Kurban Bayramı için son hazırlıklar tamamlanıyor. Kurbanlık hayvanı kesme yetkinliği ve gücü olmayan kimseler, vekalet verdiği bir yetkiliye kurbanı kendi adına kestirebiliyor. Ayrıca hayır kurumlarına bağışta bulunmak isteyenler de diledikleri kuruma vekalet vererek kurban bağışı yapabiliyor. Hal böyle olunca, kurban vekaleti nasıl verilir ve alınır, vekalet yoluyla kurban nasıl kesilir gibi sorular gündeme geliyor. Diyanet İşleri Başkanlığı merak edilenleri yanıtladı. İşte detaylar.
Kurbanlık hayvanı kesme yetkinliği olmayan kişiler, kurbanlığın kendi adlarına başkaları tarafından kesilmesi için vekalet verir. Bu duruma kurban vekaleti denilmektedir. Kurban vekaleti verildiği zaman kişi kurbanı kendisi kesmediği gibi kesim esnasında kurban alanında olma zorunluluğu da bulunmaz. Ayrıca kurbanını doğrudan hayır kurumlarına bağışlamak isteyen vatandaşlar çeşitli kurumlara da vekalet verebilmektedir.
Kurban ibadetinde esas olan, kişinin kurbanını kendisinin kesmesidir. Bununla beraber malî bir ibadet olduğu için vekâlet yoluyla da kestirilebilir. Günümüzde vekâletle kurban kesimi genellikle iki şekilde uygulanmaktadır:
Birincisi: Kurban kesmek isteyen kişinin ilgili kuruluşa kurbanlık alımı ve kesimi için umumi vekâlet vermesi, söz konusu kuruluşun da müvekkili adına taahhüt ettiği bu hayvanı alıp muayyen günlerde kesmesi şeklinde gerçekleşmektedir.
İkincisi: İlgili kuruluşun, kurban kesmek isteyen kimselere belirli bir bedel karşılığında kurbanlık hayvanı ya da hisseleri satması ve kesim günü geldiğinde de müşteriden vekâlet alarak onun adına kesmesi şeklinde gerçekleşmektedir. Bu uygulamada, önce satım akdi yapılmakta, daha sonra da kesim için vekâlet alınmaktadır. Elde edilen etler de, bazen kurbanı kestirene bazen de onun rızasıyla yoksullara ve hayır kurumlarına verilmektedir.
Mali ibadetlerde vekalet caizdir. Bu nedenle çeşitli sebeplerle kurbanını kendisi kesemeyenler kendisi adına başkasına kestirebilir. Kurban vekaleti yazılı ya da sözlü olarak verilebildiği gibi internet üzerinden, telefon ve benzeri iletişim araçlarıyla da sağlanabilir.
Kurban vekaleti, kesim sırasında hayvanın yanında bulunan kişilerce şifahi olarak verilebilir. Fakat kurbanın sahibi yahut hissedarı kesim sırasında orada bulunmayabilir. Bu durumda vekalet veren kurban sahibi telefon veya internet, WhatsApp gibi araçlarla bu vekaleti kurban kesimine yetkinliği olan ve fiilen kesimi gerçekleştirecek kimseye verebilir.
Vekalet veren kişinin hayvanı kestireceği kişiye "Allah rızası için bayram kurbanımı kesmeye seni vekil ettim" demesi ve kalben niyet etmesi gerekmektedir. Eğer kurbanı da başkasına aldıracaksa, kurbanı alacak kimse de, kesmeyi bilmediği için başkasına kestirecekse, "Allah rızası için bayram kurbanımı almaya, aldırmaya, kesmeye ve kestirmeye seni umumi vekil ettim" der.
Kurban vekaleti verilecek kişinin öncelikle Müslüman olması gerekmektedir. Daha sonra hayvan kesme yetkinliğine sahip olması aranır. Başkaları adına vekil olup kurban kesecek olan kimsenin hem kendi kurbanına hem de vekil olduğu ortakları adına (sahiplerinin adına diye) niyet etmesi şarttır.