Uluslararası piyasalarda altın fiyatlarında yaşanan sert düşüşle birlikte 2010 yılının eylül ayındaki seviyelere geriledi.
Hızlı düşüşle birlikte altının ons fiyatı 1286,27 dolara kadar geriledi.
Saat 17:40 itibariyle, uluslararası piyasalarda altının onsu 1301,86 dolardan işlem görürken Kapalıçarşı'da altının gramı 80,87 liradan, çeyrek altın 132,88 liradan, Cumhuriyet altını ise 550 liradan el değiştiriyor.
DOLARIN ATEŞİ YÜKSELDİ
Dolar hızlı değer artışıyla beraber 1.9370 liraya ulaşarak tarihi zirveye ulaştı.
Dolardaki yükselişin ardından Merkez Bankası döviz satım ihalelerindeki 50 milyon dolarlık limiti serbest bıraktığını duyurdu. Merkez Bankası'nın gün içerisinde açtığı 6 döviz satım ihalesinde toplam 350 milyon dolarlık satış gerçekleşti.
Merkez Bankası'nın açıklamasıyla birlikte dolar 1,9220 liraya geriledi.
Kapalıçarşı'da saat 17:40 itibariyle dolar 1,9315 liradan, euro 2,5488 liradan işlem görürken euro/dolar paritesi 1,3191 seviyesine geriledi.
BORSA DA KAYIPTA
Borsa İstanbul 100 (BIST 100) endeksi, küresel piyasalardaki sert düşüşlere paralel olarak güne 1.858,28 puanlık düşüşle 76.976,33 puandan başladı.
Kapanışta BIST 100 endeksi yüzde 6,82 oranına ulaşan kayıpla 73 bin 462 puan seviyesine geriledi.
Gösterge faiz yüzde 7,61'e yükseldi.
FED SONRASI PİYASALARDA AŞIRI REAKSİYON DİKKATİ ÇEKİYOR
Küresel piyasalarda ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke'nin dün akşam yaptığı açıklamaların ardından yıl sonuna kadar parasal genişlemenin sınırlanabileceği beklentisinin artmasıyla piyasalarda analistlerin tahminlerinin de üzerinde negatif yönlü bir reaksiyonun oluşması dikkati çekiyor.
Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan AA Finans Analisti Özlem Bayraktar Gökşen, toplantı sonrası ABD piyasaları başta olmak üzere tüm piyasaların aşırı reaksiyon gösterdiğini belirterek, gelişmekte olan ülkeler için volatilitenin yüksek olduğu bir gün olacağını kaydetti.
"FED'İN EKONOMİK AKTİVİTEYE YÖNELİK OLUMLU REVİZYONLARI DİKKATİ ÇEKİYOR"
Gökşen, Fed'in dün açıkladığı kararı sonrası beklentiler çerçevesinde varlık alımlarına ilişkin herhangi bir değişikliğe gitmediğine değinerek, "Ancak gözler daha çok toplantı sonrasında yayınlanacak olan kısa notta ve Fed Başkanı Bernanke'nin basın toplantısında idi. Nota ilişkin en önemli değişiklik, ekonomik aktivitenin görünümü çerçevesinde oldu. Beklendiği gibi aktivitenin şu andaki gidişatı ile ilgili ifade değişikliği yapılmazken, riskler konusunda daha ılımlı bir platforma işaret edildi. Aşağı yönlü risklerde azalma görüldüğü ifadesi Fed toplantı sonrası bildirinin en dikkat çekici değişikliği oldu. Bunlara ek olarak; makroekonomik değişkenlere ilişkin beklentilerde de ekonomik toparlamanın gücüyle ilgili olumlu yönde revizyonlar olduğu görüldü" dedi.
Bernanke'nin ön sunumunda da, soru-cevap bölümünde de özellikle esnek tutumun altını çizmeye özen gösterdiğini belirten Gökşen, bu çerçevede verilere bağımlı durumun devam ettiğini, risklerin belirli bir oranda azaldığını, ancak ileriki bir dönemde risklerin tekrar ortaya çıkması durumunda genişlemeci tavırlarını artırmakta bir sakınca görmeyeceklerini söylediğine dikkati çekti.
"ABD TAHVİL FAİZLERİNDE YÜKSELİŞ, DOLARDA GÜÇLENME DEVAM EDEBİLİR"
Gökşen, Bernanke'nin varlık alımları bitirildiğinde bile bilançonun hemen küçültülmeyeceğinin altını çizdiğini ifade ederek, değerlendirmesine şöyle devam etti:
"Ancak piyasa algısının yine de önemli bir oranda çıkışa doğru şekillendiği görüldü. Bernanke varlık alımlarına ilişkin olarak, beklendiği gibi ikinci yarıyı işaret etti ve yılsonuna doğru azaltılabilir dedi. Bu ifadesi kapsamında varlık alımlarının eylül ya da aralıkta yine bir Bernanke basın toplantısının olduğu bir dönemde düşürülmesi bekleniyor. Daha da önemlisi Bernanke'nin varlık alımlarının bitirilmesine ilişkin bir tarih işaret etmesi ve 2014 yılı ortasında varlık alımlarının bitirilebileceğini söylemesiydi. Bu patikanın çizilmesi de özellikle tahvil piyasasında satış getiren bir diğer neden oldu"
Bernanke'nin varlık alımlarının azaltılacağına ilişkin biraz daha artan vurgusunun piyasalarda oynaklığa neden olduğunu belirten Gökşen, kısa vadede, ufak çaplı düzeltmeler yaşansa dahi, algının önemli oranda değiştinin ve bu çerçevede ABD tahvil faizlerinde yukarı yönlü trendin devamının öngörüldüğünü, doların da uluslararası arenada güçlenmeye devam edeceği beklentisinin piyasalara hakim olduğunu kaydetti.
ASYA BORSALARI BERNANKE ETKİSİYLE SERT DÜŞTÜ
Asya borsalarında satışlar etkili oldu.
Fed Başkanı Ben Bernanke'den gelen mesajlar Asya'da sert satışlara neden oldu.
Bernanke, dün akşam Fed'in varlık alımları hızının yıl sonuna doğru azaltılıp, 2014 yılı ortalarında sona erdirebileceğini açıkladı.
Japonya'da Nikkei endeksi günü yüzde 1,7 değer kaybederek 13.014,58 puandan tamamladı.
Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2 azalarak 1.850,49 puana geriledi.
Çin borsasında Bernanke etkisinin yanı sıra HSBC imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksinin (PMI) ekonomide yavaşlama sinyali vermesi satışların hızlanmasına neden oldu. Şangay bileşik endeksi yüzde 2,8 kayıpla 2.084,02 puana geriledi.
Hong Kong'ta Hang Seng endeksi yüzde 2,9 azalışla 20.382,87 puandan kapanırken, Hindistan'da Sensex endeksi yüzde 2,6 düşüşle 18.749,18 puanda seyrediyor.
Bugün açıklanan verilere göre, Çin'de mayıs ayında 49,2 değerini alan HSBC öncü imalat sanayi PMI haziran ayında 48,3'le son 9 ayın en düşüğüne geriledi.
EKONOMİ BAKANI ÇAĞLAYAN: "ÇOK KISA BİR SÜRE SONRA PİYASA BUNU ÇOK DAHA İYİ ALGILAYACAKTIR"
Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, dünya borsalarında düşüş yaşandığını, faizlerin yükseldiğini, bir taraftan da parite değişiklik gösterdiğini belirterek, "Bu Amerika Merkez Bankası kaynaklı ama kısmi ve geçicidir. Çok kısa bir süre sonra piyasa bunu çok daha iyi algılayacaktır" dedi.
Beraberinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ile Diyarbakır Green Park Otelde düzenlenen "Yeni Teşvik Sisteminin 1. Yılı-Yatırım Teşvikleri Zirvesi"nde konuşan Bakan Çağlayan, bugün gösterge faizlerinin 7,60'lara, dolar kurunun 1,915'e çıktığını, borsada ise yüzde 4'lük düşüşün görüldüğünü söyledi. Bunun dünyadaki konjonktürel gelişmelerden kaynaklandığını, Amerika Merkez Bankası Başkanının dün yaptığı açıklamayla ilgili olduğunu vurgulayan Çağlayan, "Dünyadaki para arzının yapılıp yapılmayacağı yani parasal genişlemenin sağlanıp sağlanamayacağı ile ilgili gelişmedir. Dünyada bu düşüş yaşanıyor" ifadesini kullandı.
"DÜNYANIN ODAKLANDIĞI KONU ÇİN'DEKİ BÜYÜMENİN YAVAŞLAMASIDIR"
Çağlayan, dünya borsalarında düşüş yaşadığını, faizlerin yükseldiğini kaydederek, şöyle konuştu:
"Bir taraftan da parite değişiklik gösteriyor. Bu konuda bilelim ki bu Amerika Merkez Bankası kaynaklı ama kısmi ve geçicidir. Çok kısa bir süre sonra piyasa bunu çok daha iyi algılayacaktır çünkü dün Amerika Merkez Bankası 85 milyar doları 1 yıl süreyle daha piyasada tutacağını öngördü. Bu önemli bir gelişmedir. Eğer 'daraltacağım' deseydi bu rakamlar çok daha kötüye gidebilirdi. Ama bana göre Amerika'daki FED'in almış olduğu kararlardan öte tüm dünyanın odaklandığı konu Çin'deki büyümenin yavaşlamasıdır. Çin gibi bir dünya devi olan ülkenin büyümesinin yavaşlaması dünyanın bütün ülkelerinde bir şekilde hissedilecektir. Bu anlamada biz geçen yıl yaptığımız gibi pazar çeşitlendirme, bölge çeşitlendirmeye sivil toplum kuruluşları ve ihracatçılarımızla beraber her zaman olduğundan daha fazla devam edeceğiz. İnşallah Türkiye ihracatla büyüyen, istihdamını, yatırını, üretimini ihracatla geliştiren iç pazarını da sağlam tutan bir ülke olmaya devam edecek."
"FAİZDEKİ DÜŞÜŞ VE KURDAKİ DEĞERLENME ESKİ SEVİYELERİNE GELMEYECEK''
Ekonomistler, ABD Merkez Bankasının (Fed) parasal genişlemeye bir müddet daha devam edileceğine ilişkin kararının piyasalara etkisini farklı yorumluyor.
ING Bank Başekonomisti Sengül Dağdeviren, bankanın açıklamalarında yeni bir şey olmamasına karşın Başkan Ben Bernanke'nin özellikle işsizlik gibi temel göstergelere dair açıklamalarının piyasada hareketlenmeye neden olduğunu belirtti. Piyasaların bu açıklamaları ''belirsizlik'' olarak algılayıp algılamamasının önemli olduğunu ifade eden Dağdeviren, ''Bir satış dalgası var. Piyasalarda bir denge arayışı var. Bu dönem, bu dengenin nerede olacağını tahmin etme dönemi. Belirsizlik devam ediyor ancak bunun durulma ihtimali var'' dedi.
Kararın özellikle Türkiye'ye fon girişlerini artırıp artırmayacağına ilişkin görüşlerini de paylaşan Dağdeviren, ''Fon girişi yaşanma ihtimali olsa da faizlerdeki düşüş ve kurdaki değerlenme eski düzeylerine gelmeyecek. Biz zaten sermaye kaçışı görmüyoruz. Olan şey, sadece yeni girişlerin yaşanmaması ve tahvil piyasasında fiyatların düşmesi'' diye konuştu.
''GELİŞEN PİYASALARA AKIŞ SÖZ KONUSU OLABİLİR''
İntegral Menkul Değerler Araştırma Müdürü Egemen Candır da Fed'in aldığı kararların uzun bir süreden bu yana ''fısıldandığını'' ve son zamanlarda daha net yorumlandığını kaydetti.
Genel olarak parasal genişlemenin azaltılması beklenirken, bunun için tarih verilmesinin piyasalarda biraz heyecan yarattığını dile getiren Candır, şunları söyledi:
''Gelişen piyasalardaki etkilerine bakılırsa, ilk aşamadaki satış baskılarının kuvvetli olduğunu ve zaten mayıs başından bu yana baskı altında olan piyasaların, bu kararlardan olumsuz etkilenmeye devam ettiğini görüyoruz. Gelişen piyasaların takibi adına MSCI EM endeksine bakıldığında, mayısın ilk haftasındaki 1060 seviyesinden Brezilya, Güney Afrika ve Rusya'nın özellikle emtia fiyatlarındaki geri çekilmelerden olumsuz etkilenmesi ile başlayan hareketin Türkiye'deki Gezi Parkı gerginlikleri ile desteklendiğini ve Fed kararları ile de 1,5 aylık süre içerisinde yüzde 11'in üzerinde zayıfladığını görmekteyiz.
Emtia fiyatlarındaki baskının devamı, ABD'de Dow Jones endeksinin parasal genişlemenin azaltılması sinyallerine rağmen 15 bin seviyesi üzerinde kalması ve döviz piyasalarında dolardaki değer artışı düşünülürse, bu baskının kısa vadede bir süre daha devam etmesi söz konusu olabilir. Orta ve uzun vadede ise ABD'nin faizlerinin düşük olduğu ve en azından 2015 sonuna kadar düşük kalacağı düşünülürse, ucuz dolar borçlanması ve daha yüksek faizle gelişen piyasalara akış konusunun devamı söz konusu olabilir. Bu durum da piyasalardaki gerginlikler yatıştıktan sonra gelişen piyasalara olan talebin artmasına neden olabilecektir.''
''GELİŞEN PİYASALARDAN ÇIKIŞ İHTİMALİ YÜKSEK''
Finansbank Başekonomisti İnan Demir ise Fed'den gelen açıklamaların gelişen piyasaları rahatlatıcı yönde geldiğini söylemenin mümkün olmadığını ifade ederek, ''Bilakis parasal genişlemenin ne zaman bitebileceğine dair bir sinyal verilmiş olması, her ne kadar bu bitiş tarihi yaklaşık 1 yıl uzakta olsa da ABD uzun vadeli faizlerinde belirgin bir yükselişi tetiklemiş görünüyor'' değerlendirmesinde bulundu.
''ABD faizlerindeki yükseliş eğilimi devam ederken gelişen piyasalardan sermaye çıkışlarının devam etmesi ihtimalinin yüksek olduğunu'' anlatan Demir, gelecek dönemde ABD verileri, parasal genişlemenin son açıklamaların işaret ettiğinden daha uzun süre devam etmesi yönünde gelmezse, Türkiye ve diğer gelişen piyasalardan sermaye çıkışları ve döviz kurlarında yükseliş eğiliminin süreceğine işaret etti.
"AŞIRI DÜŞÜK FAİZ DÖNEMİNİN SONU GÖRÜNDÜ"
Abu Dabi Ulusal Bankası Grup Baş Ekonomisti Giyas Gökkent, "ABD Merkez Bankası (Fed) başkanı Ben Bernanke'nin açıklamaları sonrası hisse senedi endeksleri bütün dünyada düştü. Beklentimiz tahvil getirilerinin tedrici bir şekilde artması. Dolayısıyla aşırı düşük faiz döneminin sonu göründü" dedi.
Fed kararlarını değerlendiren Gökkent, "Fed Başkanı Bernanke'nin açık piyasa komitesi basın açıklamasında yeni eklenen bir cümle gevşek para politikasının ne kadar devam ettirileceği konusunda nasıl karar vereceklerini anlattı. Bu açıklamada detay verilmedi. Asıl detay, toplantı akabinde Bernanke'nin basın açıklamasında yer aldı" ifadelerini kullandı.
Özetle, açık piyasa komitesinin ilk faiz artışının 2015'te olacağını öngördüğünü anımsatan Gökkent, "Tahvil satın alma programıyla ilgili olarak, Fed şimdi aylık 85 milyar dolar olan tahvil alımlarının 2014 başından itibaren tedrici bir şekilde azaltılacağını öngörüyor. 2014 ortasında tahvil satın alımının duracağı tahmin ediliyor. Fed, tahvil satın alımının durması için kıstasın Amerika'da işsizlik oranının yüzde 7'ye düşmesi olduğunu belirtiyor" şeklinde konuştu.
Bernanke'nin açıklamalarından sonra 10 yıllık Amerikan devlet tahvili getirisinin yüzde 2,18'den yüzde 2,36'ya çıktığını belirten Gökkent, "Hisse senedi endeksleri bütün dünyada düştü. Altın fiyatı 1.309 dolara düştü. Beklentimiz tahvil getirilerinin tedrici bir şekilde artması. Dolayısıyla aşırı düşük faiz döneminin sonu göründü" değerlendirmesinde bulundu.
ABD'de faizlerin artmasıyla beraber borçlanma maliyetlerinde artış olacağını söyleyen Gökkent, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Altın fiyatlarında düşüşün devam edeceğini tahmin ediyorum. Hisse senedi piyasalarındaki düşüşün geçici bir düzeltme hareketi olduğunu düşünüyorum. Dünya ekonomisinin büyüme hızında gelecek seneden itibaren ivme bekliyorum. Bu beklentinin bir sebebi 2013'te bütçe harcamalarındaki düşüşten sonra gelecek seneden itibaren Amerika'da devlet harcamalarının tekrar artacağıdır. İkinci bir sebep ise Avrupa ekonomisinde 2013'teki daralmanın 2014'te az, fakat artı bir büyümeye yer vereceği beklentisidir."
