Belki de başlığı Türkiye kazanırken diye atmalıydım veya Erdoğan kazanırken...
Çünkü:
Kıbrıs Rumları ve İsrail Akdeniz'de büyük bir şifa niyetine aradıkları gazı buldu. Ancak kader onlara öyle bir oyun oynadı ki, Türkiye olmadan buldukları gaz beş para etmiyor. Hatta çıkartmaları bile zarar.
Dün Stelyo Berbarakis "Rumlar'dan şaşırtan teklif" bugün de Mehmet Nayır "Meğer gazları kaçmış" manşetleriyle konunun detaylarını SABAH okuyucularının karşısına getirdi. Stelyo, bugüne kadar hemen hiçbir anlaşmaya yanaşmayan Kıbrıs Rum Yönetimi'nin, KKTC'deki Türkler'e pay vermek istediğini yazdı. Rum Kesimi'nin henüz resmiyet kazanmamış ama resmiyete dökmek için büyük bir heves duyduğu anlaşılan "Akdeniz'de bulduğumuz gazı Türkiye topraklarından geçirelim, KKTC'ye de gelirden pay verelim" şeklinde özetlenebilecek teklifini duyurdu. Mehmet Nayır ise "Neden böyle bir teklif geldi?" sorusunun teknik ve matematiksel detaylarını yazıyor.
Olayın özeti şu: Rum Kesimi ve İsrail'in Doğu Akdeniz'de hiçbir uluslararası kuralı dinlemeden, nobranca bir tutumla aramaya giriştiği ve bulduğu gaz, Türkiye'nin dışarıda tutulduğu bir seçenekle para etmiyor.
Gazı sanki biz bulduk
Üç ana neden var:
Bulunan gazın yakın çevrede yer alan Ortadoğu ülkelerine satışı imkânsız.
Çünkü hepsinin yeterli gaz ve petrol rezervi var. Gaz ancak Avrupa'ya ya da daha uzak pazarlara satılabilir.
Bulunan gazın kalorifik yani yakıt değeri düşük. Bu yüzden ekonomik bir maliyetle sıvılaştırılamıyor. Yani LNG'ye dönüştürülemiyor ve tankerlerle taşınamıyor.
Böyle olunca tek seçenek boru hattı olarak kalıyor.
Ancak gazın bulunduğu sahadan en yakın Avrupa kara parçasına binlerce kilometrelik boru hattı yapmak gerekiyor. Boru hattı Akdeniz'in en derin yerlerini geçeceği için teknik ve ekonomik olarak yapılamıyor.
Geriye kalan tek seçenek gazın çıkarıldığı Kıbrıs açıklarından İsrail'e 80 kilometrelik bir boru hattı çekip (ki bulunan rezervin yanında bu hat maliyetten bile sayılmaz) bunu, halen Türkiye'de var olan şebekeye bağlayarak Avrupa'ya masrafsızca ulaştırmak.
Teknik ve ekonomik olarak yegane geçerli seçenek bu.
İsrail'den henüz ses yok ama Rum Kesimi'nin sürpriz bir biçimde "Melek Komşu" oluvermesinin sebebi bu gözüküyor.
Vicdan ve cüzdan
Şimdi Türkiye'nin tutumu ne olacak merak konusu. Ancak daha önce el altından özel bir şirket aracılığıyla Enerji Bakanlığı'na gelen bir teklifin, bakanlık tarafından "Mavi Marmara olayı" hatırlatılarak reddedildiğini biliyoruz. Bu, Rum ve İsrailliler'in ortaklaşa bulduğu gazın Türkiye'den geçirilme bedeli içinde birçok siyasi konunun da yakında pazarlık masasına gelebileceğini gösteriyor. Türkiye açısından Rumlar'la Kıbrıs ve AB, İsrail'le Mavi Marmara'nın rövanşını, hatta daha ötesini almak için bir fırsat doğdu. Halen ekonomileri zorda olan iki ülkenin (Rum Kesimi'nin yaz aylarında patlayan santralini bile yapacak parası yok, İsrail'de de nüfusun yüzde 10'una yakını her fırsatta yaşam koşullarını protesto etmek için sokağa dökülüyor) önümüzdeki dönemde tarihsel mitlerden kaynaklanan büyük idealleri toprağa gömüp, kendilerini kurtaracak değişime sarılmaları en akılcı yol. Bu, Kıbrıs açıklarında gaz bulmanın sevincini yaşayan Avrupa Birliği için de en cazip formül.
Gazın peşinden koşan ve bulanların önümüzdeki günlerde vicdanla cüzdan arasında tercih yapmaları gerekecek.
Mantık ve duygular tarafların Türkiye'yle sorunlarını çözüp kazanan tarafta yer almalarının iyi olacağını söylüyor.
Bunun tersi -ki özellikle İsrail'in mantıklı olmaktan uzak olan yolu tercih etmesi muhtemel- savaştır. Sonuçta herkesin zarar göreceği ve kazananın asla İsrail olmayacağı bir karmaşa görürsek kendi adıma şaşırmayacağım. Ama İsrail neden bir savaş çıkartamaz onu da yazacağım.
