yapan Strateller Kurucusu Dr. Sartuk Karasoy, keşiflerin insanoğlu üzerindeki geçmişine değindi. "İnsanoğlunun keşifleri yapabilmek için de kaşiflerin belli nitelikleri olması gerekiyor. Bunlar hem meraklı hem bilgili hem de alanında becerikli olacak. Yani bilgili olmak da yetmiyor. Bunu beceriyle desteklemek gerekiyor. Kararlı ve dirençli olacak hatalar yapacak. Başarısız olacak ve tekrar ayağa kalkacak. Özgüvenli o girişimde bulunabilmek için, o keşfe çıkabilmek için cesur ve yaratıcı olacak" diyen Karasoy, insanlığın keşiflerle dolu bir geçmişe sahip olduğunun altını çizdi. Aynı zamanda inovatif girişimciliğin yanı sıra yatırım girişimciliğinin de son dönemde ciddi bir artış yaşadığına dikkat çeken Karasoy, Ukrayna-Rusya savaşındaki mühimmat üretiminde kapasite azlığındaki sorunun, kapasite artırımı için bir girişim fırsatı yarattığına değindi. Aynı zamanda eğitim kalitesinin düştüğüne ve nitelikli insan kaynağının yurtdışına göç ettiğini anlatan Karasoy, küresel savunma ekonomisindeki büyümeden bahsetti.
TÜBİTAK VE ÖZEL SEKTÖR İŞBİRLİĞİ
İkinci özel oturumu ise 'BİGG Planlar' konu başlığı ile Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) Başkan Yardımcısı Dr. Alp Eren Yurtseven gerçekleştirdi. 'TÜBİTAK: Geleceği bugünden tasarlamak' konu başlıklı özel sunumuyla çeşitli veriler paylaşan Yurtseven, destekledikleri projelerden bahsetti. TÜBİTAK'ın uzun yıllardan bu yana teknoloji tabanlı girişimcilik faaliyetlerine olan desteğini aktaran Yurtseven; "2023 yılı sonunda yapılan bir değişiklikle daha önce hibe olarak verilen destekler, yatırım tabanlı bir modele dönüştü. Şirketlerin büyüme sürecine nasıl destek verebiliriz diye kendimizi tartışırken ve sektördeki aktörlerle beraber bu konuları istişare ederken yeni bir ihtiyaç ortaya çıktı" dedi.
Moderatörlüğünü Eyyüp Karagüllü'nün yaptığı 'Unicorn Yolu' başlıklı özel oturumun konuğu ise Sipay Kurucusu ve Global CEO'su Nezih Sipahioğlu oldu. Finansal teknolojiler alanında yenilikçi çözümleri, hızlı büyüme stratejileri, global vizyonu ile sektöre yön veren bir isim olan Sipahioğlu global yolculuktaki süreçlerini zirvede paylaştı. Özellikle aldıkları yatırım hakkında bilgiler paylaşan Sipahioğlu; "İlk yatırım turumuz geçen sene Mayıs ayında tamamlamıştık. Avustralya Kıtası dışında her kıtadan global yatırımcıların iştirak ettiği bir tur olmuştu. Tur 15 milyon dolarlıktı ama totalde yaklaşık 30 milyar dolarlık fona hükmeden yatırımcılardan oluşuyordu. Biz bu turun sonrasında hem bu aldığımız yatırımı değerlendirmek hem de globaldeki bu yatırımcıların tecrübeleriyle nasıl daha fazla iyi işler yapabiliriz diye odaklandık.
Özgür ATANUR / Turkuvaz Dergi Genel Müdür Yardımcısı
YILLIK TÜKETİM 2 TRİLYON DOLAR
Özel oturumların son konuşmacısı 'İlaçta inovasyon: Türkiye'nin Global Yolculuğu' konu başlığıyla Trustlife Ventures CEO'su Bülent Denkdemir oldu. Bilim ve teknolojideki verilere değinen, özellikle ilaç sektöründeki son gelişmeleri konu alan Denkdemir, Türkiye'nin son 15-20 yıldır bilim ve sanayi alanındaki gelişmelerinin başarıyla devam ettiğini söyledi. "Savunma sanayinde son 20 yılında çok önemli atılımlar gerçekleştirdik. Aslında savunma sanayinin ve bilim ekosistemimizin örnek olduğu bu alanda ilaç ve sağlıkta yapılacak çok kıymetli işler olduğunu görüyoruz. Birkaç rakamla bunu açmak isterim. Dünyada ilaç sektörünün yıllık tüketim büyüklüğü yaklaşık 2 trilyon dolar ve 10 yıl önce bu rakamın aşağı yukarı bunun 1/2'si kadar olduğunu görüyoruz. Dünya nüfusu bugün baktığımızda 8 milyarın üzerinde ve 2050'ye kadar 10 milyarlık bir nüfusa dünyanın ulaşması bekleniyor. Dünyada ilaca harcanan ar-ge, yani yeni bir ilacın bulunması, bir hastalığın yaşam süresini kanser gibi örneklerde uzatmak için yapılan yıllık tüm harcamalar yaklaşık 300 milyar dolar düzeyinde. Olağanüstü büyük gördüğümüz gibi dolayısıyla ilacın yolculuğu insanoğlu var olduğu müddetçe devam edecek. 2020 yılında yola çıktığımız günden beri ülkemiz aslında ilaç sektörü olarak dünyanın ilk 15 ülkesinden bir tanesi. Türkiye'de yıllık yaklaşık 3 milyar kutu ilaç tüketildiğini görüyoruz. Diğer yandan bakıldığında ülkemizin son derece büyük güçlü, uzun yıllardır faaliyet gösteren çok kıymetli yerli ilaç firmaları var. Diğer tarafta da yine dünyadaki çok büyük uluslararası ilaç firmasının da neredeyse tamamının ülkemizde faaliyet gösterdiğini, hatta üretiminin de önemli bir kısmını Türkiye'de kurduğu tesislerde yaptığını biliyoruz" diyen Denkdemir, ülkemizin bu sektörde ne kadar önemli bir konuma sahip olduğundan bahsetti.
"BU YIL 1.4 MİLYAR DOLARA ULAŞAN YATIRIM ANLAŞMALARI İMZALANDI"
Para Dergisi olarak 2017'de hayata geçirdiğimiz Yeni Nesil Girişimcilik Zirvesi'nin bu sene 13'üncüsünü gerçekleştiriyoruz. 2017'de yola çıkarken zirvemizin sadece bir etkinlik olmasının ötesinde girişimcilik alanında günün meselelerinin tartışıldığı, Türkiye'nin girişimcilik ekosistemine katkı sağlayan bir platform olmasını hayal etmiştik. Bu vesileyle büyük bir mutluluk ve gururla ifade edebilirim ki; zirvemizle hem iş dünyasındaki yansıması hem de bu etkinlikte ele alınan konuların yıl içinde girişimcilik ekosisteminin ve kamunun ilgili mercilerinin gündemine taşınması anlamında yola çıkarken kurduğumuz hayalimizi büyük ölçüde başardık. Bugüne kadar 300'den fazla konuşmacıyı ağırladığımız ve gerçek anlamda geleneksel hale getirmeyi başardığımız Yeni Nesil Girişimcilik Zirvesi'nin bu seneki ana temasını "Yeni Dalga: Girişimcilik Ekosisteminin Yeni Normalleri" olarak belirledik. Türkiye girişimcilik ekosistemi, 2020-2024 döneminde önemli bir dönüşüm yaşadı. 2020 ve 2021 yıllarında küresel ölçekte yaşanan hızlı büyüme, 2022 ve 2023'te durgunluk ve dengelenme arayışına dönüştü, 2024 yılı ise nispeten canlanan bir yatırım ortamına tanıklık ettik. 2024'te dünya çapında girişim sermayesi yatırımlarında yüzde 15'lik bir büyüme kaydedildi ve Türkiye girişimcilik ekosisteminde bu yıl içinde 1.4 milyar dolara ulaşan yatırım anlaşmaları imzalandı.
"DÜNYA OYUN SEKTÖRÜ 200 MİLYAR DOLARLIK BİR BÜYÜKLÜĞE SAHİP"
Türk oyun sistemine girmeden önce aslında biraz dünya oyun sektörünün büyüklüğünden bahsetmek gerektiğini düşünüyorum. Yaklaşık 200 milyar dolarlık bir büyüklükten bahsediyoruz. Dünya müzik ve sinema sektörünün toplamından daha büyük bir sektör olduğunu söyleyebiliriz. 2030'larda ise bu rakamın 500 milyar doları bulması bekleniyor. Bu sektörün dünya oyun sektörünün üzerinde yükseldiği üç büyük dikey var. Bunlar; mobil oyunlar, konsol oyunları ve bilgisayar oyunları diye ayırabiliriz. Sektörünün yaklaşık yüzde ellisini ise mobil oyunları oluşturuyor. Geri kalan yüzde 50'lik dilimi ise yaklaşık yüzde 27 konsolda yüzde 23 bilgisayar diyebiliriz. 13. Yeni Nesil Girişimcilik Zirvesi'nin ilk paneli Stratejik İnovasyon başlığında düzenlendi. Savunma sanayi girişimcilik ekosisteminin değerlendirildiği panelde, Türkiye'nin savunma sanayi sektöründe kat ettiği büyük gelişmenin perde arkasına dikkat çekildi. Zirvenin ilk paneli Stratejik İnovasyon başlığı altında yapıldı. Moderatörlüğünü DT Cloud Kurucu CEO'su Tolga Dinçer'in yaptığı panelde, birbirinden değerli isimler savunma sanayi girişimcilik ekosistemini konuştu. İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri, Uçak Mühendisliği Bölümü & Sloane Institute, London Yönetici Direktörü Prof. Dr. Gökhan İnalhan, yapay zekadaki teknoloji trendlerinin bizi nereye götürdüğünü iyi anlamak gerektiğine işaret ederek, "Kuantum computing yörüngesine girerken, alttaki teknolojiyi iyi anlamak lazım. Üretken yapay zekadan Agentic yapay zekaya doğru giderken en önemli unsur veri. Öğrendiği konuda kendisi de mantık yürütebilen sistemlere doğru ilerliyoruz. Bu bize, öğrenmenin sorunlarından biri olan optimizasyon sorununu da çözme fırsatı sunuyor" dedi.
Tusaş Kurum İçi Girişimcilik ve İnovasyon Yönetim Şefi Onur Jane ise, "Tusaş dendiğinde akla havacılık, uzay ve savunma sanayi geliyor. Dolayısıyla inovasyon bizim zaten doğamızda, DNA'mızda var" diyerek söze başladı. "Ama bu rekabet ortamında ayakta kalabilmek bizim ölçeğimizdeki bir firma için bile kolay değil. Belli bir inovasyon stratejiniz olması, kurumsal inovasyon planınız olması gerekiyor" diyen Jane, üç yıl önce bunun için bir ekip kurduklarını aktardı. Havelsan Girişimcilik Takım Lideri Bürge Kılınç ise, "Havelsan olarak girişimcilik ekosistemini hem besliyor hem de ondan besleniyoruz. Temel stratejimiz bilgiyi almak ve vermek üzerine kurulu" diyerek girişimcilik programlarını da buna göre oluşturduklarını aktardı. Uğur Coşkun AATG Kurucusu ise şunları aktardı: Savunma sanayinde 20 senenin üstünde deneyimim var. Girişimcilik söz konusu olduğunda en önemli konu akıllı paradır. Bana para verme, akıl ver diye özetleyebiliriz. Girişimcinin, daha önceden kendisiyle aynı süreçleri yaşamış ve networkü olan mentor ve yatırımcılara ihtiyacı oluyor. Para ise doğru yönlendirilmediğinde çabuk bitiyor. Tüm bu ihtiyaçlar doğrultusunda Türkiye Derin Teknoloji Vakfı'nı kurdum 8 ay önce.
13. Yeni Nesil Girişimcilik Zirvesi'nin ikinci paneli "Anadolu'nun Girişimi" başlığında gerçekleştirildi.
Anadolu'nun Girişimi" başlıklı bu panelin moderatörlüğünü Vatut Teknoloji Kurucu Ortağı ve Para Dergisi Yazarı Doç. Dr. Ali Efe İralı yaptı. Panelin konuşmacıları Anadolu teknoparklarındaki çalışmaları değerlendirdi.
Anadolu Teknoloji Araştırma Parkı Genel Müdürü Dr. Sedat Telçeken, zamanında Eskişehir Sanayi Odası tarafından kurulmuş Türkiye'nin ilk teknoparkı oldukları bilgisini vererek, "Türkiye'de 110 teknopark var. 90 civarı aktif. Üniversiteler, vakıflar ve sanayi odağında kurulanlar olmak üzere bunlar üçe ayrılıyor. Biz sanayi odağında kurulan bir teknoparkız. ATAP olarak bugün 135 girişimcimiz var. Türkiye'de teknoparklar genellikle bilişim ve yazılım odağında olur. Yazılım firmalarının ağırlığı yüzde 50'ler oranındadır. Bizim odağımız ise çizgi film, animasyon ve oyun endüstrisi. Örneğin herkesin bildiği Pepe, ATAP'tan çıkmış bir çizgi filmdir. Ama akrep zehrinden serum üreten bir girişimcimiz de var. Yaratıcı sektörler ağırlıklı olmak üzere tüm sektörlere kapımız açık diyebiliriz" dedi.
Gaziantep Teknopark Genel Müdürü Kazım Yıldırım ise, teknoparklarında 210 girişimcilerinin bulunduğunu belirterek, "İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerin dışında bir girişimcilik ekosistemi oluşturmak ve sürdürmek oldukça zor. Ekosistemi canlı tutabilmek için bazı enstrümanların sunulması gerekiyor. Bana göre girişimci için sermayeye ulaşmaktan daha önemli olan projelendirme safhasıdır. Sermaye her halükarda bulunur. Globalde de bulunur. Ama iyi bir projenin hayata geçirilmesi zordur. Girişimci fikri olan ama cebinde parası olmayan kişidir. Hatta teknik yetersizliklerden dolayı çoğu zaman fikir de oturmamış olabiliyor" dedi.
13. Yeni Nesil Girişimcilik Zirvesi kapsamında düzenlenen "Yeni Dalga: Girişimcilik Ekosisteminin Yeni Normalleri" adlı üçüncü panelinin kapanış konusu "Yatırımcıların Penceresinden Ekosistem" oldu. Sentez Medya Kurucusu ve Para Dergisi Yazarı Musa Savaş'ın moderatörlüğünde gerçekleşen etkinlikte, Türkiye Kalkınma Fonu Genel Müdürü Elif Altuğ, BV Portföy Genel Müdürü Zeynep Özgür Çağlayan, Revo Capital Partner Gizem Moral, TT Ventures US ve Türk Telekom Ventures Genel Müdürü Muhammed Özhan ve Letven Capital Genel Müdürü Kamil Kılıç, Türkiye'nin girişim sermayesi ekosistemini ve stratejik yatırımlarını değerlendirdi. BV Portföy Genel Müdürü Zeynep Özgür Çağlayan, Boğaziçi Ventures'ın yaklaşık 9 yıl önce yapay zeka ve teknoloji girişimlerine odaklanarak sektördeki yerini aldığını belirtti. Çağlayan, "BV portföy aslında Boğaziçi Ventures'ın teknoloji ve yapay zeka odaklı bakış açısını profesyonel bir portföy yönetimi bakış açısı ile birleştirmek, yatırımcılarımıza da geleceğin sektörlerini bugünden yatırım yapma imkanı sunmak adına stratejik bir konumda yer alıyor" dedi. Revo Capital Partner Gizem Moral ise, Revo Capital'in bugüne kadar toplam 180 milyon dolarlık iki fon yönettiğini ve bu süreçte 40 teknoloji girişimine yatırım yaptıklarını belirtti. Moral, "Bu yatırımlarımızdan 17'sinden başarılı bir şekilde çıkış gerçekleştirdik. Ayrıca, bu yatırımlarımızdan iki tanesi unicorn statüsüne ulaştı. Türkiye'den çıkan en önemli girişimin ilk yatırımcısı olduk. Bu şirketler arasında Midas, Param, Getir, Paraşüt gibi öne çıkan isimler var" dedi. Bu yatırım alanındaki başarılı stratejilerini sürdürmek amacıyla şu an 100 milyon dolarlık üçüncü fonlarının ilk kapanışını mart ayında 86 milyon dolar olarak gerçekleştirdiklerini aktaran Moral, "Global VC fonlamasının bu kadar zorlaştığı bir dönemde, girişim sermayesi fonu yapısı ile Hollanda fonu yapısını birleştiren hibrit bir fon yapısı oluşturduk. 2013 yılından itibaren startup ekosisteminde yer almak isteyen bir kuruluş olduklarını belirten TT Ventures US ve Türk Telekom Ventures Genel Müdürü Muhammed Özhan ise, "2013 yılında girişimcilik ekosistemini desteklemek adına bir hızlandırma programı başlattık. 2018 yılında ise TT Ventures'ı kurarak bu alanı daha güçlü hale getirmeyi hedefledik" dedi. Letven Capital Genel Müdürü ve Girişim Sermayesi Fonları Derneği Başkanı Kamil Kılıç da, 200 milyon dolarlık bir fon yönettiklerini aktararak konuşmasını şu sözlerle sürdürdü: "Türkiye'nin ulaşım ve lojistik sektöründe büyük bir potansiyeli var orada oluşturduğumuz fon hızla büyüyor. Bunun dışında finansal teknolojilerle ilgili dünyada bir akım vardı, bundan 2-3 yıl önce bu alan hızlı büyüdü. Türkiye Kalkınma Fonu Genel Müdürü Elif Altuğ'da Türkiye Kalkınma Fonları, Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası'nın iştirakidir ve son 3 yıldır aktif olarak ekosistemde yer alıyor. Banka, 50 yıldır kalkınma finansmanı sağlıyor. Kalkınma finansmanı kuruluşları, 2. Dünya Savaşı sonrası sanayi kuruluşlarını desteklemeye başlamış, 2000'li yıllarda ise girişimcilik ve büyüme sermayesine yatırım yapmıştır. Biz de 2006'da kurulan "IVCI" (Istanbul Venture Capital Initiative) fonu ile yatırım yapmaya başladık. 160 milyon Euro'luk fon, 10 kat kaldıracak etkisi yaratarak 1.6 milyar Euro'luk bir yatırım etkisi yarattı. 212 Kurucu Ortak Numan Numan'da 2012 yılında ilk başta 30 milyon dolarlık bir fonla başladık. Fakat zaman geçtikçe şunu fark etmeye başladık. Biz aslında Amerika'da başlayan, orada oturmuş bir düzeni, farklı ülkelerde, dünyanın değişik yerlerinde kurmaya çalışıyoruz. Fakat farklılıklar mevcut. İlk olarak, Amerika'daki fonlara yatırımcı sayısı kadar çok yatırımcı Türkiye'de yok. İkinci olarak ise, fonların veya firmaların çıkış miktarları, satış miktarları ve geldikleri değerlemeler, kıyaslanamayacak derecede farklı. Bu ikisini bir araya koyduğumuzda, bizim de hedefimiz şu oldu: 'Burada güzel bir potansiyel var, Türkiye'de inanılmaz girişimciler var, güzel şeyler oluyor, fakat bunu bir sonraki aşamaya nasıl taşıyabiliriz?'